Namibië: Verskil tussen weergawes

|leuse = ''Unity, Liberty, Justice''<br /><small>(''(Engels vir "Eenheid, Vryheid, Geregtigheid)"'')</small>

|volkslied = ''[[Namibië, Land van die Dapper|Namibia, Land of the Brave]]''<center>[[Lêer:National Anthem of Namibia.ogg]]</center>

|regeringsvorm = PresidensiëleUnitêre presidensiële<br />grondwetlike [[republiek]]

|leiertitels = <br />• [[President van Namibië|President]]<br />• [[Eerste Minister]]

|leiername = [[Hifikepunye Pohamba]]<br />[[NahasHage AngulaGeingob]]

|oppervlak_rang = 3334^ste

|BBP_PPP = $1617,754737&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=19&pr.y=1&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=728&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Namibië |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=25 April 2013}}</ref>

|BBP_PPP_jaar = 20122013

|BBP_PPP_per_kapita = $78&nbsp;771160<ref name=imf2/>

|BBP = $12,299868&nbsp;miljard<ref name=imf2/>

|BBP_jaar = 20122013

|BBP_per_kapita = $5&nbsp;705920<ref name=imf2/>

|onafhanklikheidsgebeure = • Erken<br />• Huidige Grondwetgrondwet

|MOI_rang = 120128^ste

|Gini = 7063,79<ref name="wb-gini">{{en}} {{cite web |title=Wêreld Feiteboek: Gini-indeks|url=httpshttp://wwwdata.ciaworldbank.govorg/libraryindicator/publicationsSI.POV.GINI/the-world-factbook/fields/2172.html |title=Gini Index |publisher=[[Central Intelligence AgencyWêreldbank]] |accessdate=42 JunieMaart 20122011}}</ref>

|Gini_jaar = 20032004

Opstande en eise deur leiers in Afrika het daartoe gelei dat die VN direkte verantwoordelikheid oor die gebied geneem het. Dit het [[SWAPO]] in 1973 erken as die amptelike verteenwoordiger van die Namibiërs. Namibië het egter gedurende hierdie tyd steeds onder Suid-Afrikaanse regering gebly as Suidwes-Afrika. Na interne konflik het Suid-Afrika in 1985 ’n tussentydse administrasie in Namibië ingestel. Namibië het in 1990 volle onafhanklikheid van Suid-Afrika verkry, met die uitsondering van [[Walvisbaai]] en die [[Pikkewyn-eilande]] wat tot 1994 onder Suid-Afrikaanse beheer gebly het.

