Aandblom verwys na verskillende plante waarvan die blomme saans oopgaan en gewoonlik 'n soet geur afgee. Die bekendste aandblomme is dié wat aan die genera Gladiolus, Hesperantha en Pelargonium behoort. Aandblomme word in Suid-Afrika veral in die Kaapprovinsie aangetref, maar ook in gebiede in Sentraal- en Noord-Afrika. Daar is ook 'n paar spesies wat in die gebiede om die Middellandse See voorkom en een skaars spesie wat in Engeland groei.

Blomme gaan oop om insekte na hulle stuifmeeldraadjies te lok, wat belangrik is vir bestuiwing en voortplanting. Aandblomme maak dus gebruik van insekte wat snags aktief is hiervoor. 'n Kaapse aandblom (Gladiolus liliaceus) verander nie net van geur in die aand nie, maar ook van kleur. Bedags staan die bruinafrikaner, wat ook soms aandpypie of ribbokblom genoem word, rustig met haar roes-oranje blomme in die veld en daar is skaars 'n geurtjie om haar te bespeur. Maar saans as die son sak, word sy 'n verleidelike ligpers en sy straal die heerlikste geur uit. Botaniste reken dat dit alles daaroor gaan om die aandag van die nagtelike insekte te kry, maar hoe die blom dit regkry, weet hulle nog nie. 

Gesien dat aandblomme tot verskeie blomspesies behoort, is daar nie werklik universele fisiese kenmerke nie. Hulle kan óf enkelvoudig of in 'n tros aan 'n stingel sit. Sommige het 'n silindriese ronde blom soos 'n tulp, terwyl ander kelkagtig is. Ook verskil die kleur van spesie tot spesie.

Wanneer die blom gepluk en in 'n blompot gesit word, verander dit steeds van kleur sodra dit donker word. Die blom het dus nie die hele plant nodig om so 'n verandering te bewerkstellig nie. Die bruinafrikaner wat van die middel van September tot einde Desember blom, is tot 'n beskermde veldblom verklaar en mag nie meer gepluk of verplant word nie.

Aandblomme kan of enkelvoudig of in 'n tros aan 'n stingel sit. Sommige het 'n silindriese ronde blom soos 'n tulp, terwyl ander kelkagtig is. Nog 'n bekende Suid-Afrikaanse aandblom is die Caledon Bluebell (Gladiolus bullatus), wat 'n klokvormige blom het. Die kleure wissel van ligpers, geel en blou en die onderlip is gewoonlik met 'n kleurpatroon versier. Die wit aandblom is 'n welriekende vleibewoner wat 'n bekende gesig is met sy groot wit trompette, en die talle rooi, blou en rooskleurige pypies en kalkoentjies

Galery wysig

Bronnelys wysig

  • Aandblom in Wêreldspektrum, volume 1. 1983 Ensiklopedie Afrikana: (EDMS) BPK.