Slag van Cuito Cuanavale
Die Slag van Cuito Cuanavale was een van die mees betekenisvolle gebeurtenisse van die Angolese Burgeroorlog (1975 tot 2002) asook die Suid-Afrikaanse Grensoorlog. Die Kubaanse, Angolese en Suid-Afrikaanse leërs het in 1987 daar slaags geraak in 'n veldslag wat bestempel is as die grootste in Afrika sedert die Tweede Wêreldoorlog.[3] Met albei kante wat op 'n oorwinning aanspraak gemaak het, word dit egter allerweë as 'n keerpunt in die Angolese Burgeroorlog beskou wat gelei het tot die uiteindelike onttrekking van Kubaanse, Suid-Afrikaanse en ander buitelandse troepe uit Angola.
| Slag van Cuito Cuanavale | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deel van Angolese Burgeroorlog en Suid-Afrikaanse Grensoorlog | |||||||
| |||||||
| Strydende partye | |||||||
 FAPLA KubaSWAPO ANC (MK) |
 Suid-Afrika UNITA
| ||||||
| Aanvoerders | |||||||
 Leopoldo "Polo" Cintra Frias [1]
|
Kol. Deon Ferreira
| ||||||
| Sterkte | |||||||
| 40 000 gesamentlik geskat | 11 000-12 000 gesamentlik geskat (3 000-4 000 SAW; 8 000 UNITA) | ||||||
| Ongevalle en verliese | |||||||
| - 14 Kuba[1] (Amptelik) - skattings wissel van 900 tot 4000 altesaam[2] |
- 31 SA Weermag(Amptelik) - Unita- 3 000 geskat | ||||||
Agtergrond wysig
Onafhanklikheid van Portugal wysig
Vir sestien jaar lank tot en met 1975 was drie gewapende groepe in Angola in 'n stryd om onafhanklikheid van Portugal gewikkel: Die Marxistiese MPLA (met sy gewapende vleuel FAPLA) onder leiding van Agostinho Neto; die konserwatiewe FNLA onder leiding van Holden Roberto en UNITA onder leiding van die charismatiese Jonas Savimbi. Elkeen van dié groepe het 'n spesifieke deel van die land beheer: die MPLA het die hoofstad, Luanda beheer; Unita het die suide van Angola beheer en die FNLA het die noorde beheer.
Kort na die Angelierrewolusie in Portugal, het die regering in Lissabon begin om afstand te doen van sy kolonies in Afrika en het Angola onafhanklikheid verkry. Die Verdrag van Alvor het bestaan uit 'n reeks ooreenkomste tussen Portugal en die drie rebellegroepe wat die weg gebaan het vir volle soewereiniteit. Volgens die bepalings van die verdrag is 'n oorgangsregering gevorm en is verkiesings beplan vir die einde van die jaar met 11 November 1975 as die beoogde onafhanklikheidsdag. Met die aankoms van die dag het Agostinho Neto dit op homself geneem om om middernag onafhanklikheid namens die mense van Angola en die sentrale komitee van die MPLA te verklaar. Deur die gesag op homself te neem is die vrede tussen die drie rebellegroepe vernietig en het die land in 'n burgeroorlog verval.
Koue Oorlog wysig
Die burgeroorlog het na die onafhanklikheidsverklaring onafgebroke voortgeduur tot en met 2002. Die oorlog het na raming 'n miljoen lewens geëis en die land se infrastruktuur lamgelê. Hierdie stryd het plaasgevind teen die agtergrond van die voortslepende Koue Oorlog tussen die V.S.A. en die Sowjetunie. Beide supermoondhede het die strategiese belangrikheid van Suidelike Afrika besef, 'n streek ryk aan natuurlike hulpbronne en omring deur belangrike skeepsroetes om sy kus. Beide kante het die uitkoms van die burgeroorlog probeer beïnvloed deur van tussengangers gebruik te maak. Kuba en die Sowjet-Oosterse blok het openlike militêre steun aan die MPLA en Namibiese rebelle verleen, terwyl die V.S.A. en tot 'n mindere mate Frankryk steun aan UNITA en Suid-Afrika verleen het deur middel van krygstoerusting.
Die Veldslag wysig
FAPLA ruk op na Mavinga wysig
Die Suid-Afrikaanse en Kubaanse troepe het vir die eerste keer slaags geraak net suid van Benguela, 'n hawedorp in Suidwes-Angola. Die Kubaanse magte het daar verloor in die opsig dat hulle nie daarin kon slaag om die Suid-Afrikaanse troepe se opmars te stuit nie. Na 'n reeks nederlae het die Kubaanse en FAPLA soldate onttrek na 'n ou vliegveld by 'n dorp genaamd Cuito Cuanavale.
