Wolga
Die Wolga (Russies: Волга) is die langste rivier in Europa. Dit vloei deur die Europese deel van Rusland en word wyd beskou as die land se nasionale rivier. Van die twintig grootste stede in Rusland is elf in die Wolga se stroomgebied geleë – ook die hoofstad Moskou. Van die wêreld se grootste opvangsdamme is aan die rivier.
| Wolgarivier | |
|---|---|
 | |
 Die stroomgebied van die Wolga. | |
| Oorsprong | Wolgowerchowje (Rusland) |
| Monding | naby Astrachan, Rusland, in die Kaspiese See |
| Stroomgebied | Rusland |
| Lengte | 3 692 km (2 294 myl) |
| Oorspronghoogte | 225 m (738 voet) |
| Mondinghoogte | -28 m (-92 voet) |
| Gemiddelde afloop | 8 060 m³/s (284 636 ft³/s) |
| Stroomgebiedopp. | 1 380 000 km² (532 821 myl²) |
 Kaart van die Wolga-bekken in Europa.
| |
Name wysig
Die Russiese naam Wolga (Волга) is verwant aan die ou Mari-naam van die rivier: Wolgido, wat “helder” beteken. Die huidige Mari-naam is Joel (Юл), wat “weg” in Tataars beteken. Volgens die Russe is die naam afkomstig van die Slawiese woorde ‘‘wlaga’’ en ‘‘wologa’’ (влага, волога) vir “natheid” of “humiditeit”.
Die antieke en moderne Mordwiense naam vir die rivier, Raf (Рав), kom skynbaar van die antieke Skitiese naam Rha, wat glo verwant is aan die antieke Avestiese en Sanskrit-name Rañha en Rasah vir ’n mitiese rivier wat veronderstel was om om die aarde te vloei.[1] Sommige mense glo die naam vir die Russe self is afgelei van Rasah/Rosah, die Irannese naam van die Wolga. Hierdie Irannese woorde het almal te doen met “dou”, “vloeistof” en “nattigheid”.
Beskrywing wysig
Die Wolga is die langste rivier in Europa. Dit behoort tot die geslote kom van die Kaspiese See. Dit ontspring in die Waldai-heuwels noordwes van Moskou en suidoos van Sint Petersburg. Dan vloei dit oos verby die Sterzj-meer, Twer, Doebna, Ribinsk, Jaroslawl, Nizjni Nowgorod en Kazan. Daarna draai dit suid en vloei verby Oeljanofsk, Toljatti, Samara, Saratof en Wolgograd tot in die Kaspiese See onder Astrachan.
Op sy mees strategiese punt draai dit in die rigting van die Don-rivier ("die groot draai"). Wolgograd, voorheen Stalingrad, is hier geleë.
Die Wolga het baie sytakke, waarvan die Kama, Oka, Wetloega en Soera die belangrikstes is. Die Wolga en sy sytakke vloei deur ’n gebied van sowat 1,35 miljoen vierkante kilometer in die digs bevolkte dele van Rusland. Die Wolga-delta is sowat 160 kilometer lank en sluit tot 500 kanale en kleiner riviere in. Die grootste deel van die rivier is in die winter sowat drie maande lank gevries.
Die Wolga verskaf water aan die grootste deel van Wes-Rusland. Sy talle groot opgaardamme verskaf besproeiing en hidroëlektriese krag. Met sy begaanbare kanale verbind dit Moskou aan die Witsee, Oossee, Kaspiese See, See van Azof en die Swartsee. Hoë vlakke van chemiese besoedeling is tans rede tot kommer.
Die vrugbare riviervallei verskaf groot hoeveelhede graan en is ook vol minerale. Dit is die kern van ’n groot petroleumnywerheid. Ander minerale sluit in gas, sout en potas. Hengel is gewild en Astrachan is die kern van die kaviaarnywerheid.
