Bastergemsbok
Die bastergemsbok (Hippotragus equinus) is 'n groot wildsbok wat op die grasvelde van Wes-, Sentraal-, Oos- en Suidelike Afrika aangetref word. Bastergemsbokke is, ondanks hul naam, nie verbasterings van die gemsbok nie, maar 'n geheel ander spesie.
| Bastergemsbok | |
|---|---|
| |
| 'n Bastergemsbok in Benin | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Subfamilie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | H. equinus
|
| Binomiale naam | |
| Hippotragus equinus | |
_male.jpg)
Taksonomie en evolusie wysig
Die bastergemsbok deel die genus Hippotragus met die uitgestorwe bloubok (H. leucophaeus) en die swartwitpens (H. niger), en is 'n lid van die familie Bovidae.
In 1996 het 'n ontleding van mitochondriale DNS wat uit 'n gemonteerde monster van die bloubok onttrek is gevind dat dit buite die klade was wat die bastergemsbok en swartwitpensbok bevat. Die studie het dus tot die gevolgtrekking gekom dat die bloubok duidelik 'n unieke spesie is, en nie bloot 'n subspesie van die bastergemsbok nie. Die kladogram hieronder toon die posisie van die bastergemsbok onder sy familielede, na aanleiding van die 1996-analise:
| |||||||||||||||||||||||||
Verspreiding en habitat wysig
Bastergemsbokke is endemies aan Afrika en kan van Botswana en die noordelike dele van Suid-Afrika tot aan die suidpunt van die Sahara aangetref word.
Hulle woon in ylbeboste grasvlaktes en doringbosse, waar hulle in klein troppe aangetref word. Hulle sal nie te ver van water af vertoef nie en verkies gebiede met lang of mediumlengte gras.
Voorkoms wysig
'n Volwasse bastergemsbok is ongeveer 150 cm hoog by die skouer en weeg tussen 250 en 285 kilogram. Hulle is ligbruin van kleur met 'n ligter maag, wit ooghare en wange met 'n swart gesig en 'n ligte baard. Klossies lang, grys hare kom langs die keel voor. Kort regop maanhare word aangetref langs die nek tot onder die skouers. Die horings is aan die onderkant geriffel en kan tot 'n meter lank word by bulle, bietjie korter by koeie. Die horings buig ietwat na agter. Bastergemsbokke het ook kenmerkend groot ore, wat ongeveer 26 cm lank is en op die blare van die aspidistraplant lyk. Die bok se stert het 'n donkerbruin kwas aan die punt.
Gedrag wysig
Bastergemsbokke vorm harems van vyf tot vyftien diere met een dominante bul. Alleenloperbulle word ook dikwels aangetref. Bulle is baie aggressief en veg dikwels onder mekaar vir dominansie van die trop deur hul horings te stamp terwyl daar op die knieë gekniel word.
Bulle en koeie verdedig hulself teen hul natuurlike vyande deur hulle met hul hoewe en horings aan te val.
Voortplanting wysig
'n Koei is vir 9 maande dragtig, waarna 'n enkele kalfie in die somer gebore word. Die koei versteek haar kalf aanvanklik in die bosse. Kalwers het 'n baie donkerder kleur as die volwasse diere. 'n Bastergemsbok het 'n moontlike lewensduur van 18 tot 19 jaar.
Bedreigings wysig
Die bastergemsbok het 'n paar natuurlike vyande, veral leeus, luiperds en troppe wildehonde. Hulle word ook deur mense gejag en, omdat hulle so swaar is, laat hulle duidelike spore wanneer hulle galop, wat dit vir jagters maklik maak om hulle op te spoor.
Sien ook wysig
Bronnelys wysig
- Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5.
- Bastergemsbok in Wêreldspektrum, volume 2. 1983 Ensiklopedie Afrikana.
Eksterne skakels wysig
- IUCN SSC Antelope Specialist Group (2008). Hippotragus equinus. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op November 2008.. Databasisinskrywing gee kort verdediging hoekom hierdie spesie nie bedreigd is nie.
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir bastergemsbok.
