Johannesburg: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
+ Beelde & skakels
Bygewerk
Lyn 25:
| regeringstipe = <!-- Wyknommer -->
| leier_party = [[Demokratiese Alliansie|DA]]
| leiertitel = [[Burgemeester]]
| leiernaam = [[Herman Mashaba]]
| leiertitel1 =
| leiernaam1 =
Lyn 90:
== Geografie en klimaat ==
=== Geografie ===
[[Lêer:20131112Map -of Gauteng with Johannesburg Lightninghighlighted (2016).ogvsvg|duimnael|links|'n Interval-opname van 'nJohannesburg donderstormse oorligging diein GoudstadGauteng]]
[[Lêer:20131112 - Johannesburg Lightning.ogv|duimnael|'n Interval-opname van 'n donderstorm oor die Goudstad]]
[[Lêer:Johannesburg Sunrise, City of Gold.jpg|duimnael|Sonop in die Goudstad]]
[[Lêer:Johannesburg.jpg|duimnael|Die binnestad van Johannesburg soos vanaf die [[Carlton-sentrum]] gesien]]
Line 111 ⟶ 112:
{{Tabel weergemiddeldes
|locatie=Johannesburg
|bron = [[Wêreldorganisasie vir weerkunde]]<ref name="WMO-JHB">{{en}} {{cite web | url = http://worldweather.wmo.int/035/c00139.htm | title = World Weather Information Service – Johannesburg | publisher = World Meteorological Organization | accessdate = 8 April 2014}}</ref> [[National Oceanic and Atmospheric Administration|NOAA]]<ref name="NOAA-JHB">{{cite web | url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/RA-I/UA/68368.TXT | title = Johannesburg/Jan Smuts Climate Normals 1961–1990 | publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]] | accessdate = 8 April 2014}}</ref>
 
| jan_gem=20.1 | jan_gem_ns=125
| feb_gem=19.6 | feb_gem_ns=90
Lyn 141:
| jaar_gem_min=10.0 | jaar_gem_max=21.9
 
| jan_a_min=7.2 | jan_a_max=35.4
| feb_a_min=6.0 | feb_a_max=33.5
| mrt_a_min=2.1 | mrt_a_max=31.9
| apr_a_min=0.5 | apr_a_max=29.3
| mei_a_min=-2.5 | mei_a_max=26.4
| jun_a_min=-8.2 | jun_a_max=23.1
| jul_a_min=-5.1 | jul_a_max=24.4
| aug_a_min=-5.0 | aug_a_max=26.2
| sep_a_min=-3.3 | sep_a_max=30.0
| okt_a_min=0.2 | okt_a_max=32.2
| nov_a_min=1.5 | nov_a_max=32.9
| dec_a_min=3.5 | dec_a_max=32.4
| jaar_a_min=-8.2 | jaar_a_max=35.4
 
| zujan = 10.9
Lyn 322:
[[Lêer:Mani aigua008.jpg|duimnael|links|Johannesburg in 2008: Inwoners betoog teen die privatisering van watervoorsiening]]
[[Lêer:The young ones.jpg|duimnael|Inkomsteprofiele bepaal leefstylpatrone: Goudstadse retrostylaanhangers]]
[[Lêer:City of Johannesburg 2016 Seat Allocation.svg|duimnael|links|Setels in die stadsraad ná die 2016-verkiesing
{{columns-list|2|
{{sleutel|#49A10E|[[African National Congress|ANC]]}}
{{sleutel|#1C14FF|[[Demokratiese Alliansie|DA]]}}
{{sleutel|#910C0C|[[Ekonomiese Vryheidsvegters|EFF]]}}
{{sleutel|#FF2929|[[Inkatha-Vryheidsparty|IFP]]}}
{{sleutel|#FFB217|[[African Independent Congress|AIC]]}}
{{sleutel|#949494|ander}}}}]]
Ná die einde van rasseskeiding is anti-Apartheidaktiviste en ou ''comrades'', toe die verantwoordelikheid vir die administrasie van 'n snelgroeiende metropool met baie onopgeloste moeilikhede in hul hande gelê is, aan die onaangename werklikhede van 'n verdeelde stad blootgestel.
 
