Akupunktuur ("Aku" is die Latynse term vir naald en "punktuur" is 'n ander woord vir prikking)[1] is 'n pseudowetenskap[2] wat as 'n 4 000 jaar oue omstrede alternatiewe medisynestelsel uit China ontstaan het. Dit is gebaseer op die geloof dat daar senuweeverbindings tussen die liggaamsorgane en die veloppervlak is, alhoewel daar geen bewyse hiervoor is nie.[3] Verder word daar geglo dat wanneer 'n orgaan siek is, ontstaan daar gevoelige akupunktuurpunte op, of net onder, die vel. Die redes vir die ontstaan van sulke punte en hul aard is nie duidelik nie.[3] Akupunktuur behels die stimulasie van hierdie punte met dun naalde om die vloei van energie te herstel. Daar is geen bewyse van die onstaan en aard van hierdie energie nie.[3]

Naalde word in 'n pasiënt se arm gedruk.
Spesiale naalde wat gebruik word.
Akupunktuurkaart uit die Ming-dinastie.

Om stimulasie in die hand te werk, word die naalde in die rondte gedraai nadat dit in die vel gesteek is. Daar is praktisyns wat 'n ligte elektriese stroom deur die naalde stuur, eerder as om dit te draai. "Kama-Akupunktuur", waarin die akupuntuur uitgevoer word sonder om naalde te gebruik, het die selfde resultate as akupuntuur met naalde. Die resultate van beide soort akupunktuur word toegeskryf aan die plasebo-effek.[2][4]

Geskiedenis wysig

Die eerste dokumentasie van 'n georganiseerde stelsel van diagnose en behandeling vir akupunktuur was in ongeveer 100 vC in "The Yellow Emperor's Classic of Internal Medicine" (in Chinees: Huangdi Neijing).[5]

Dié tegniek word al hoe meer in Westerse lande deur privaatpraktisyns gebruik - ook in Suid-Afrika. Die ou Chinese het 365 akupunktuurpunte op verskillende dele van die liggaam geïdentifiseer, maar moderne akupunktuurkaarte toon ongeveer 2 000 punte wat op verskillende lengtelyne oor die liggaam lê. In die praktyk beteken dit dat, waar jy 'n naald in iemand steek, 'n akupunktuurpunt sal wees.

In die vroegste tye was die naalde wat vir akupunktuur gebruik is, uit klip gekerf. Later is koper- en silwernaalde gebruik, maar vandag word die naalde meestal uit vleklose staal vervaardig, omdat dit makliker is om te steriliseer nadat dit gebruik is.

Behandeling van spesifieke toestande wysig

Pyn wysig

Die tegniek word gebruik om 'n hele reeks siektetoestande te behandel, onder meer pyn tydens sjirurgie, chroniese pyn, rumatiese toestande, dwelmverslawing en artritis. Dit word steeds in Chinese hospitale gebruik, dikwels in kombinasie met konvensionele behandelings en meestal vir pynverligting. Die gevolgtrekkings van baie proewe en talle sistematiese resensies van akupunktuur is grotendeels teenstrydig met mekaar. 'n Systematiese oorsig in 2011 het bevind dat die vermindering van pyn deur werklike akupunktuur nie beter was as "kama-akupunktuur" nie, en het tot die gevolgtrekking gekom dat daar weinig oortuigende bewyse is dat akupunktuur 'n effektiewe behandeling vir die vermindering van pyn is.[4]

Sommige geneeshere gebruik ook akupuntuur in plaas van konvensionele narkose. Chinese dokters maak daarop aanspraak dat akupunktuur minder gevaarlik is as middelgeïnduseerde narkose en pynverdowing, omdat hulle glo dat dit nie die normale fisiologie van die liggaam versteur nie. 'n Sistematiese oorsig wat deur mediese wetenskaplikes aan die universiteite van Exeter en Plymouth gedoen is, het min bewys van akupunktuur se effektiwiteit in die behandeling van pyn gevind.[4]

Lae rugpyn wysig

'n 2012 sistematiese oorsig het 'n paar ondersteunende bewyse gevind dat akupunktuur meer effektief was as geen behandeling vir chroniese nie-spesifieke lae rugpyn is. In vergelyking met die doeltreffendheid van ander behandelingsbenaderings is Akupuntuur nie beter as 'n plasebo nie.[6] In teendeel, is dit bevind dat vir chroniese lae rugpyn, is akupunktuur nie beter in die vermindering van simptome as "kama-akupunktuur" met 'n tandestokkie wat nie die vel binnedring nie.[4]

Hoofpyn wysig

Twee afsonderlike 2016 Cochrane-resensies het bevind dat akupunktuur nuttig kan wees in die behandeling van spanning-tipe hoofpyn en episodiese migraine.[7] Maar hulle het tot die gevolgtrekking gekom dat akupunktuur net 'n effense effek gehad het buite "kama-akupunktuur" en het matige kwaliteit bewyse gevind dat akupunktuur omtrent dieselfde effektiwiteit het as voorkomende medikasie vir hierdie doel.[8]