In 1987 het die Angolese regering as deel van sy oorheersingstryd van Angola 'n veldtog geloods om UNITA uit hulle vestings in Mavinga en Jamba, in die suidooste van dié land te verdryf. Onder die leierskap van Sowjetraadgewers is besluit om die aanval vanaf Cuito Cuanavale te loods. In Augustus het die 21ste, die 25ste (beide ligte infanterie), die 47ste (gepantserde) en die 59ste gemeganiseerde brigades (sommige bronne sluit die 16de brigade ook in) Cuito Cuanavale in die Cuando Cubango provinsie van Suidoos-Angola verlaat om die veldtog van stapel te stuur. Hulle het lugondersteuning geniet vanaf 'n lugmagbasis Menongue, wat onder andere MiG-23s, wat in 'n grondaanvalsrol ontplooi is, ingesluit het.
Die Suid-Afrikaanse reaksie wysig
Die Suid-Afrikaanse regering het 'n strategiese belang daarin gehad om te verseker dat UNITA in beheer bly van die streke aangrensend aan Suidwes-Afrika om te verseker dat die Angolees-goedgesinde SWAPO-guerrillas nie 'n afspringplek verkry vanwaar hulle aanvalle in Suidwes-Afrika kon loods nie.
In Desember 1987 het die Suid-Afrikaanse regering gereageer op die FAPLA/Kubaanse veldtog deur 'n reeks militêre operasies in samewerking met die UNITA-magte van stapel te stuur, beginnende met Operasie Modulêr. Dié veldtog het daarin geslaag om die gesamentlike FAPLA/Kubaanse mag na Cuito Cuanavale terug te dryf. Angola het uit vrees vir 'n neerlaag verdere hulp vanaf Kuba versoek. Fidel Castro het gereageer deur honderde tenks, grofgeskut, lugafweerkanonne, vliegtuie en bykans 50 000 manskappe te stuur om Angola te hulp te snel. Aangesien Kuba nie oor die vermoë beskik het om so 'n groot logistieke poging op hulle eie aan te pak nie, het die Sowjetunie gehelp deur skepe en vervoermiddele te verskaf. Die eerste Kubaanse versterkings het reeds op 5 Desember in Cuito Cuanavale aangekom.
FAPLA terugtog wysig
Nadat Suid-Afrikaanse- en UNITA-magte die oorhand verkry het tydens Operasie Modulêr, het hulle Operasie Hooper van stapel gestuur, waartydens die FAPLA- en Kubaanse magte gevoelige verliese toegedien is in hul terugtog na Cuito Cuanavale. Dié operasie het geduur vanaf Januarie tot Februarie 1988. Die Suid-Afrikaanse opmars is gestuit by die Tumpo-rivier sowat 22 km oos vanaf Cuito Cuanavale deur FAPLA-magte wat stellings ingeneem het wat beskerm is deur digte mynvelde. Selfs na hul gestuit is het die Suid-Afrikaanse magte FAPLA verdere verliese toegedien deur beheer oor die belangrike Chambinga-hoogtes te verkry. Kubaanse/FAPLA vertellings beweer dat die Suid-Afrikaners tydens swaar reënbuie teruggestoot is.
Finale fase wysig
Die finale fase was gesentreerd rondom die dorp self waar die Suid-Afrikaanse Weermag tydens Operasie Packer gepoog het om die FAPLA-magte terug te dryf tot anderkant die Cuito-rivier. Die Suid-Afrikaanse magte het die FAPLA-magte met grofgeskut bestook vanaf die omliggende Chambinga-hoogtes. Die Suid-Afrikaanse- en UNITA-magte kon nooit daarin slaag om Cuito Cuanavale te buit nie maar het beweer dat dit nooit hulle doelwit was nie. Die Suid-Afrikaanse en UNITA-magte het beweer dat hulle die Kubaanse/FAPLA-magte groot verliese toegedien het en hul doelwit bereik het deur die FAPLA-aanslag op UNITA in die suidooste af te weer.
Die Kubaanse- en FAPLA-magte het egter die feit dat Cuito Cuanavale nie geval het nie en hulle troepe onder die Suid-Afrikaanse bombardement volhard het as 'n sege beskou. Ongeag wie die oorwinnaar was, was die veldslag 'n keerpunt in die gebeure in Suider-Afrika. In 1988 na die Slag van Cuito Cuanavale en die daaropvolgende bombardement van die Calueque hidro-elektriese skema, het Suid-Afrika en Kuba 'n ooreenkoms bereik om alle vreemde troepe aan Angola te onttrek. In 1990 het Namibië onafhanklikheid van Suid-Afrika verkry.