Line 333 ⟶ 341:
 
Terwyl die privaat- en openbare sektor nog besig is om hul verhouding nuut te onderhandel, beweeg sake reeds in die rigting van privatisering, waarby dié proses nie beperk bly tot infrastruktuur en diensverskaffing nie, maar raak dit ook ander terreine soos regulasies vir grondontwikkeling, boukodes en maatskaplike dienste. Kwessies soos die impak van privatisering op Johannesburg se arm inwoners, waaronder veranderende werksomstandighede, die bekostigbaarheid van behuising en algemene sosiale geregtigheid, word nuwe uitdagings vir 'n demokratiesverkose administrasie.<ref name="beall" />
 
Sedert 22 Augustus 2016 dien [[Herman Mashaba]] as burgemeester van Johannesburg nadat hy die DA tot 'n oorwinning in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing op 3 Augustus 2016]] gelei het. Die DA vorm 'n koalisieregering met die [[Inkatha-Vryheidsparty]].<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/live-city-of-johannesburg-inaugural-council-meeting-20160822|title=LIVE: Mayor Mashaba - Corruption is public enemy number 1|date=22 Augustus 2016|accessdate=13 November 2017}}</ref>
 
=== Maboneng – 'n suksesverhaal ===
Line 352 ⟶ 362:
 
== Demografie ==
[[Lêer:Johannesburg 2001 dominant language map.svg|duimnael|Meerderheidstale in Johannesburg
{{columns-list|2|
{{sleutel|#8dd3c7|[[Afrikaans]]}}
Line 363 ⟶ 373:
{{sleutel|#fccde5|[[Tswana]]}}
{{sleutel|#ccebc5|[[Venda (taal)|Venda]]}}
{{sleutel|#ffed6f|[[Tsonga]]}}}}
{{sleutel|#d0d0d0|Geen meerderheidstaal}}]]
}}
{{sleutel|#d0d0d0|Geen meerderheidstaal}}
]]
73% van die stad se bevolking is swartes, 16% is blankes, 6% Kleurlinge en 4% Asiërs. 42% van die inwoners is jonger as 24 jaar, en 6% is ouer as 60 jaar. 37% van die Johannesburgers is werkloos (97% van die werkloses is swart). Vroue maak 43% van die werkende bevolking uit.
 
34% van Johannesburg se inwoners praat Nguni-tale as hulle huistaal, 26% Sotho-tale, 19% Engels en 8% [[Afrikaans]]. 29% van die volwassenes het matriek, 14% 'n tersiêre opleiding (universiteit of technikon), 15% het 'n basiese skoolopleiding en 7% van die bevolking is ongeletterd.
 
