Adrian Roux
Dr. Adrian Roux (ook soms gespel "Adriaan") (Kaapstad, 20 Januarie 1812 – Kaapstad, 29 Maart 1884)[1] was die tweede leraar van die NG Kerk wat in Suid-Afrika georden is.
| Adrian Roux | |
| |
Dr. Adrian Roux
| |
| Naam | Adrian Roux |
|---|---|
| Geboorte | 20 Januarie 1812 Kaapstad, Kaapkolonie |
| Sterfte | 29 Maart 1884 Kaapstad, Kaapkolonie |
| Kerkverband | Nederduits Gereformeerd |
| Gemeente(s) | Albanie |
| Jare aktief | 1841–1882 |
| Kweekskool | Universiteit van Leiden |
Roux se ouers was Paul Roux en Anna Elizabeth Herold. Sy vader was 'n regstreekse afstammeling van die stamvader van die Roux-familie, Paul Roux van Oranje, wat in 1688 as Franse vlugteling na die Kaap gekom het. Van kleinsaf was die jong Adrian skrander en wou hy 'n evangeliedienaar word. Sy skoolopleiding ontvang hy aan die destydse Akademie van Evans en later aan die Zuid-Afrikaansch Athenaeum, wat in 1829 in Kaapstad gestig is. Hy het veral 'n aanleg vir tale gehad en maklik vreemde tale aangeleer.
Studie wysig
Op 19-jarige leeftyd kry hy toestemming van die indertydse goewerneur, sir Galbraith Lowry Cole, om na Holland te gaan waar hy in Junie 1831 aankom. Hy sit daar sy teologiese studie voort en word op 5 Oktober 1836 deur die Provinsiale Kerkbestuur van Seeland as proponent toegelaat. Agtien maande later, op 7 Maart 1838, verwerf hy aan die Universiteit van Leiden die graad doktor in die teologie ná openbare verdediging van 'n geleerde dissertasie (verhandeling) in Latyn "De Aurelio Augustino, adversario Donatistarum", wat gepubliseer is en blykbaar vandag nog gedruk word[2][3] en waarvan die oorspronklik aanlyn te kry is.[4]
Hierna keer dr. Roux na sy geboorteland terug waar hy aankom op 27 September 1838. Maar 'n groot teleurstelling wag op die jong leraar. Destyds was daar maar nog weinig Kaapse gemeentes (sowat 23) en indertyd was daar geen vakante poste nie. Eers in September 1841 stel die regering, soos destyds die gebruik was, hom aan as die tweede leraar van die NG gemeente Albanie, wat toe vakant geword het vanweë die vertrek van ds. John Pears na die NG gemeente Somerset-Oos. Intussen het hy wel af en toe in die Kaap gepreek en goeie diens bewys as sekretaris van die Maatschappij ter Uitbreiding van Beschaving en Letterkunde.
Leraar van Albanie wysig
Op 8 Januarie 1842 word dr. Roux deur ds. Alexander Smith van die NG gemeente Uitenhage georden en bevestig as leraar van die gemeente Albanie. Die plegtigheid het plaasgevind op die plaas Mooimeisjesfontein, wat die Voortrekkerleier Piet Retief aangelê het, en waarvan die gemeente ná die vertrek van die destydse eienaar, M.J. van Rooyen, 'n gedeelte aangekoop het vir die aanlê van 'n dorp. Die jong leraar begin sy werk met moed en ywer en lewer sy intreepreek oor die woorde in 1 Johannes 4:7: "Geliefden, laat ons elkander liefhebben." In 1842 stel landmeter Rodgers 'n plan vir die dorp op wat op voorstel van dr. Roux, Riebeek genoem word ter ere van die eerste Kaapse kommandeur, Jan van Riebeeck. Baie jare later is die uitgang "-Oos" bygevoeg om dit van die dorp Riebeek-Wes in die Wes-Kaap te onderskei.
Destyds was daar nog geen behoorlike kerkgebou nie; daarom spring die leraar en gemeente dadelik aan die werk om 'n noodkerk op te rig, wat hulle in 1846 in gebruik neem. Die Sewende Grensoorlog van 1846 tot '47 het uitbreiding baie gestrem. Dr. Roux moes tydelik in Grahamstad gaan woon, waar hy gereeld in die katedraal eredienste vir die deurtrekkende boere gehou het. Eers in 1847 kon die kerkraad weer vergader. In 1848 is die eerste kerkgebou teen 'n koste van £900 ingewy. Binne twee jaar het die Agtste Grensoorlog uitgebreek en weer het Albanie swaar gely. Weer moes dr. Roux wyk en so arbei hy 'n tyd lank op Richmond in die Karoo tot hy eindelik in 1853 na sy geplunderde gemeente kon terugkeer.
Hy werk met ywer sodat die hoeksteen van die kerkgebou wat vandag nog in gebruik is, in 1861 gelê kon word. Die sierlike en doelmatige kerkgebou teen 'n koste van £4 000 is op 31 Mei 1862 ingewy. In dr. Roux se tyd is ook die dorpsdam gebou en die verbod op sterk drank (Riebeek-Oos is 'n "droë" dorp soos byvoorbeeld Vishoek in die Kaapse Skiereiland) gehandhaaf. Die verbod het daarna bly staan. In 1882 aanvaar dr. Roux sy emeritaat nadat hy 41 jaar, weliswaar met onderbrekings, in die gemeente gearbei het.
In rings- en sinodale vergaderings word sy gesag op die gebied van kennis en korrekte interpretasie van kerkwette hoog op prys gestel, veral ook tydens sy jare lange diens as skriba van die Ring van Albanie. In die Sinode van 1873 word hy tot assessor gekies.
Waardering wysig
Na sy aftrede gaan woon hy weer in Kaapstad, maar die rus word hom nie lank gegun nie, want hy sterf skaars twee jaar later op 29 Maart 1884. Van hom skryf eerw. Andries Dreyer in die Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824–1924: "Hy behoort tot die geslag wat as 'n voorbeeld vir die jonger geslag evangeliedienaars kan dien wat waardigheid van die evangeliebediening en deftigheid van kanselstyl betref. Hy het deurentyd blyke gegee van die deeglike bearbeiding van die stof wat hy behandel en aan die gemeente voorgedra het. Sy prediking met groot kalmte en erns van voordrag, het baie ongetwyfeld lank bygebly, veral in die gemeente in wie se midde hy die beste kragte van sy lewe opgeoffer het."
Verwysings wysig
- ↑ Foto van grafsteen van Adriaan & Charlotte Roux in die Woltemade begraafplaas in Maitland, Kaapstad, [1]
- ↑ Barnes & Noble[dooie skakel]
- ↑ Amazon.com
- ↑ Oorspronklike uitgawe op Google Books
Bronne wysig
- Dreyer, eerw. A. 1924. Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824–1924. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
- Olivier, ds. P.L. (samesteller), 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
Eksterne skakels wysig
- Inskrywing van Adriaan Roux (1812) Geargiveer 30 Oktober 2015 op Wayback Machine op die RouxWiki Geargiveer 23 Desember 2019 op Wayback Machine