Kirkwood
Kirkwood is 'n dorp in die Oos-Kaap-provinsie, Suid-Afrika. Volgens die 2011-sensus het die nedersetting 'n bevolking van 5 371 gehad, waarvan 984 (18.3%) Blankes was.[1]
Kirkwood | |
|---|---|
  Kirkwood Kirkwood se ligging in Oos-Kaap | |
| Koördinate: 33°25′S 25°27′O / 33.417°S 25.450°OKoördinate: 33°25′S 25°27′O / 33.417°S 25.450°O | |
| Land |  Suid-Afrika |
| Provinsie | Oos-Kaap |
| Distrik | Sarah Baartman |
| Munisipaliteit | Sondagsriviervallei |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 4,49 km2 (1,73 vk. myl) |
| Hoogte | 113 m (371 ft) |
| Bevolking (2011)[1] | |
| • Totaal | 5 371 |
| • Digtheid | 1 196/km2 (3 100/vk. myl) |
| Rasverdeling (2011) | |
| • Wit mense | 18.3% |
| • Indiërs/Asiërs | 0.4% |
| • Bruin mense | 57.6% |
| • Swart mense | 22.9% |
| • Ander | 0.9% |
| Taal (2011) | |
| • Afrikaans | 82.6% |
| • Xhosa | 12.6% |
| • Engels | 2.4% |
| • Ander | 2.5% |
| Poskode (strate) | 6120 |
| Poskode (posbusse) | 6120 |
| Skakelkode | 042 |
Geskiedenis wysig
Vroeë geskiedenis wysig
Die goewerneur van die Kaapkolonie, sir John Francis Cradock, het die eerste plase in die Sondagsriviervallei aan die leiers van die suksesvolle burgerkommando's gegee vir hul rol in die oorwinnings in die grensoorloë van 1811 en 1812.
Hierdie plase is toegeken aan landdros Cuyler van Uitenhage, wat Geelhoutboom ontvang het; kommandant Ignatius Muller, wat Klaaskraal (geleë net buite die huidige Kirkwood) en veldkornet J.S. van Niekerk, wat Gouwernements Belooning ontvang het. Dit is op laasgenoemde plaas wat Kirkwood baie dekades later gevestig is.
In 1877 het James Somers Kirkwood, 'n afslaer van Port Elizabeth, opgedaag om die plaas Gouwernements Belooning op te veil. Toe 'n oorstroomde Sondagsrivier Kirkwood verhinder het om hierdie plaas te bereik, het hy eerder 'n nabygeleë heuwel (vandag bekend as The Lookout) geklim. Van daar het hy 'n uitsig oor die hele vallei gekry. 'n Visioen van die vallei - wat destyds deur bosse toegegroei was - was om die vallei in besproeiingslande met vrugtebome te omskep. Hy het ook in die vooruitsig gestel dat hierdie plaasprodukte via rivierskuite aan Port Elizabeth gelewer word.
Kort daarna het James Kirkwood self "Goevernements Belooning" aangekoop asook 'n paar ander plase in die vallei. Hy het daarna die Sundays River Land and Irrigation Company gestig, asook die dorpie Bayville.
Later het Kirkwood begin om die grond vir besproeiing voor te berei, maar ten spyte van 'n baie positiewe prospektus en baie goeie publisiteit, het niemand daarin belang gestel om aandele in sy onderneming te koop nie. Een van die redes kan wees dat dit saamgeval het met die groot diamantstormloop by Kimberley. Gevolglik het sy maatskappy uiteindelik misluk en is bankrot verklaar. Kirkwood is in 1889 oorlede, 'n finansieel en geestelik gebroke man.
Kirkwood kan egter beskou word as sy tyd vooruit, aangesien sy visie in die volgende eeu waar geword het toe die Sondagsrivier-besproeiingsprojek en uiteindelik die Oranjerivier-waterprojek gebou is. Sy naam leef ook voort in die dorpie Kirkwood wat in 1912 op sy eerste plaas, Gouwernements Belooning, gestig is.
Stigting wysig
Die dorp is in 1913 gestig as die kommersiële sentrum as gevolg van die groei van die sitrusbedryf en is vernoem na James Somers Kirkwood. Hy was die eerste persoon wat hier ontwikkelingswerk gedoen het. In Junie 1918 help ds. D.J. Pienaar van die NG gemeente Uitenhage hier met die stigting van die NG gemeente Sondagsrivier nadat heelwat gesinne van Oudtshoorn hulle hier kom vestig het ná die ineenstorting van die volstruisbedryf.
Geografie en klimaat wysig
Kirkwood is sowat 80 km van die Indiese Oseaan en sowat 100 meter bo seespieël geleë.
Die Suid-Afrikaanse Weerdiens het in 1928 'n temperatuur van 50,3 °C (122,5 °F) in Kirkwood gemeet - die hoogste temperatuur wat nog ooit in Suid-Afrika aangeteken is.
Ten noorde van Kirkwood is die Rietberg met die Uyepoort, wat deurgang na die Suurberge en die Addo-olifant Nasionale Park bied.
Distrik wysig
Die distrik is 2 300 km2 groot. Die belangrikste gewas is sitrus terwyl lusern, suiwel, pluimvee, wol en sybokhaar verbou word. Percy Fitzpatrick, skrywer van Jock of the Bushveld, se graf is by die koppie wat The Lookout genoem word.
Sien ook wysig
Verwysings wysig
Bronne wysig
- Erasmus, B.P.J. (1995). Op Pad in Suid-Afrika. Jonathan Ball Uitgewers. ISBN 1-86842-026-4.