Wikipedia

Gary Cooper

Amerikaanse akteur

Gary Cooper (geb. Frank James Cooper; 7 Mei 1901 – 13 Mei 1961) was ’n Amerikaanse rolprentakteur.[1] Hy was bekend vir sy stemmige, onverstoorbare styl en het sukses in verskeie genres behaal, waaronder die Wilde Weste (High Noon), misdaad (City Streets), komedie (Mr. Deeds Goes to Town) en drama (The Pride of the Yankees). Sy loopbaan het gestrek van 1925 tot net voor sy dood in 1961 en sluit in meer as honderd rolprente.

Gary Cooper
'n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Publisiteitsfoto vir Meet John Doe (omstreeks 1940).
Geboortenaam Frank James Cooper
Geboorte (1901-05-07)7 Mei 1901
Helena, Montana, VSA
Sterfte 13 Mei 1961 (op 60)
Los Angeles, Kalifornië
Nasionaliteit Amerikaans
Beroep(e) Akteur
Aktiewe jare 1925-'60
Rolprente Mr. Deeds Goes to Town (1936)
Sergeant York (1942)
High Noon (1952)
Internet-rolprentdatabasis-profiel
Rolprentpryse
Prys Jaar Kategorie Prent
Gewen
Oscar 1941 Akteur Sergeant York
Oscar 1952 Akteur High Noon
Ere-Oscar 1961
Golden Globe 1952 Akteur High Noon
Benoem
Oscar 1936 Akteur Mr. Deeds Goes to Town
Oscar 1942 Akteur The Pride of the Yankees
Oscar 1943 Akteur For Whom the Bell Tolls

Hy is vyf keer vir ’n Oscar vir beste akteur benoem en het twee daarvan gewen. Hy het ook op die 33ste Oscar-toekenningsaand in 1961 ’n ereprys ontvang.

Vroeë lewe wysig

Cooper is in Helena, Montana, gebore as een van die twee seuns van ’n egpaar wat uit Engeland geïmmigreer het, Alice en Charles Henry Cooper. Sy pa was ’n boer wat later ’n prokureur en regter geword het.[2] Cooper en sy broer het tussen 1910 en 1913 aan die Dunstable-grammatikaskool in Bedfordshire, Engeland, skoolgegaan.[3][4][5] Ná die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het hulle teruggegaan Amerika toe en in Bozeman, Montana, hul studies voortgesit.[6]

Cooper het later strokiesprente vir die plaaslike koerant geteken. Toe sy ouers in 1924 Los Angeles toe trek, is hy saam.[7]

Loopbaan wysig

 
Cooper in Mr. Deeds Goes to Town saam met Jean Arthur (1936).
 
Cooper en Joan Fontaine met hul Oscars by ’n partytjie ná die seremonie in 1942.

In 1925 het Cooper werk as akteur gekry.[8] Hy is as ’n ekstra ingespan, gewoonlik as ’n cowboy; dit is bekend dat hy ’n rol in die prent Dick Turpin (1925) gehad het hoewel sy naam nie op die naamrol verskyn het nie.[9] Die volgende jaar het hy erkenning gekry in ’n kort prent, Lightnin' Wins, met Eileen Sedgwick in die vroulike hoofrol.

Hierna hy Cooper ’n langtermynkontrak met Paramount Pictures gesluit. Hy het sy naam na Gary verander op advies van ’n roldirekteur.[10][11] "Coop", soos sy vriende hom genoem het, het in 1927 die rol van ’n byspeler gekry in die stilrolprent Wings, die eerste prent wat ’n Oscar vir beste prent gewen het. Daarna het ’n rol gevolg in Nevada (1927) saam met Thelma Todd en William Powell. Hy het ’n ster geword ná sy eerste praatrolprent, The Virginian (1929). The Spoilers het die volgende jaar gevolg, asook Morocco, saam met Marlene Dietrich. In Devil and the Deep (1932) het hy en Talullah Bankhead die hoofrolle gespeel, met Cary Grant in ’n byrol. Nog prente wat gevolg het, is Design for Living, The Awful Truth, A Farewell to Arms en die titelrol in Frank Capra se Mr. Deeds Goes to Town (1936).

