Wikipedia

Pastoor

Die term Pastoor (afgelei van Latyn: pastor vir "herder", "skaapwagter"[1]) verwys na kapelane wat in 'n kerk dien. Die term is in die 14de eeu van die Kerklatynse pastor ("herder van siele") ontleen en verwys sedert die Protestantse Hervorming hoofsaaklik na Protestantse kapelane. 'n Pastoor beskik gewoonlik oor 'n Pastorie, d.w.s. 'n ampswoning wat aan die kerk behoort.

Noorse Evangeliese pastoor dien die Vormsel toe

Omdat die amp deur ordinasie toegeken word, is dit 'n lewenslange titel wat ook na die aftrede met die byvoeging emeritus (Latyn vir "uitgetree") gebruik word.

Geskiedenis wysig

 
Christus se Heffing aan Petrus, deur Raphael, 1515. Toe Jesus vir Simon Petrus gevra het om sy skape te voed, het Jesus hom as 'n pastoor aangestel.
 
5de-eeuse mosaïek in Ravenna, Italië, wat die konsep van die goeie herder illustreer
 
Mur des Réformateurs in Genève, Switserland, met (van links na regs) Guillaume Farel, Johannes Calvyn, Théodore de Bèze en John Knox

Die woord "pastoor" is van die Latynse selfstandige naamwoord pastor ontleen wat "herder", "skaapwagter" beteken en is afgelei van die werkwoord pascere wat "lei tot die weiding, laat wei, laat eet" beteken.[2] Die term "pastoor" verwys ook na die ouderlinge in die Nuwe Testament, maar is nie sinoniem met die Bybelse begrip Dominee nie. Baie Protestantse kerke noem hul dominees "pastore".

Die hedendaagse gebruik van die woord is in die Bybelse beeldspraak van 'n herder gewortel. Die Hebreeuse Bybel (of Ou Testament) gebruik die Hebreeuse woord רעה (roʿé), wat soos in "herder" as 'n selfstandige naamwoord en soos in "lei 'n trop" as 'n werkwoord gebruik word.[3] Dit verskyn 173 keer in 144 verse van die Tanag en hou verband met die letterlike voeding van skape, soos in Beresjiet/Genesis 29,7.[4] In Jirmijáhoe/Jeremia 23:4 word albei betekenisse gebruik (ro'im verwys na "skaapwagters" en jir'oem vir "sal hulle versorg"), "Dan sal Ek herders oor hulle aanstel, en dié sal hulle versorg, en hulle sal nie meer bang of verskrik wees nie en hulle sal nie meer wegraak nie, sê die Here."[5]

Afrikaanse vertalings van die Nuwe Testament gee gewoonlik die Griekse selfstandige naamwoord ποιμήν (poimēn) as "herder" en die Griekse werkwoord ποιμαίνω (poimainō) as "voed". Hierdie twee woorde verskyn altesaam 29 keer in die Nuwe Testament en verwys meestal na Jesus van Nasaret. Byvoorbeeld verwys Jesus na homself as "goeie herder" in Johannes 10,11.[6] Dieselfde woorde in die bekende Kersfeesverhaal (Lukas 2) verwys na letterlike herders.

In vyf Nuwe Testamentiese gedeeltes verwys die woorde egter na lede van die kerk:

  1. Johannes 21,16 – Jesus sê vir Petrus: "Pas my skape op"[7]
  2. Handelinge 20,17 – Paulus van Tarsus roep die ouderlinge van die kerk in Efese byeen om 'n laaste preek aan hulle te gee;[8] in Handelinge 20,28 vertel hy vir hulle dat die Heilige Gees van hulle opsigters gemaak het, en dat hulle sal die kerk van God moet voed.[9]
  3. 1 Korintiërs 9,7 – Paulus sê oor homself en die apostels: "Of wie pas vee op en geniet nie van hulle melk nie?"[10]
  4. Efesiërs 4,11 – Paulus skryf: "En dít is die “gawes” wat Hy “gegee het”: apostels, profete, evangeliste, en herders en leraars."[11]
  5. 1 Petrus 5,1–2 – Petrus vra vir die ouderlinge onder sy lesers om "Pas die kudde van God wat aan julle toevertrou is, goed op. Hou toesig oor hulle, nie uit dwang nie, maar gewillig soos God dit verwag; nie om eie gewin nie, maar uit toegewydheid;"[12]

Biskoppe van verskillende denominasies dra dikwels 'n formele staf in die vorm van 'n gestileerde herderskelm as simbool van hul pastorale herderingsfunksies.

Sien ook wysig

  • Imam, Islamitiese eweknie
  • Priester, eweknie van verskeie godsdienste
  • Rabbyn, Joodse eweknie

Verwysings wysig

  1. ↑ (en) "pastor | Definition of pastor in English by Oxford Dictionaries". Oxford Dictionary English. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2016. Besoek op 17 Maart 2019.
  2. ↑ (en) "pastor | Search Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Besoek op 17 Maart 2019.
  3. ↑ "Genesis 1:1 (KJV)". Blue Letter Bible (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Julie 2016. Besoek op 17 Maart 2019.
  4. ↑ (af) "Genesis 29,7". Bybel: Genesis. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Toe sê Jakob: "Die son sit nog hoog en dis nog nie tyd om die kleinvee in die kraal te jaag nie. Laat hulle suip en vat hulle om te wei."
  5. ↑ (af) "Jeremia 23,4". Bybel: Jeremia. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Dan sal Ek herders oor hulle aanstel, en dié sal hulle versorg, en hulle sal nie meer bang of verskrik wees nie en hulle sal nie meer wegraak nie, sê die Here.
  6. ↑ (af) "Johannes 10,11". Bybel: Johannes. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. "Ek is die goeie herder. Die goeie herder lê sy lewe af vir die skape.
  7. ↑ (af) "Johannes 21,16". Bybel: Johannes. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Jesus vra hom weer 'n tweede keer: "Simon seun van Johannes, het jy My baie lief?" "Ja, Here," antwoord hy Hom, "U weet dat ek U liefhet." Hy sê toe vir hom: "Pas my skape op."
  8. ↑ (af) "Handelinge 20,17". Bybel: Handelinge. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Van Milete af het Paulus 'n boodskap na Efese toe gestuur om die ouderlinge van die gemeente te laat roep.
  9. ↑ (af) "Handelinge 20,28". Bybel: Handelinge. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Pas julle self op en die hele kudde wat die Heilige Gees onder julle sorg gestel het. Soos wagters 'n kudde versorg, so moet julle die gemeente van God versorg wat Hy vir Hom verkry het deur die bloed van sy eie Seun.
  10. ↑ (af) "1 Korintiërs 9,7". Bybel: 1 Korintiërs. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Wie dien ooit op eie koste as soldaat? Wie plant 'n wingerd en eet nie van sy vrugte nie? Of wie pas vee op en geniet nie van hulle melk nie?
  11. ↑ (af) "Efesiërs 4,11". Bybel: Efesiërs. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. En dít is die "gawes" wat Hy "gegee het": apostels, profete, evangeliste, en herders en leraars.
  12. ↑ (af) "1 Petrus 5,2". Bybel: 1 Petrus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 17 Maart 2019. Pas die kudde van God wat aan julle toevertrou is, goed op. Hou toesig oor hulle, nie uit dwang nie, maar gewillig soos God dit verwag; nie om eie gewin nie, maar uit toegewydheid;

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Pastoor&oldid=2619861"