Biomolekule

Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word.

'n Biomolekule of biologiese molekule is 'n losweg gebruikte term vir molekules wat is in organismes aangetref word en wat noodsaaklik is vir een of meer tipiese biologiese prosesse, soos seldeling, morfogenese, of ontwikkeling.

'n Voorstelling van die 3D-struktuur van mioglobien. Dit wys alfa-helikse, voorgestel deur linte. Hierdie proteïen was die eerste wat se struktuur opgelos is met X-straalkristallografie deur Max Perutz en Sir John Cowdery Kendrew in 1958. Hulle het 'n Nobelprys vir Chemie doorvoor ontvang.

Biomolekules sluit groot makromolekule en polianione in, soos proteïene, koolhidrate, lipiede, en nukleïensure. Maar daar is ook klein molekule soos primêre en sekundêre metaboliete en natuurlike produkte. 'n Meer algemene naam vir hierdie klas stowwe is biologiese materiale. Biomolekule is 'n belangrike deel van lewende organismes. Biomolekule is dikwels endogeen, (hulle word binne die organisme geproduseer).Maar organismes benodig gewoonlik eksogene biomolekule, byvoorbeeld sekere mikro- en makrovoedingstowwe, om te oorleef.

Tipes biomolekule

Organiese molekule is molekulêre verbindings wat gemaak word uit koolstof, waterstof, stikstof en soms swawel in lewendige organismes.

Koolhidrate sluit in : suikers, glukose, stysels en sellulose. Hulle word opgedeel in 3 basiese groepe:

1. Mono-sakkariede (eenvoudige suikers) bv glukose, galaktose en fruktose.
2. Di-sakkariede (dubbelsuikers of 2 mono-sakariede) bv. sukrose (glukose+fruktose) laktose gGlukose+galaktose) en maltose.
3. Poli-sakkaride - kombinasies van monosakariede bv. stysels, chitien en sellulose

Koolhidrate word opgebou uit waterstof(H), suurstof(O) en koolstof(C)

Funksies en biologiese belangrikheid van koolhidrate. Glukose - hoof energiebron vir diere en plante en ook die boustene van stysel en sellulose. Fruktose - suiker in vrugte Laktose - kom voor in melk Sukrose - is n natuurlike suiker/versoeter Stysel - bron van reserwe energie Sellulose - geen stewigheid aan plantselle se selwande Chitien - waarvan insekte se eksoskelet gemaak is.

Proteïne sluit in Hormone, ensiense, nukleinsure en vitamine. Dit is die enigste organiese molekuul wat Swawel, Magnesium, Fosfor en Kalium kan bevat. Proteïne bestaan uit die elemente, Koolstof, Waterstof, Suurstof, Swawel, Fosfor, Magnesium en Stikstof. Voorbeelde van algemene proteïne is Milosien in vleis spierselle, Kollageen in kraakbeen, Keratien in hare en naels, Hemoglobien in bloedselle. Aminosure word gekoppel deur peptoolbindings. ( 2 aminosure verbind met n peptied binding word n di-peptied genoem, 3 aminosure verbind word n Tri-peptied genoem, meer as 3 maar minder as 50 verbind word n poli-peptied genoem. Meer as 50 aminosure saam word 'n proteïne genoem, die kleinste proteïen is insulien en het 51 aminosure.)

Funksies en biologiese belangrikheid van Proteïne

15% van proteplasma bestaan uit proteïne Eenheidsmembrane en nukleusmembrane van selle bestaan uit proteïne Ensieme en hormone is proteïen Oortollige proteïne word as reserwe brandstof gebruik Die nukleinsure DNS en RNS is proteïne ( genetiese/oorerflike materiaal.)

Lipiede (Vette en Olies) Bestaan uit Koolstof (C), Waterstof(H) en Suurstof (0) n Lipied molekule bestaan uit 1 x Gliserol en 3 x vetsure Verhouding H:O is baie groter as in Koolhidrate.

Daar is 2 tipes Lipiede

Versadigde Vette (harde vette) Vette van Dierlike oorsprong Geen dubbelbindings tussen Koolstof-atome verhoog cholesterol vlakke in mens liggaam half solied by kamertemperatuur

Onversadigde vette ( sagte vette / olies) Vette van Plant oorsprong Sommige Koolstof-atome het dubbelbindings Kan Cholesterol vlakke verlaag Vloeibaar by kamertemperatuur

Funksie en biologiese belangrikheid van Lipiede Vette is n belangrike energiebron vir diere en plante, hitte isolators, beskerm belangrike organe en dien as n skokbreker. Wasse (Eng. Wax) is ook vette, bye bou korwe daarmee, voëls maak hulle vere waterdig, vetplante vorm kutikula om waterverlies te voorkom. Fosfolipiede vorm die sterk dubbel binneste laag van selmembrane.