Analitiese filosofie

Analitiese filosofie, of te wel anglo-amerikaanse of Engelse-taal filosofie, is die generiese naam vir die styl waarin die oorweldigende meerderheid van filosofie in die Engels-sprekende wêreld verskyn. In die Verenigde Koninkryk, VSA, Kanada, Australië en Nieu-Seeland identifiseer verreweg die meeste van filosofiedepartemente hulself as "analities". In Suid-Afrika vind meeste filosofie plaas in die kontinentale tradisie, maar die Universiteit van die Witwatersrand, die Universiteit van Kaapstad, die Universiteit van KwaZoeloe-Natal en Rhodes-universiteit identifiseer hulself as hoofsaaklik of gelykmatig "analities" in styl.

Sienende dié wye omvang is dit moeilik om 'n betekenisvolle definisie te gee van wat dit is wat neigings binne in analitiese filosofie met mekaar deel. Dit is moontlik dat die verwantskap niks verder strek nie as 'n reeks soortgelyknisse soos dié tussen verskillende lede van dieselfde gesin.^[1] Sover as wat verwantskappe gegee kan word, kan analitiese filosofie gekarakteriseer word deur die aandag wat gegee word aan argumente en dat dié argumente duidelik voorgestel word, dikwels deur middel van formele logika. Daar heers ook 'n algemene respek teenoor die natuurwetenskappe.^[2]

Die historiese oorsprong van analitiese filosofie kan opgesom word deur die volgende stellings:^[3]

Eerstens, die ideë dat daar geen spesifiek filosofiese waarhede in die wêreld is nie, en dus dat filosofie die ontwikkeling en evaluasie van algemene denke en denkrigtings is. Die teiken van analitiese filosofie is dus nie 'n selfstandige vakrigting nie, maar as 'n aanvulling tot ander menslike projekte, bv. die natuurwetenskappe of moraliteit.
Tweedens, die oogpunt dat die verklaring van denke slegs kan plaasvind deur die analise van die logiese vorms van proposisies, d.w.s, wat bedoel word deur spesifieke stellings en hoe die wêreld moet wees as sulke stellings sou waar wees.
Derdens, alomvattende filosofiese projekte word opsygesit ten gunste van die presiese ondersoeking van die detail van teorieë.

Eksterne skakels wysig

Analytic Philosophy; Internet Encyclopedia of Philosophy
Conceptions of Analysis in Analytic Philosophy; Stanford Encyclopedia of Philosophy
European Society for Analytic Philosophy Geargiveer 29 September 2006 op Wayback Machine
Filosofie departement by die Universiteit van die Witwatersrand Geargiveer 24 Maart 2008 op Wayback Machine
Filosofiedepartement by die Universiteit van Kaapstad
Filosofie departement by die Universiteit van KwaZulu-Natal Geargiveer 14 Maart 2008 op Wayback Machine
Filosofie departement by Rhodes-universiteit Geargiveer 20 Junie 2008 op Wayback Machine