Cooper was die vervaardiger David O. Selznick se eerste keuse vir die rol van Rhett Butler in Gone with the Wind.[12] (1939). Toe Cooper die rol van die hand wys, was hy sterk daarteen gekant. Hy het onder meer gesê: "Gone with the Wind gaan die grootste mislukking in Hollywood se geskiedenis wees. Ek is bly dit is Clark Gable wat plat op sy neus gaan val en nie ek nie."[13][14] In plaas daarvan het hy in 1939 die rol van Michael "Beau" Geste gespeel in die heruitreiking van die klassieke stilrolprent Beau Geste. Hy het ook rolle in Alfred Hitchcock se prente Foreign Correspondent (1940) en Saboteur (1942) van die hand gewys, maar later erken dit was ’n fout.

In 1940 het Cooper weer in ’n western, The Westerner, gespeel en net daarna in North West Mounted Police, waarvan Cecil B. DeMille die regisseur was.

Cooper het sy eerste Oscar in 1942 gewen vir sy titelrol in Sergeant York (1941). Meet John Doe is vroeër in 1941 uitgereik, met Frank Capra as regisseur. Cooper het saam met Ingrid Bergman gespeel in For Whom the Bell Tolls (1943), wat gebaseer was op ’n roman deur sy goeie vriend Ernest Hemingway. In 1949 het hy saam met Patricia Neal gespeel in die oorspronklike verwerking van Ayn Rand se roman The Fountainhead.

 
In Vera Cruz (1954).

Hy het sy tweede Oscar gewen vir sy rol in High Noon (1952), wat deur sommige as sy beste rol beskou word. Hierna het hy tot aan die einde van sy lewe nog hoofrolle gespeel. Onder sy latere suksesvolle rolprente is die western Garden of Evil (1954), Vera Cruz (1954), Friendly Persuasion (1956), Love in the Afternoon (1957) saam met Audrey Hepburn, en Man of the West (1958). Sy laaste prent was ’n Britse produksie, The Naked Edge (1961), wat in 1960 in Londen geskiet is.

Persoonlike lewe wysig

Cooper het verskeie hoëprofielverhoudings met die aktrises Clara Bow en Lupe Vélez en die Amerikaans gebore spioen/sosiale vlinder gravin Carla Dentice di Frasso gehad.[15]

 
Cooper het in Oscar gewen vir sy rol in High Noon (1952).

Op 15 Desember 1933 is hy getroud met Veronica Balfe, ook bekend as "Rocky". Sy was ’n sosiale vlinder van New York wat vir ’n kort rukkie onder die naam Sandra Shaw toneelgespeel het. Haar bekendste rol was in King Kong (1933). Hulle het een kind, Maria, in 1937 gehad.

Cooper het ná sy troue verhoudings met verskeie beroemde medesterre gehad, onder andere Marlene Dietrich, Grace Kelly, Tallulah Bankhead en Patricia Neal.[16] Cooper en Neal het hul affair begin nadat hulle mekaar op die stel van The Fountainhead ontmoet het. Die verhouding was ’n "oop geheim" in Hollywood. Nadat Rocky daarvan uitgevind het, het sy en Cooper voorgegee dat hulle gelukkig getroud is, maar Cooper en Neal het mekaar steeds gesien.[17] In 1950 was Neal swanger en Cooper het vir ’n aborsie betaal om ’n skandaal te voorkom.[18] Hy en sy vrou is in dieselfde jaar van bed en tafel geskei. Cooper het Neal steeds gesien, maar was ter wille van hul dogter huiwerig om finaal van sy vrou te skei.[19] Neal het die affair eindelik in 1951 beëindig.[20] Cooper het egter eers weer in 1954 met sy vrou herenig geraak. ’n Jaar later het hy ’n verhouding met Anita Ekberg gehad.