Namibië het in 1884 onder [[Otto von Bismarck]] ’n Duitse kolonie geword om Britse besetting te kom voorkom en het bekend gestaan as Duits-Suidwes-Afrika (''Deutsch-Südwestafrika''); in die omgangstaal is hierdie benaming dikwels afgekort tot ''Deutsch-Südwest'' ("Duits-Suidwes").<ref>{{en}} {{Cite web |title=Duits-Suidwes-Afrika |work=Encyclopædia Britannica |url=http://www.britannica.com/eb/article-9036573/German-South-West-Africa |accessdate=15 April 2008}}</ref> Die Palgrave-sendingstasie van die Britse Goewerneur het bepaal dat slegs die natuurlike diepwaterhawe van [[Walvisbaai]] die moeite werd was om te beset — dit is vir die Brittanje deur die Kaapkolonie beset. Van 1904 tot 1907 het die Hereros en die Namakwas die wapen teen die Duitsers opgeneem en in die gevolglike [[Namibiese volksmoord 1904-1908|opstand]] het 10&nbsp;000 Namas (ongeveer die helfte van die bevolking) en naastenby 65&nbsp;000 Hereros (ongeveer 80% van die bevolking) omgekom.<ref>Drechsler, Horst (1980). Die werklike sterftegevalle in die relatief min veldslae was nie so baie nie, die meeste sterftes het plaasgevind na die veldslae as gevolg van ’n bevel wat deur [[Lothar von Trotha]] uitgevaardig is. ’n Aansienlike minderheid van Hereros het oor die Kalahari na Betsjoeanaland gegaan waar ’n klein gemeenskap steeds woon (in Wes-Botswana) naby die Namibiese grens. ''Ons sal vegtend sterf'', aanvanklik in 1966 uitgegee onder die titel “Südwestafrika unter deutsche Kolonialherrschaft”. Berlyn: Akademie-Verlag.</ref><ref>{{en}} Mohamed Adhikari, "'Bloedstrome en geldstrome': Nuwe perspektiewe op die uitwissing van die Herero- en Namavolke van Namibië, 1904–1908," ''Kronos: Tydskrif van Kaapse geskiedenis'' 2008 34: 303–320</ref> Nadat die oorlewendes van aanhouding vrygelaat is, is hulle onderwerp aan onteiening, deportasie, gedwonge arbeid en segregasie. Die meeste Afrikane is beperk tot sogenaamde inboorlinggebiede wat later onder Suid-Afrikaanse regering tot [[Bantoestan]]s gemaak is. Sommige historici gaan selfs sover as om te spekuleer dat die volksmoord in Namibië as model deur die Nazi’s in die [[sjoa]]<ref>{{en}} Benjamin Madley, "Van Afrika na Auschwitz: Hoe Duits-Suidwes-Afrika idees en metodes gekweek het wat deur die Nazi’s in Oos-Europa gebruik is," ''European History Quarterly'' 2005 35(3): 429–464 sê dit het die Nazi’s beïnvloed.</ref> maar die meeste geleerdes meen dat dit nie werklik ’n invloed op die Nazi’s, wat in daardie tyd kinders was, gehad het nie. Die vader van [[Hermann Göring]] was wel op sy dag ’n koloniale goewerneur in Namibië en het ’n straat in Swakopmund wat na hom vernoem is.<ref>{{fr}} Robert Gerwarth, et al. "L'Antichambre de l'Holocauste? A propos du Debat sur les Violences Coloniales et la Guerre d'Extermination Nazie" ("Die voorkamer van die sjoa? Die debat oor koloniale geweld en die Nazi-oorlog van uitwissing") ''Vingtième Siècle'' 2008 (99): 143–159 meen die meeste geleerdes het nie gedink dat die Nazi’s beïnvloed is nie.</ref> Die gedagte van die volksmoord bly relevant tot die etniese identiteit in onafhanklike Namibië en tot verhoudinge met Duitsland.<ref>{{de}} Reinhart Kössler, en Henning Melber, "Völkermord und Gedenken: Der Genozid an den Herero und Nama in Deutsch-Südwestafrika 1904–1908," ("Volksmoord en herinnering: die volksmoord van die Herero en Nama in Duits-Suidwes-Afrika, 1904–08") ''Jahrbuch zur Geschichte und Wirkung des Holocaust'' 2004: 37–75</ref>

Die Namibiese regering het ’n beleid van nasionale versoening bevorder en amnestie gegee aan mense wat aan beide kante van die oorlog geveg het. Die burgeroorlog in Angola het ’n beperkte impak gehad op Namibiërs wat in die noorde van die land woon. In 1998 het die Namibiese Weermag troepe na die [[Demokratiese Republiek van die Kongo]] gestuur as deel van ’n [[Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap]]-kontingent. In Augustus 1999 is ’n poging tot afskeiding in die noordoostelike [[Caprivi]] suksesvol onderdruk.<ref name="IRIN"/>

Die Namibiese politiek vind plaas in die raamwerk van ’n presidensiële verteenwoordigende demokratiese republiek waar die president van Namibië vir ’n vyf-jaar termyn verkies word en die staatshoof asook die hoof van die regering is.<ref>{{en}} [http://www.eisa.org.za/WEP/nam5.htm Namibian_President/Constitution eisa.org.za: ''Namibia: Constitution''] Besoek op 12 Desember 2012.</ref>

Hoewel die grondwet ’n veelpartystelsel beoog vir Namibië se regering beoog het, lyk dit meer na ’n eenpartystaat met SWAPO wat sedert 1990 elke verkiesing gedomineer het.<ref>{{en}} [http://www.swapoparty.org/throw_out_nyamu_motion.html swapoparty.org: ''SWAPO: Dominant party?'']. Besoek op 12 Desember 2012.</ref>

Namibië volg ’n grootliks onafhanklike buitelandse beleid met voortslepende affiliasies met state wat bygestaan het in die stryd om onafhanklikheid, insluitend [[Libië]], [[Kuba]] en [[Sjina]]. Met ’n klein weermag en ’n swak ekonomie was die Namibiese regering se vernaamste buitelandse beleid gemoeid met die ontwikkeling van sterker bande met die ander lande in Suider-Afrika. As ’n dinamiese lid van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap is Namibië ’n uitgesproke voorstander vir groter streeksintegrasie. Namibië het op 23 April 1990 die 160ste lid van die Verenigde Nasies geword. Dit het ook met onafhanklikheid die vyftiende lid van die [[Britse Statebond]] geword.<ref>{{en}} [http://africanhistory.about.com/od/eraindependence/a/CmnWealth.htm africanhistory.about.com: ''Africa and the CON'']. Besoek op 12 Desember 2012.</ref>

