British South Africa Company

Die British South Africa Company (BSAC of BSACo) was hoofsaaklik 'n mynboumaatskappy, maar het ook in 'n stadium die adminstrasie van Noord-Rhodesië en Suid-Rhodesië behartig.

British South Africa Company



BSAC se logo en vlag
Tipe Aandelemaatskappy
Gestig 29 Oktober 1889
Hoofkantoor LondenVerenigde Koninkryk
SleutelpersoneCecil John Rhodes (stigter)
Gebied bedienSuider-Afrika
Suid-Afrika
Botswana
Rhodesië
Zambië
en hul voorganger entiteite
IndustrieMynbou, koloniale ondernemings
ProdukteSelf-vergadering meubels
Ontbind31 Maart 1965
Die wapen van die British South Africa Company
Die eerste direksie van die British South Africa Company in 1889. Boonste ry: Horace Farquhar; Albert Grey; Alfred Beit. Middelste ry: die hertog van Fife; C. J. Rhodes (stigter en besturende direkteur in Suid-Afrika); die hertog van Abercorn. Onderste ry: Lord Gifford, V.C.; Herbert Canning (sekretaris); George Cawston.

In 1888 bring Cecil John Rhodes, Charles Dunnell Rudd en Francis Robert Thompson 'n sindikaat op die been wat hulle die Central Search Association noem en as sulks verkry hulle die Rudd-konsessie van koning Lobengula. Die sindikaat smelt later met The Exploration Co. Ltd. saam en gevolglik ontstaan die British South Africa Company in Maart 1889 met Rhodes as besturende direkteur in Afrika. Die direksie was onder voorsitterskap van die hertog van Abercorn en onder die direkteure was mense soos die hertig van Fife, lord Gifford en George Cawston.

Die BSA Co. neem beheer van die Rudd-konsessie oor en stem in om die helfte van die maatskappy se netto opbrengs aan die Central Search Association oor te betaal. In 1893 koop die BSA Co. dié sindikaat uit.

Karikatuur deur Edward Linley Sambourne van die Kaap-na-Kaïro-Plan van Cecil John Rhodes in Punch, 1892

Op 29 Oktober 1889 verkry die BSA Co. per koninklike oktrooi die reg om die administrasie te behartig van die gebied wat oopgestel is danksy die konsessie wat koning Lobengula op 30 Oktober 1888 aan Rudd toegestaan het. Later het die maatskappy die reg verkry om die hele gebied wat noord van die Zambezirivier en wes van Njassaland onder Britse invloed gekom het, te administreer. Die maatskappy kry ook mynbouregte in Noord-Rhodesië, die Njassaland-protektoraat (Malawi) en Betsjoeanaland-protektoraat.

Bykomende oktrooie verleen aan die maatskappy die reg om die Kaapse spoorweë en telegraafstelsel noordwaarts uit te brei en gee hom ook konsessies met betrekking tot mynbou, bosbou en op ander gebiede.

Die BSA Co. het Suid-Rhodesië tot 12 September 1923 geadministreer toe die gebied die reg op verantwoordelike regering as Britse kolonie kry. Van toe af word die maatskappy se belange suiwer kommersieel. Sowat 1,6 miljoen hektaar grond het in sy besit gebly, hy het die spoorweë beheer en ook die mineraalregte behou, wat die Rhodesiese regering later vir £2 miljoen gekoop het.

Die maatskappy het op 31 Maart 1965 met die Central Mining and Investment Corp Ltd. en die Consolidated Mines Corp Ltd. saamgesmelt om 'n nuwe maatskappy, Charter Consolidated, te vorm.

Bron wysig

  • Akers, Mary (red.), Encyclopaedia Rhodesia, The College Press Pvt. Ltd., Salisbury, 1973.