Moltrein

'n Moltrein (Engels: Underground, Subway, Tube, Nederlands: Metro) is 'n ondergrondse spoorwegvervoerstelsel in groot stede wat die middestad met die omliggende stedelike gebiede verbind. Dit bestaan uit 'n netwerk van lyne wat ondergronds in tonnels of bogronds op viadukte loop. Geen verkeer of ander spore kruis moltreinspore nie. Aan albei punte van 'n moltrein is 'n stuurkajuit sodat die trein in enige rigting kan beweeg. Gewoonlik is daar deure aan albei kante van die trein sodat passasiers op twee verskillende perrone kan afklim. Treine kan kort op mekaar volg omdat gevorderde sinjaalstelsels gebruik word. Hulle kan ook baie vinnig wegtrek en stilhou. Die moltrein is 'n vinnige, gerieflike vervoermiddel vir pendelaars vanaf verskillende voorstede na en van 'n stad of ander voorstede. Die grootste moltreinstelsels (meeste passasiers) is:

Hierdie artikel handel oor die vervoerstelsel. Vir die Dan Roodt-roman, sien Moltrein (roman).

Stad	Jaar geopen	Afstand	Getal passasiers per jaar
Moskou	1935	340 km	3,2 miljard
Tokio	1927	281 km	2,6 miljard
New York	1904	371 km	1,9 miljard
Seoel	1974	278 km	1,4 miljard
Meksikostad	1969	202 km	1,4 miljard
Parys	1900	211 km	1,2 miljard
Osaka	1933	114 km	957 miljoen
Londen	1863	415 km	866 miljoen
Hongkong	1979	82 km	790 miljoen
St. Petersburg	1955	110 km	721 miljoen

Moltreinstasies wysig

New York Subway stasie Broadway/125de Straat

Die meeste moltreinstasies lê gewoonlik ondergronds. As die lyn op viadukte loop lê hulle gewoonlik bokant die grond. Passasiers gaan met hysers of roltrappe af/op na die moltreinstasie toe. Die perrone is gewoonlik op dieselfde hoogte as die vloer van die spoorwegwaens.
Stede met die meeste moltreinstasies

Stad	Getal stasies
New York	488
Parys	368
Londen	270
Tokio	217
Moskou	140

Geskiedenis wysig

Trein van die City & South London Railway, in 1890 die eerste ondergrondse elektriese spoorweg ter wêreld en nou 'n onderdeel van die Londense Moltreinstelsel

'n CTA bruin lynse trein vertrek van Madison/Wabash-stasie in Chicago

Die eerste moltreinlyn ter wêreld is op die 10 Januarie 1863 in Londen opgerig en is deur 'n stoomlokomotief getrek. Die oorskakeling na elektrisiteit is voltooi nadat steenkoollokomotiewe se stoom en roet die stasies en die reisigers bevuil het. Die eerste moltrein op die Europese vasteland is in 1896 in Boedapest (Hongarye) opgerig. Die eerste spoorlyn van die Paryse Metro is tydens die aanloop tot die Wêreldtentoonstelling van 1900 opgerig en 'n paar maande na die aanvang van die tentoonstelling ingehuldig.

Geopen	Stad
1863	Londen
1886	Liverpool
1892	Chicago
1896	Glasgow Boedapest
1897	Boston
1898	Wene
1900	Parys
1902	Athene
1904	New York
1907	Philadelphia
1912	Hamburg
1913	Buenos Aires

Moltreinstasie Amstelveenseweg in Amsterdam, Nederland
Die Sjanghai Metro is die wêreld se grootste sneltrein volgens aantal ryers en stelsellengte.
Die "London Underground" is die wêreld se oudste ondergrondse stelsel.
Die "New York City Subway" is die wêreld se grootste sneltreinstelsel volgens aantal metrostasies, teen 472.
'n Bedrywige Paryse Metro stasieplatform in 2007
'n Stasie van die Guangzhou Metro in 2005