Dood wysig

In April 1960 het Cooper ’n operasie ondergaan vir prostaatkanker nadat dit na sy kolon versprei het. Dit het daarna na sy longe en bene versprei. Hy is egter eers in Februarie 1961 ingelig dat sy kanker terminaal is.[21]

Hy was te siek om die 33ste Oscar-toekenningsaand in April 1961 by te woon en sy vriend James Stewart het sy ereprys namens hom ontvang. Stewart se emosionele toespraak het mense laat vermoed iets ernstigs is fout en die koerante het die volgende dag berig dat Cooper kanker het. ’n Maand later, op 13 Mei, ses dae ná sy 60ste verjaarsdag, is Cooper oorlede.[22]

Verwysings wysig

  1. ↑ "Gary Cooper Obituary." Variety Obituaries|Variety, 17 Mei 1961
  2. ↑ Arce 1979, pp. 17–18.
  3. ↑ Benson 1986, pp. 191–195.
  4. ↑ "125 Montana Newsmakers: Gary Cooper." Great Falls Tribune, 28 Augustus 2011. URL besoek op 18 November 2011.
  5. ↑ "Gary Cooper Biography (1901–1961)." FilmReference.com. URL besoek op 3 September 2011.
  6. ↑ Swindell 1980, p. 33.
  7. ↑ Arce 1979, pp. 22–23.
  8. ↑ "Actor Gary Cooper: Testimony to House Un-American Activities Committee." Geargiveer 19 Desember 2008 op Wayback Machine CNN, Cold War. URL besoek op 18 November 2011.
  9. ↑ Gary Cooper in die Internet-rolprentdatabasis
  10. ↑ "Gary Cooper Profile". Turner Classic Movies. Retrieved August 6, 2011.
  11. ↑ Arce 1979, p. 25.
  12. ↑ Selznick 2000, pp. 172–173.
  13. ↑ "Biography: Gary Cooper" Geargiveer 12 Desember 2006 op Wayback Machine. GoneMovie. URL besoek op 18 November 2011.
  14. ↑ Donnelley 2003, pp. 279–280.
  15. ↑ Swindell 1980, pp. 104–105.
  16. ↑ Shearer 2006, p. 123.
  17. ↑ Shearer 2006, pp. 88–89.
  18. ↑ Shearer 2006, pp. 107–108.
  19. ↑ Shearer 2006, pp. 114, 122.
  20. ↑ Shearer 2006, pp. 126–127.
  21. ↑ Arce 1979, p. 274.
  22. ↑ Arce 1979, p. 282.

Bibliografie wysig

  • Arce, Hector. Gary Cooper: An Intimate Biography. New York: Bantam Books, 1980, 1ste uitg. 1979. ISBN 978-0-553-14130-6.
  • Benson, Nigel. Dunstable in Detail. Dunstable, VK: The Book Castle, 1986. ISBN 978-0-9509773-2-4.
  • Donnelley, Paul. Fade To Black: A Book Of Movie Obituaries, 2de uitg. Londen: Omnibus Press, 2005, 1ste uitg. 2003. ISBN 978-1-84449-430-9.
  • Hanks, Patrick en Flavia Hodges. A Dictionary of First Names. Oxford, VK: Oxford University Press, 2003. ISBN 0-19-860605-2.
  • Janis, Maria Cooper. Gary Cooper Off Camera: A Daughter Remembers. New York: Harry N. Abrams, Inc., 1999. ISBN 978-0-8109-4130-4.
  • Jordan, David M. FDR, Dewey, and the Election of 1944. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2011. ISBN 978-0-253-00970-8.
  • Meyer, Jeffrey. Gary Cooper: American Hero. New York: William Morrow, 1998. ISBN 978-0-688-15494-3.
  • Rogers, Ginger. Ginger: My Story. New York: Harper Collins, 1991. ISBN 978-0-06-156470-3.
  • Selznick, David O. Memo from David O. Selznick. New York: Modern Library, 2000. ISBN 0-375-75531-4.
  • Shearer, Stephen Michael. Patricia Neal: An Unquiet Life. Lexington, Kentucky: The University Press of Kentucky, 2006. ISBN 978-0-8131-2391-2.
  • Swindell, Larry. The Last Hero: A Biography of Gary Cooper. New York: Doubleday, 1980. ISBN 0-385-14316-8.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gary_Cooper&oldid=2445087"