Namibië is opgedeel in 1314 streke en onderverdeel in 107121 kiesafdelings. Die administratiewe streke van Namibië word deur die ''Afbakeningskomitee'' ter tafel gelê en aanvaar of verwerp deur die Nasionale Vergadering. Sedert die stigting van die staat was daar reeds drie Afbakeningskomitees, met die mees onlangse een in 20022013 onder leiding van regter PeterAlfred ShivuteSiboleka.<ref>{{en}} {{cite book |title=Fokus op: Khomas-streek |chapter=Khomas-streek, ’n konstitusionele, politieke en geografiese hibriede |last=Matundu-Tjiparuro |first=Mae |publisher=aanvullung tot [[New Era (Namibië)|New Era]] |page=3 |date=28 Februarie 2011}}</ref> Streeksraadslede word direk verkies deur ’n geheime stemming (in streeksverkiesings) deur die inwoners van hul kiesafdelings.<ref>{{en}} {{Cite web |title=Namibië Nasionale Raad |url=http://www.ipu.org/parline/reports/2226.htm |publisher=Inter-Parliamentêre Unie |accessdate=14 Julie 2010}}</ref>

Namibië is geleë in die subtropiese hoëdrukgordel en neem af van sub-vogtig (gemiddelde neerslag hoër as 500mm), na halfdroog (tussen 300mm en 500&nbsp;mm met die grootste gedeelte van die Kalahari wat in Namibië val) na onvrugbaar (tussen 150mm en 300mm). Hierdie drie klimaatstreke is landwaarts van die westelike platorand na die hiper-droeë kusvlakte waat die neerslag minder as 100mm gemiddeld is. Veranderlikheid in reënval en temperatuur is die kenmerk van die onvrugbare klimaat. Reënvalgemiddeldes wissel van minder as 100mm per jaar vir die lengte van die Namibwoestyn tot 700mm per jaar vir [[Katima Mulilo]] en die oostelike punt van die Caprivi[[Sambesi]]; veranderlikheid wissel van geen reënval na soveel as 800mm en meer in ’n oorvloedige seisoen. Hoewel die kern van die reënvalseisoen — Januarie tot Maart — ongeveer 70% van die algehele reën kry word dit tot soveel as 95% wanneer November, Desember en April bygereken word. Reën is egter nie beperk tot hierdie maande nie. Dit is slegs in die [[Kawango]] en Caprivi se reënvalstasies waar die maandelikse minimum ten minste een reëndag het. Die verre-suidweste, vernaam by [[Rosh Pinah]] se stasie is die swaarste reënval kwalik meer as 10mm in een dag. Winterreëns is voorspelbaar in die [[Karas]] en [[Hardap]]-streke en bied vogtigheid vir die omgewing.

Daar is baie jaghuise en reservate om ekotoeriste te akkommodeer. Sportjag is ook gewild en ’n speel 'n al hoe belangriker rol in die Namibiese ekonomie. 14% van die totale jaarlikse toerisme in 2000 (of VS$19,6&nbsp;miljoen) was gewy aan sportjag deurdat baie spesies gesog is onder internasionale sportjagters.<ref>{{en}} {{cite journal |last=Humavindu |first=Michael N |coauthors=Barnes, Jonothan I. |title=Trofeejag in die Namibiese ekonomie: ’n Assessering. |publisher=Omgewingsekonomie-eenheid, Direktoraat van Omgewingsake, Ministerie van Omgeing en Toerisme, Namibië. |journal=South African Journal of Wildlife Research |volume=33 |issue=2 |pages=65–70 |date=October 2003 }}</ref> Daarnaas is ekstreme sportsoorte soos sandplank en 4x4-veldry ook gewild en daar is baie maatskappye wat toere aanbied. Die gunstelingplekke, wat deur toeriste besoek word, sluit die Caprivistrook, die Visrivier-canyon, [[Sossusvlei]], die Skedelkus, [[Sesriem]], die Etoshapan en die kusdorpe [[Swakopmund]], [[Walvisbaai]] en [[Lüderitz]] in.<ref>{{en}} [http://www.namibiatourism.com.na/namibia-top-attractions/ namibiatourism.com.na: ''Namibia top tourist destinations'']. Besoek op 12 Desember 2012.</ref>

=== LiteratuurBibliografie ===

* {{en}} [http://www.rsf.fr/article.php3?id_article=4116 Indeks van wêreldwye persvryheid] 31 uit 139 lande

* {{en}} [http://www.biodiversity.org.na Biodiversiteit van Namibië] Gedeeltelik in Afrikaans beskikbaar