Grootrivier (Gourits)

(Aangestuur vanaf Grootrivier)
Vir ander gebruike, sien Grootrivier (dubbelsinnig).

Die Groot-, Gamka- en die Olifantsriviere en hul baie sytakke is die bolope van die Gouritsrivier. Die Grootrivier dreineer die westelike deel van daardie deel van die Karoo wat in die Wes-Kaapprovinsie val.

Grootrivier
Treinbrug oor die Buffelsrivier, die boloop van die Grootrivier naby Laingsburg
Treinbrug oor die Buffelsrivier, die boloop van die Grootrivier naby Laingsburg
Treinbrug oor die Buffelsrivier, die boloop van die Grootrivier naby Laingsburg
Die blou lyn toon die Grootrivier
Stroomgebied Karoo, Suid-Afrika
Oorsprong Komsberg, saamvloei van Touws- en Buffelsriviere
Monding Gouritsrivier
Oorsprong-hoogte 1200 m
Monding-hoogte 82 m
Ligging van Grootrivier op 'n kaart (Wes-Kaap)
Grootrivier
Grootrivier
Ligging van die Grootrivier se monding in die Gouritsrivier
Koördinate: 33°53′18″S 21°39′22″O / 33.88833°S 21.65611°O / -33.88833; 21.65611Koördinate: 33°53′18″S 21°39′22″O / 33.88833°S 21.65611°O / -33.88833; 21.65611

Sytakke en opvanggebied wysig

 
Die Buffelsrivier by die Buffelspoort

Die Grootrivier ontstaan deur die samevloeiing van die Klein-Swartbergrivier en die Buffelsrivier.[1]

  • Die Touwsrivier ontspring in die Matroosberge by Ceres en De Doorns op hoogtes wat wissel tussen 300 en 1 900 m meter bo seespieël. Die jaarlikse neerslag wissel tussen die 200 en 1 500 mm per jaar en val gewoonlik in die baie laat somer tot winter, maar ook dwarsdeur die jaar. Die Touws loop oos deur die dorp Touwsrivier en verder suidwaarts in die Klein-Karoo. Dan sluit dit 25 km wes van Van Wyksdorp by die Grootrivier aan.
  • Die Buffelsrivier ontspring in die Kromberge in die Moordenaarskaroo, op so 'n 1 700 m bo seevlak. Die jaarlikse reënval is gewoonlik minder as 500 mm en val in die laat somer. Die rivier loop suid deur Laingsburg en die Buffelspoort in die Klein-Swartberge na die Klein-Karoo. Ongeveer 50 km voor die samevloeiing met die Touws (by die Van Zylsdamme) verander die Buffels se naam na Grootrivier. Dit vloei daarna suid en waar die Touws aansluit, draai die rivier oos, verby Van Wyksdorp en verder tot dit saamvloei met die Gourits. Die grens tussen die Noord- en die Wes-Kaap vorm so rofweg die waterskeiding vir hierdie rivierstelsel.

Bevolking en dorpe wysig

Die streek het 'n bevolking van 21 500 waarvan 60% in dorpe en ander nedersettings woon. Touwsrivier, Laingsburg en Matjiesfontein lê aan die N1 en Ladismith aan die R62. Van Wyksdorp lê aan 'n grondpad, die R327. Weens die gebrek aan 'n ekonomiese trekpleister word verwag dat die bevolking op hierdie syfer sal bly, of dalk nog sal verminder. Die trek van inwoners van die plase na die dorp sal waarskynlik voortduur.

Boerdery wysig

In die gebied word geboer met skape en volstruise en met lusern, vrugte en wingerd op droë land en onder besproeiing. Besproeiing word belemmer deur die gebrek aan water.

Damme wysig

Ekologiese stand wysig

Oor die algemeen verkeer hierdie rivierstelsel in 'n redelik goeie ekologiese toestand. By Laingsburg en Van Wyksdorp is beperkte aktiwiteite wat die ekologie versteur. Dit is die reguitmaak van die rivierstroom, die bou van keerwalle en die gelykmaak van die vloedvlakte. Dit veroorsaak afsettings op die bodem en gevolglik verswakte spoed in die vloei. Oppervlaktewater is oor die algemeen brakkerig en word geag as minder geskik vir verbruik. Boorgatwater word gewoonlik gebruik vir huishoudelike doeleindes en suiping vir vee. Uitheemse vissoorte soos kurper en baars leef van die inheemse vissoorte en bedreig so hul voortbestaan.

Bronne wysig

Verwysings wysig