George I van Griekeland

George I (Grieks: Γεώργιος Αʹ, Βασιλεὺς τῶν Ἑλλήνων, Geórgios Αʹ, Basileus ton Ellínon; 24 Desember 1845 – 18 Maart 1913) was van 1863 tot 1913 koning van Griekeland. Hy was oorspronklik ’n Deense prins en was net 17 jaar oud toe hy deur die Griekse nasionale vergadering gekies is as koning van Griekeland nadat hulle die voormalige koning Otto van die troon gesit het.

George I
Koning van die Hellene

Periode 30 Maart 186318 Maart 1913
Voorganger Otto
Opvolger Konstantyn I
Huis Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
Vrou Olga Konstantinowna van Rusland
Kinders Konstantyn I
Prins George
Prinses Alexandra
Prins Nikolaas
Prinses Maria
Prinses Olga
Prins Andreas
Prins Christoffel
Vader Christiaan IX van Denemarke
Moeder Louise van Hesse-Kassel
Gebore 24 Desember 1845, Kopenhagen, Denemarke
Oorlede 18 Maart 1913, Thessaloniki

As eerste monarg van die nuwe Griekse Huis van Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, was sy heerskappy van 50 jaar (die langste in die moderne geskiedenis van Griekeland) gekenmerk deur die verowering van grondgebied terwyl Griekeland sy plek gevestig het in die Europa voor die Eerste Wêreldoorlog. Twee weke voor die viering van sy 50ste bewindsjaar en tydens die Eerste Balkanoorlog, is hy in ’n sluipmoordaanval doodgeskiet. In skerp teenstelling met sy bewind was die heerskappy van sy opvolgers kort en onseker.

George I is die oupa van prins Philip, die Hertog van Edinburg, die man van koningin Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk.

Vroeë lewe wysig

 
Prins Wilhelm van Denemarke.

George is in Kopenhagen gebore as die tweede oudste seun van prins Christiaan van Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg en Louise van Hesse-Kassel.[1] Sy volle name was prins Christiaan Wilhelm Ferdinand Adolf Georg van Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, maar totdat hy die Griekse troon bestyg het, was hy bekend as prins Wilhelm.

In 1852 is George se pa aangewys as die opvolger van Frederik VII van Denemarke, wat nie kinders gehad het nie, en die gesin het prinse en prinsesse van Denemarke geword. George se broers en susters was Frederick (wat hul pa as koning van Denemarke opgevolg het), Alexandra, wat getrou het met Edward VII van die Verenigde Koninkryk, Dagmar, wat as Maria Fjodorowna die vrou van Aleksander III van Rusland was, Thyra en Waldemar.[1]

George het sy loopbaan in die Deense vloot begin, maar is op 30 Maart 1863, toe hy net 17 jaar oud was, gekies as koning van Griekeland ná die afsetting van koning koning Otto. Hy het koning geword voor sy pa,[2] wat op 15 November van dieselfde jaar die Deense kroon bestyg het.

Bewind wysig

 
Koning George in 1864.

Die nuwe 17-jarige koning het op 30 Oktober 1863 in Athene aangekom. Hy was vasbeslote om nie dieselfde foute as sy voorganger te maak nie en het gou Grieks geleer. Hy is dikwels in die strate van Athene gesien, terwyl sy voorganger net op amptelike geleenthede verskyn het. Hy het ook seker gemaak mense dink nie hy word te veel deur sy Deense raadgewers beïnvloed nie.

Tydens ’n besoek aan sy suster, Dagmar, wat as Maria Fjodorowna die vrou van Aleksander III van Rusland was, het hy Olga Konstantinowna van Rusland ontmoet, wat ’n kleindogter van tsaar Nikolaas I was. Hulle het verlief geraak en Olga was net 16 toe sy op 27 Oktober 1867 in Sint Petersburg met George getrou het.

Dwarsdeur hul huwelik was George en Olga ’n stil, eenvoudige egpaar. Hulle het baie tyd saam met hulle kinders deurgebring. Hulle het Duits met mekaar gepraat, want dit was die enigste taal wat albei kon praat ten tyde van hul troue. Later het hulle Engels met hulle kinders gepraat, hoewel die kinders aangemoedig is om Grieks met mekaar te praat.