Sien ook wysig

Kontinentale teenoor analitiese filosofie

Verwysings wysig

↑ Sien, Avrum Stroll, Twentieth-Century Analytic Philosophy (Columbia University Press, 2000), p. 5: "Dit is moeilik om 'n presiese definisie van 'analitiese filosofie' te gee, sedert dit nie soveel 'n spesifieke doktrine is nie maar liewers 'n losse samestelling van benaderings tot probleme."
[I]t is difficult to give a precise definition of 'analytic philosophy' since it is not so much a specific doctrine as a loose concatenation of approaches to problems.
p. 7: "Byna elke voorgestelde definisie is bevraagteken deur een of ander kenner. [...] Ons is hier te doen met 'n familie-soortgelykenis konsep."
Nearly every proposed definition has been challenged by some scholar. [...] [W]e are dealing with a family resemblance concept.
↑ H. Glock, "Was Wittgenstein an Analytic Philosopher?", Metaphilosophy, 35:4 (2004), ble. 419-444.
↑ Bertrand Russell, A History of Western Philosophy (Simon & Schuster, 1945), p. 834: "Moderne analitiese emperisisme [...] verskil van dié van Locke, Berkeley, en Hume in dat dit wiskunde inkorporeer en in die ontwikkeling van 'n kragtige logiese tegniek. Dit het dis die opsie, in vergelyking met sekere probleme, om spesifieke oplossings te behaal, wat die kwaliteit het van wetenskap liewers as filosofie. Dit het die voordeel, in vergelyking met die filosofieë van die sisteem-bouers, dat dit sy probleme kan aanvat een op 'n slag, liewers as om alles tesame te moet oplos deur 'n blok teorie van die ganse heelal. Sy metodiek, in dié respek, is soos dié van wetenskap. Ek twyfel geensins dat, sover as wat filosofiese kennis haalbaar is, dit deur sulke metodes benader moet word; ek is ook seker dat, met hierde metodes, baie antieke probleme heeltemal opgelos kan word."
Modern analytical empiricism [...] differs from that of Locke, Berkeley, and Hume by its incorporation of mathematics and its development of a powerful logical technique. It is thus able, in regard to certain problems, to achieve definite answers, which have the quality of science rather than of philosophy. It has the advantage, as compared with the philosophies of the system-builders, of being able to tackle its problems one at a time, instead of having to invent at one stroke a block theory of the whole universe. Its methods, in this respect, resemble those of science. I have no doubt that, in so far as philosophical knowledge is possible, it is by such methods that it must be sought; I have also no doubt that, by these methods, many ancient problems are completely soluble.

[1] Sien, Avrum Stroll, Twentieth-Century Analytic Philosophy (Columbia University Press, 2000), p. 5: "Dit is moeilik om 'n presiese definisie van 'analitiese filosofie' te gee, sedert dit nie soveel 'n spesifieke doktrine is nie maar liewers 'n losse samestelling van benaderings tot probleme."
[I]t is difficult to give a precise definition of 'analytic philosophy' since it is not so much a specific doctrine as a loose concatenation of approaches to problems.
p. 7: "Byna elke voorgestelde definisie is bevraagteken deur een of ander kenner. [...] Ons is hier te doen met 'n familie-soortgelykenis konsep."
Nearly every proposed definition has been challenged by some scholar. [...] [W]e are dealing with a family resemblance concept.

[2] H. Glock, "Was Wittgenstein an Analytic Philosopher?", Metaphilosophy, 35:4 (2004), ble. 419-444.

[3] Bertrand Russell, A History of Western Philosophy (Simon & Schuster, 1945), p. 834: "Moderne analitiese emperisisme [...] verskil van dié van Locke, Berkeley, en Hume in dat dit wiskunde inkorporeer en in die ontwikkeling van 'n kragtige logiese tegniek. Dit het dis die opsie, in vergelyking met sekere probleme, om spesifieke oplossings te behaal, wat die kwaliteit het van wetenskap liewers as filosofie. Dit het die voordeel, in vergelyking met die filosofieë van die sisteem-bouers, dat dit sy probleme kan aanvat een op 'n slag, liewers as om alles tesame te moet oplos deur 'n blok teorie van die ganse heelal. Sy metodiek, in dié respek, is soos dié van wetenskap. Ek twyfel geensins dat, sover as wat filosofiese kennis haalbaar is, dit deur sulke metodes benader moet word; ek is ook seker dat, met hierde metodes, baie antieke probleme heeltemal opgelos kan word."
Modern analytical empiricism [...] differs from that of Locke, Berkeley, and Hume by its incorporation of mathematics and its development of a powerful logical technique. It is thus able, in regard to certain problems, to achieve definite answers, which have the quality of science rather than of philosophy. It has the advantage, as compared with the philosophies of the system-builders, of being able to tackle its problems one at a time, instead of having to invent at one stroke a block theory of the whole universe. Its methods, in this respect, resemble those of science. I have no doubt that, in so far as philosophical knowledge is possible, it is by such methods that it must be sought; I have also no doubt that, by these methods, many ancient problems are completely soluble.

[1]

[2]

[3]