Tikmasjien

'n Tikmasjien is 'n meganiese-, elektromeganiese-, of elektriese apparaat, voorsien van sleutels waarmee skryftekens op papier gedruk kan word. Voor die tikmasjien uitgevind is, is briewe en amptelike dokumente deur klerke per hand geskryf. 'n Tikmasjien bevat hamertjies met lettertekens wat letters op papier vorm wanneer die hamertjies teen die tiklint voor die papier slaan.

'n Meganiese tikmasjien.

Ontwikkeling

By latere tikmasjiene is die letters op 'n bal aangebring, wat 'n gegewe letter na voor draai wanneer die betrokke toets gedruk word. Die tikmasjien het 'n groot ontwikkeling deurgegaan en die modernste weergawe het 'n elektroniese geheue wat die masjien instaatstel om gestandaardiseerde briewe en dokumente outomaties uit te tik. Die uitvinding van die tikmasjien word toegeskryf aan Henry Mill, wat in 1714 'n patent daarvoor verkry het.

Van hierdie masjien het egter slegs in tekeninge bewaar gebly en die presiese konstruksie daarvan is onbekend. In 1829 het William Austin Burt sy "typographer" gepatenteer. Dit het uit 'n halfronde raam met lettertekens bestaan wat letters op papier gevorm het wanneer dit teen die papier geslaan het.

Die eerste praktiese tikmasjien is in 1870 gebou deur Christopher Latham Sholes (1819- 1890) in samewerking met Carlos Glidden en Samuel M. Soulé. Sholes het dan ook die woord typewriter ingevoer, waarvoor die vertaling tikmasjien later in Afrikaans geskep is. Die letters (slegs hoofletters) was op 'n letterskyf wat teen die papier geslaan het wanneer 'n hefboom gedruk is.

Die tikmasjien is in samewerking met die wapenfabriek Remington and Sons ontwikkel, en spoedig was dit van 'n skryfrol en 'n palrat, soos in die gewone tikmasjien, voorsien. Die posisies van die lettertoetse op die toetsborde is gestandaardiseer volgens 'n internasionale ooreenkoms (QWERTY-toetsborde). In 1885 het 'n tikmasjien met ʼn dubbele aantal toetse verskyn – vir klein- sowel as hoofletters. Later het die dubbele toetse egter verval toe die hoofletters gevorm is deur die skryfrol met behulp van 'n toets op te skuif.

Elektriese tikmasjien

'n Belangrike ontwikkeling was die elektriese tikmasjien. In beginsel werk dit net soos 'n gewone tikmasjien, behalwe dat die hamerarmpies deur middel van 'n elektromotor aangedryf word. Met dié tikmasjien word 'n hoë tikspoed bereik, terwyl gelykmatiger swart skrif ook verkry word. In 1960 het IBM die gholfbal-tikmasjien bekendgestel, waarby 'n metaalbal met al die letters op die gewone hamertjies vervang het.

Rekenaartegnologie vervang die tikmasjien

Sedert die koms van die rekenaar en die woordverwerker het die tikmasjien in onbruik verval, omrede:

• 'n Rekenaar se elektroniese uitsette kan letterlik binne sekondes na enige plek ter wêreld versend word deur die internet.
• Rekenaars en woordverwerkers gebruik 'n "virtuele" (elektroniese) vel papier (op die monitor), dus kan veranderings en foutkorreksies na willekeur en enige tyd gedoen word sonder om enige papier, korreksievloeistof of tiklint te verbruik.
• Die spoed en doeltreffendheid van 'n tikster op 'n rekenaar is waarskynlik tien keer beter as iemand op 'n meganiese tikmasjien, omdat die rekenaarsleutels sag is om te druk, terwyl tikmasjiene "geslaan" moet word. Tikfoute kan ook dadelik, tydens die tikwerk, maklik verbeter word.

Die QWERTY-sleuteluitleg is deur Christopher Sholes in 1867 gepatenteer en aan Remington in 1873 verkoop, waarna dit eerste in tikmasjiene gebruik is.

• 
  'n Ouer tikmasjien.
• 
  IBM Selectric II (dubbel Latyn/Hebreeus tikbal en sleutelbord
• 
  Selectric II dubbel Latyn/Hebreeus Hadar tikbal
• 
  Vervangbare IBM "gholfballe" met 'n €2 muntstuk vir vergelyking

Sien ook

• Sleutelbord
• Rekenaarterminaal

Eksterne skakels

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 126 - 128

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tikmasjien.
• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir tikmasjien.