Anders as in Rusland was die koninklike lewe nie baie weelderig nie, maar eintlik heel eentonig. Albei het terugverlang na hul onderskeie vaderlande. George het by sy paleis in Tatoi, wat deur Dene onderhou is en ’n herinnering aan sy vaderland was, ’n melkery aangehou. Olga het nie gehuiwer om Russiese matrose na die paleis te nooi nie.[3]

Dood wysig

Toe Montenegro op 8 Oktober 1912 oorlog teen Turkye verklaar, het Serwië, Bulgarye en Griekeland by Montenegro aangesluit in wat bekend was as die Eerste Balkanoorlog. Die goed opgeleide Griekse magte het een oorwinning ná die ander behaal en op 9 November 1912 het Griekse magte Salonika binnegery.

Gou was daar egter onmin tussen die geallieerde magte: Griekeland en Bulgarye het gestry oor wie die reg op Thessaloniki en die omringende gebied het.[4] Om die reg van die Grieke op die hoofstad van Masedonië te verseker, het George I op 8 Desember 1912 na die stad vertrek. Tydens sy lang verblyf daar het hy dikwels alleen in die strate gestap en op 18 Maart 1913 is hy op een van sy wandelings deur ’n anargis doodgeskiet.[5]

Die moordenaar, Alexandros Schinas, het glo tot ’n "sosialistiese organisasie" behoort en "het met sy arres gesê hy het die koning vermoor omdat hy nie vir hom geld wou gee nie".[6] Die Griekse regering het enige politieke motief vir die moord ontken en gesê Schinas was ’n rondswerwende alkoholis.[7] Schinas is in die tronk gemartel[8] en het hom ses weke later doodgeval uit die venster van ’n polisiekantoor.[9]

Kinders wysig

Koning George I en koningin Olga het agt kinders gehad:

Beeld Naam Gebore Oorlede Besonderhede
  Koning Konstantyn I 2 Augustus 1868 11 Januarie 1923 Getroud met Sophie van Pruise.
Word ná die dood van George I koning van Griekeland.
  Prins George 24 Junie 1869 25 November 1957 Getroud met prinses Marie Bonaparte.
  Prinses Alexandra 30 Augustus 1870 24 September 1891 Word deur haar huwelik met Pawel Aleksandrowitsj van Rusland ’n groothertogin van Rusland.
  Prins Nikolaas 22 Januarie 1872 8 Februarie 1938 Getroud met groothertogin Helena Wladimirowna van Rusland, ’n kleindogter van tsaar Aleksander II van Rusland.
  Prinses Maria 3 Maart 1876 14 Desember 1940 Getroud met groothertog Giorgi Michailowitsj van Rusland, ’n kleinseun van tsaar Nikolaas I van Rusland.
Geen Prinses Olga 26 Maart 1880 21 Oktober 1880 Baie jonk dood.
  Prins Andreas 20 Januarie 1882 3 Desember 1944 Getroud met prinses Alice van Battenberg. Hulle was die ouers van prins Philip, die Hertog van Edinburg.
  Prins Christoffel 10 Augustus 1888 21 Januarie 1940 Hy was twee keer getroud en het een seun gehad.

Verwysings wysig

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:George I of Greece
  1. 1,0 1,1 Van der Kiste, p. 6
  2. Van der Kiste, pp. 6–11
  3. John Van der Kiste, op. cit., p. 26 et 39.
  4. John van der Kiste, op. cit., p. 72.
  5. John van der Kiste, op. cit., 72-75.
  6. The Times (Londen) 19 Maart 1913 p. 6
  7. The Times (Londen) 20 Maart 1913 p. 6
  8. The New York Times 20 Maart 1913 p. 3
  9. The New York Times 7 Mei 1913 p. 3

Bronne wysig

  • Campbell, John; Sherrard, Philip (1968). Modern Greece. Londen: Ernest Benn.
  • Clogg, Richard (1979). A Short History of Modern Greece. Cambridge University Press.
  • Forster, Edward S. (1958). A Short History of Modern Greece 1821–1956 3de druk. Londen: Methuen and Co.
  • Van der Kiste, John (1994). Kings of the Hellenes. Sutton Publishing. ISBN 0-7509-2147-1.
  • Woodhouse, C. M. (1968). The Story of Modern Greece. Londen: Faber and Faber.