{| class="wikitable" style="margin-left:auto;margin-right:auto" style="text-align:right;"
|- bgcolor="#e8e8e8"
| align="center" |Jaar || align="center" |Totaal || align="center" |Swartes || align="center" |[[Blanke Suid-Afrikaners|Blankes]] || align="center" |[[Kleurlinge|Bruines]] || align="center" |[[Asiatiese Suid-Afrikaners|Asiërs]] || align="center" |Nie gespesifiseer
|-
! Jaar !! Totaal !! [[Kleurlinge|Bruines]] !! [[Swart mense|Swartes]] !! [[Blanke Suid-Afrikaners|Blankes]] !! [[Asiatiese Suid-Afrikaners|Asiërs]] !! Nie gespesifiseer
| align="center" bgcolor="#e8e8e8" |[[1996]] || 2&nbsp;756&nbsp;000 || 1&nbsp;932&nbsp;000 || 528&nbsp;000 || 172&nbsp;000 || 98&nbsp;000 || 26&nbsp;000
|-
| align="center" bgcolor="#e8e8e8" |[[2001]]'''1996''' || 32&nbsp;225756&nbsp;000 || 21&nbsp;370932&nbsp;000 || 515528&nbsp;000 || 206172&nbsp;000 || 13498&nbsp;000 || 26&nbsp;000
|-
| align="center"'''2001'''<ref>{{en}} bgcolor="#e8e8e8" |[[2011]https://census2001.adrianfrith.com/place/JHB Die 2001-sensussyfers soos weergegee deur Adrian Frith]. URL besoek op 13 November 2017.</ref> || 43&nbsp;434225&nbsp;827309 || 32&nbsp;389369&nbsp;278769 || 544515&nbsp;530184 || 247206&nbsp;276245 || 216134&nbsp;198111 || 37&nbsp;545
|-
| '''2011'''<ref>{{en}} [https://census2011.adrianfrith.com/place/798 Die 2011-sensussyfers soos weergegee deur Adrian Frith]. URL besoek op 13 November 2017.</ref> || 4&nbsp;434&nbsp;827 || 3&nbsp;389&nbsp;278 || 544&nbsp;530 || 247&nbsp;276 || 216&nbsp;198 || 37&nbsp;545
| align="center" bgcolor="#e8e8e8" |Verandering<br /><small>1996–2011</small> || +60,9% || +75,4% || +3,1% || +43,8% || +220,6% || +44,4%
|-
| align="center" bgcolor="#e8e8e8" |'''Verandering<br /><small>1996–2011</small>''' || +60,9% || +75,4% || +3,1% || +43,8% || +220,6% || +44,4%
|}
[[Lêer:Johannesburg From M2 Highway Looking North.jpg|duimnael|links|540px|'n Uitsig oor Johannesburg vanaf die M2-snelweg, soos gesien in 'n noordelike rigting]]
Line 410 ⟶ 418:
In die laat 19de en vroeë 20ste eeu is baie van Johannesburg se Joodse instellings gestig. Liefdadigheidsorganisasies, soos die Hevra Kadisha (begrafnisgenootskap), ’n Joodse sopkombuis, Joodse ambulanskorps, Bikkur Holim-genootskap en Joodse Damesliefdadigheidsvereniging, is gestig om om te sien na nuwe immigrante en die onvermoënde lede van die gemeenskap. ’n Joodse hospitaal is in 1896 opgerig om Ortodokse Jode te versorg wat aangedring het op kosjerkos en wat gemakliker gevoel het met Joodse dokters en verpleegsters. Die Joodse Hospitaal het eindelik deel van die Johannesburgse Algemene Hospitaal geword en sit vandag nog kosjermaaltye voor.
 
Sosiale klubs is ook in dié tydperk gestig, soos die Joodse Toneelvereniging en die Joodse Gilde. Johannesburg se eerste Joodse skool het in 1898 geopen en het gedien as voorloper van die Joodse Dagskool-beweging. Met die jare het Joodse onderwys ontwikkel en word nou nog net uiters selde uitgevoer deur die tradisionele cheders (eenvertrekklasse). Joodse opvoeding in Johannesburg is tradisioneel toegespits op die [[Hebreeus]]e taal en die bestudering van die [[Torah]]. Alle Joodse onderwys staan onder toesig van die Suid-Afrikaanse Joodse Raad van Afgevaardigdes. Na raming ontvang sowat 60% van Joodse kinders van skoolgaande ouderdom in Johannesburg Joodse onderwys. Na raming het die stad 18 kleuterskole wat dagsorg en vroeë onderwys bied. Die Goudstad het talle Haredi-seunskole en yeshivot, asook ’n Beis Yaakov vir meisies. In die voorstede is agt King David-skole: In Linksfield is ’n preprimêre (170 leerders in 2017), junior primêre (410), senior primêre (444) en sekondêre skool (763), in Sandton ’n primêre skool (398) en in Victory Park ’n preprimêre (132), primêre (343) en sekondêre skool (375). Yeshiva College of South Africa is in die middel 1950’s gestig en bestaan uit ’n kleuter- (193), laer- (394) en ’n hoërskool (291). Die kollege se kampus is in die noordoostelike tradisioneel Joodse voorstad [[Glenhazel]].<ref>{{en}} [https://dbs.bh.org.il/place/johannesburg The Museum of the Jewish People]. URL besoek op 13 November 2017.</ref><ref>{{en}} [http://www.isasaschoolfinder.co.za/search.htm?provinceSF=Gauteng&citySF=Johannesburg&suburbSF=&genderSF=&religiousAffiliationSF=Jewish&curriculumSF=&feesLowSF=&feesHighSF= Independent Schools Association of Southern Africa]. URL besoek op 13 November 2017.</ref>
Sosiale klubs is ook in dié tydperk gestig, soos die Joodse Toneelvereniging en die Joodse Gilde. Johannesburg se eerste Joodse skool het in 18980 geopen en het gedien as voorloper van die Joodse Dagskool-beweging. Met die jare het Joodse onderwys ontwikkel en word nou nog net uiters selde uitgevoer deur die tradisionele cheders (eenvertrekklasse).
 