Die nadraai wysig
Die Suid-Afrikaanse Weermag het beweer dat hulle die Kubane geweldige verliese toegedien en hulle sodoende gedwing het om te onderhandel terwyl die Kubane dieselfde aanspraak gemaak het. Bewerings en aansprake rondom die uitslag van die veldslag is egter omhul deur propaganda. Onder swart Afrikane veral in Suider-Afrika het die veldslag legendariese status verkry. Die slag word beskou as die begin van die einde van Apartheid, met Namibiese onafhanklikheid as die direkte gevolg daarvan. Daarom word daar soms na die veldslag as apartheid se Stalingrad verwys.
Aan die SAW-kant is beweer dat die ontsetting van Cuito Cuanavale nooit die doelwit was nie en dat hulle slegs operasionele beheer oor die gebied wou verkry deur dit te domineer met langreikafstand Denel G5-kanonne.[4] SAW en Amerikaanse waarnemers het beweer dat die MiG-oormag in die lug van min betekenis was vanweë swak opleiding onder Kubaanse vlieëniers en swak lugondersteuning aan grondmagte omdat hulle te hoog gevlieg het, veral omdat die FIM-92 Stinger lugafweerstelsels hulle daartoe gedwing het.
Die SAW het sowat 3000 troepe ontplooi met grootskaalse ondersteuning deur UNITA. Die SAW maak daarop aanspraak dat hul vyand sowat 4 000 verliese, 100 gepantserde waens, 9 vliegtuie en 94 tenks verloor het. Daar word beweer dat die verouderde T-52 tenks se bemannings se swak opleiding en die SAW se moderne antitenkwapentuig en teikenstelsels vir die groot verliese onder tenks verantwoordelik was.[5] Kommentaar deur die Sowjetraadgewers aan die Kubane het die uitslag beskryf as sou dit 'n dooiepunt bereik het.[6]
Die Suid-Afrikaanse en Amerikaanse weergawe word ondersteun deur John Turner wat beweer dat die Kubane na groot verliese daarvan oortuig was dat 'n militêre aanslag teen die SAW nie sou slaag nie, en het daarop 'n diplomatieke- en propagandaveldtog geloods om die terugslag en hul verliese te verdoesel.[7]
Verwysings wysig
- ↑ "HISTORIA / Cuito Cuanavale – CubaNet News – Noticias de Cuba / Cuba News". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Julie 2008. Besoek op 22 Maart 2008.
- ↑ Crocker, Chester A (1992). High Noon in Southern Africa: Making Peace in a Rough Neighborhood. W.W. Norton. ISBN 0-393-03432-1.
- ↑ Crocker, Chester A (1992). High Noon in Southern Africa: Making Peace in a Rough Neighborhood. W.W. Norton. ISBN 0-393-03432-1
- ↑ http://www.globalsecurity.org/military/world/rsa/g5.htm
- ↑ Kolonel Deon Ferreira, Bevelvoerder SAW in Angola, Paratus (SAW Tydskrif), Maart, 1989, bl.14.
- ↑ M. Ponoromov, Krasnaya Zvezda Tydskrif; 20 Mei 1988
- ↑ Turner, John W. (1998). Continent Ablaze; The Insurgency Wars in Africa, 1960 to the present. Cassell Plc. ISBN 1-85409-128-X.
Bronne wysig
- Holt, C. At Thy Call we did not falter, Zebra Press, 2005. ISBN 1-77007-117-2. http://www.atthycall.com
- Nortje, P. 32 Battalion, Struik, 2004. ISBN 1-86872-914-1
- Steenkamp, W. South Africa's border war, 1966–1989, Gibraltar: Ashanti Pub., 1989. ISBN 0-620-13967-6
- Stiff, P. The Covert War: Koevoet Operations in Namibia 1979–1989, Galago Publishing Pty Ltd, 2000. ISBN 1-919854-03-7
Eksterne skakels wysig
- Cuito Cuanavale Revisited Geargiveer 14 Julie 2007 op Wayback Machine
- The Battle of Cuito Cuanavale
- Angola National Security
- Angola and Southwest Africa: A Forgotten War (1975–89.
- Aid to UNITA – Operations MODULAR, HOOPER and PACKER
- Operations Modular and Hooper 1987–88 Geargiveer 31 Augustus 2005 op Wayback Machine
- 7th South African Infantry Battalion and Cuito Cuanavale
- Cuban Tanks at Cuito Cuanavale
- Cuban MiG-23 Fighters at Cuito Cuanavale (Spanish)
- South African Tanks at Cuito Cuanavale