Evaluering wysig

In 'n poging om die tegniek wetenskaplik te evalueer, het navorsers in die Ooste en die Weste die doeltreffendheid van akupunktuur bestudeer in proefdiere en in groot groepe pasiënte. In China is 600 pasiënte met gebrekkige bloedtoevoer na die hart met akupunktuur behandel. Volgens die navorsers het bykans al die pasiënte baat gevind by die behandeling, maar publikasie vooroordeel is 'n bekommernis in die resensies van willekeurige gekontroleerde proewe van akupunktuur.[9][10]

'n Evaluering van die gehalte van willekeurige gekontroleerde proewe op tradisionele Chinese medisyne, insluitend akupunktuur, het tot die gevolgtrekking gekom dat die metodologiese kwaliteit van die meeste sulke proewe (insluitende randomisering, eksperimentele beheer en verblinding) oor die algemeen swak was, veral vir proewe wat in Chinese joernale gepubliseer is.[11]

Uit verskeie studies wat in China en die Weste op konyne gedoen is, blyk dit dat akupunktuur nie net op suggestie gebaseer is nie. Daar is aanduidings dat die naaldstimulasie die breinstowwe endorfiene en enkefaliene vrystel. Die gevolgtrekkings van talle proewe en sistematiese oorsigte van akupunktuur is teenstrydig, wat daarop dui dat dit nie effektief is nie.[4]

Verwysings wysig

  1. Aung, S.K.H.; Chen, W.P.D. (2011). Kliniese Inleiding tot Mediese Akupunktuur. Complementary medicine (in Engels). Thieme. ISBN 978-1-60406-628-9. Besoek op 2 Julie 2019.
  2. 2,0 2,1 Berman, Brian M.; Langevin, Helene M.; Witt, Claudia M.; Dubner, Ronald (29 Julie 2010). "Akupunktuur vir chroniese laerugpyn". New England Journal of Medicine (in Engels). Massachusetts Medical Society. 363 (5): 454–461. doi:10.1056/nejmct0806114. ISSN 0028-4793.
  3. 3,0 3,1 3,2 Ernst, E. (2006). "Acupuncture - a critical analysis". Journal of Internal Medicine (in Engels). Wiley. 259 (2): 125–137. doi:10.1111/j.1365-2796.2005.01584.x. ISSN 0954-6820.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Lee MS, Ernst E, Choi TY (April 2011). "Acupuncture: does it alleviate pain and are there serious risks? A review of reviews" (PDF). Pain (in Engels). 152 (4): 755–64. doi:10.1016/j.pain.2010.11.004. PMID 21440191.
  5. White, A; Ernst, E (Mei 2004). "A brief history of acupuncture". Rheumatology (in Engels). 43 (5): 662–3. doi:10.1093/rheumatology/keg005. PMID 15103027.
  6. Hutchinson AJ, Ball S, Andrews JC, Jones GG (Oktober 2012). "The effectiveness of acupuncture in treating chronic non-specific low back pain: a systematic review of the literature". Journal of Orthopaedic Surgery and Research (in Engels). 7 (1): 36. doi:10.1186/1749-799X-7-36. PMC 3563482. PMID 23111099.
  7. Linde K, Allais G, Brinkhaus B, Fei Y, Mehring M, Shin BC, Vickers A, White AR (April 2016). "Acupuncture for the prevention of tension-type headache". The Cochrane Database of Systematic Reviews (in Engels). 4: CD007587. doi:10.1002/14651858.CD007587.pub2. PMC 4955729. PMID 27092807.
  8. Linde K, Allais G, Brinkhaus B, Fei Y, Mehring M, Vertosick EA, Vickers A, White AR (Junie 2016). "Acupuncture for the prevention of episodic migraine". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Systematic Review) (in Engels). 6 (6): CD001218. doi:10.1002/14651858.CD001218.pub3. PMC 4977344. PMID 27351677.
  9. Lee A, Copas JB, Henmi M, Gin T, Chung RC (September 2006). "Publication bias affected the estimate of postoperative nausea in an acupoint stimulation systematic review". Journal of Clinical Epidemiology (in Engels). 59 (9): 980–3. doi:10.1016/j.jclinepi.2006.02.003. PMID 16895822.
  10. Tang, JL; Zhan, SY; Ernst, E (Julie 1999). "Review of randomised controlled trials of traditional Chinese medicine". BMJ (in Engels). 319 (7203): 160–1. doi:10.1136/bmj.319.7203.160. PMC 28166. PMID 10406751.
  11. He J, Du L, Liu G, Fu J, He X, Yu J, Shang L (Mei 2011). "Quality assessment of reporting of randomization, allocation concealment, and blinding in traditional Chinese medicine RCTs: a review of 3159 RCTs identified from 260 systematic reviews". Trials (in Engels). 12 (1): 122. doi:10.1186/1745-6215-12-122. PMC 3114769. PMID 21569452.

Eksterne skakels wysig