Johannesburg is die tuiste van talle Joodse instellings, soos die Joodse Raad van Afgevaardigdes,<ref>{{en}} [http://sajbd.org/pages/positioning-statement Webtuiste van die SA Raad van Joodse Afgevaardigdes]. URL besoek op 11 November 2017.</ref> ’n Joodse biblioteek en die Joodse museum, wat interessante artefakte van die Suid-Afrikaanse Joodse gemeenskap bevat.
 
Tydens die apartheidsera het ’n opwelling in boubedrywighede gelei tot die oprigting van ’n magdom goedkoop geboude woonstelle en arm swart mense wat uit die voorstede na die stad gekom het op soek na werk. Hierdie mense is uitgebuit deur huisbase en het uit frustrasie onwettig in die meer gegoede dele van die stad gaan woon, wat gelei het tot ’n uittog van wit inwoners wat daar gaan woon het in die 1960’s en 1970’s. Dié uittog het die meeste van Johannesburg se middestedelike Joodse bevolking ingesluit, wat gelei het tot die sluiting van baie van die stad se geskiedkundige sinagoges of die verhuising na waar hul gemeentelede hulle verder van die middestad en onmiddellike omgewing gaan vestig het. Die Groot Sinagoge in die middestad het 6&nbsp;km van sy oorspronklike plek verhuis en in 1994 gesluit. Dit dien nou as ’n kerk, maar daar is nog oorblyfsels van die Joodse tyd soos die Davidster op die gebou se koepel en ’n boodskap op ’n gebou oorkant die straat wat lui: “Hebrew High School.” Tempel Israel in [[Hillbrow]] en die Leeue-shul in Doornfontein word nog weekliks vir gebede geopen, hoewel hul lidmaattal skerp afgeneem het en hulle noustrop trek. Tempel Israel kan nie meer sy eie voltydse rabbi bekostig nie en dis vir die meeste gemeentelede ’n ongerieflike ligging aangesien die tempel op sy ou perseel gebly het, terwyl die meeste lidmate saam met die wit uittog van die 1980’s en 1990’s verhuis het. Doornfontein se sinagoge staan ook bekend as die Leeue-shul en is die oudste sinagoge in Johannesburg wat nog in werking is. Dis in 1905 voltooi en het sy naam gekry van die twee leeustandbeelde by die voorste ingang. Geeneen van die lidmate woon meer in die onmiddellike omgewing nie sodat selfs die Ortodokse lidmate na die sinagoge ry vir Sabbatsdienste.
Line 772 ⟶ 780:
 
Twee wenners van die Nobelprys vir Vrede was in Soweto woonagtig. [[Nelson Mandela]], Suid-Afrika se eerste swart president, het eers in Soweto en later in Houghton gewoon, terwyl die afgetrede Anglikaanse aartsbiskop [[Desmond Tutu]] se huis in Soweto geleë is. Dit is intussen tot nasionale monument verklaar.
 
== Afrikaanse kerke ==
* [[NG gemeente Johannesburg]]
* [[Gereformeerde kerk Johannesburg]]
 
== Susterstede ==
Line 789 ⟶ 793:
* {{vlagikoon|Namibië}} [[Windhoek]], [[Namibië]].<ref name="JHBsisterCity" />
</div>
 
== Sien ook ==
* [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]]
* [[Gereformeerde kerk Johannesburg]]
* [[NG gemeente Johannesburg]]
 
== Verwysings ==