Sytakke (van stroomaf tot stroomop) wysig
- Achtoebarivier (naby Wolzjski)
- Samararivier (in Samara)
- Kamarivier (suid van Kazan)
- Kazankarivier (in Kazan)
- Swijagarivier (wes van Kazan)
- Wetloegarivier (naby Kozmodemjansk)
- Soerarivier (in Wasilsoersk)
- Kerzjenetsrivier (naby Liskowo)
- Okarivier (in Nizjni Nowgorod)
- Oezolarivier (naby Balachna)
- Oenzjarivier (naby Joerjewets, Iwanowo-oblast)
- Kostromarivier (in Kostroma)
- Kotoroslrivier (in Jaroslawl)
- Sjeksnarivier (in Tsjerepowets)
- Mologarivier (naby Wesjegonsk)
- Kasjinkarivier (naby Kaljazin)
- Nerlrivier (naby Kaljazin)
- Medweditsarivier (naby Kimri)
- Doebnarivier (in Doebna)
- Sjosjarivier (naby Konakowo)
- Twertsarivier (in Twer)
- Vazowzarivier (in Zoebtsof)
- Selizjarofkarivier (in Selizjarowo)
Opgaardamme (stroomaf tot stroomop) wysig
’n Paar groot hidroëlektriese damme is in die Sowjettyd in die Wolga gebou. Hulle is:
- Iwankoeo-opgaardam
- Oeglitsj-opgaardam
- Ribinsk-opgaardam
- Gork-opgaardam
- Tsjeboksari-opgaardam
- Koeibisjef-opgaardam – die dam met die grootste oppervlak in Europa
- Saratof-opgaardam
- Wolgograd-opgaardam
Geskiedenis wysig
Daar word wyd geglo dat die laer deel van die Wolga die bakermat van die Proto-Indo-Europese beskawing was. Die Skitiërs is in die eerste millennium na Christus vervang deur die Hunne en ander Turkse volke. Die antieke geleerde Ptolemi van Alexandrië noem die Laer-Wolga in sy Geografie (Boek 5, hoofstuk 8, 2de Kaart van Asië). Hy noem dit die Rha, die Skitiese naam. Ptolemi het geglo die Don en die Wolga het uit ’n ander rivier gevloei wat in die Hiperborese Berge ontspring het.
Die rivierkom het dus ’n belangrike rol gespeel in die trek van volke van Asië na Europa. Stede aan die Wolga soos Atil, Saqsin en Sarai was van die grootstes in die Middeleeue. Die rivier was ’n belangrike handelsroete wat Skandinawië, die Roes-volk en Wolga-Bulgarye verbind het met Khazarië en Persië.
Khazars is vervang deur Kipchaks, Kimeks en Mongole, wat die Goue Horde aan die Laer-Wolga gestig het. Later het hul ryk opgebreek in die Khanaat van Kazan en die Khanaat van Astrachan, wat albei in die 16de eeu deur die Russe verower is. Die Russe se groot liefde vir die Wolga kan gesien word in hul kultuur en letterkunde – al sedert die 12de eeu (bv. Die Verhaal van Igor se Veldtog).[2] Die Lied van die Wolga-bootsmanne is een van die talle liedere wat oor Rusland se nasionale rivier gaan.
Die bou van Sowjet-damme het dikwels die verpligte verskuiwing van groot getalle mense tot gevolg gehad, sowel as die verwoesting van hul historiese erfenisse. So is die dorp Mologa oorstroom om die Ribinsk-opgaardam te bou, en vir die bou van die Oeglitsj-opgaardam is verskeie kloosters met geboue wat uit die 15de en 16de eeu dateer, oorstroom. In sulke gevalle was die ekologiese en kulturele skade veel groter as die ekonomiese voordele.[3]
Die Slag van Stalingrad wysig
Tydens die Tweede Wêreldoorlog was die stad in “die groot draai” van die Wolga, tans Wolgograd, die terrein van die Slag van Stalingrad, een van die bloedigste gevegte in menseheugenis toe die Sowjetunie en Duitsland geveg het om toegang tot die rivier. Die Wolga was toe en is steeds ’n belangrike vervoerroete tussen Rusland en die Kaspiese See en bied toegang tot die olievelde van Apsheron.
Verwysings wysig
- Hierdie artikel is merendeels vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Volga River vertaal
- ↑ Lebedynsky, Iaroslav. Les Sarmates: Amazones et lanciers cuirassés entre Oural et Danube. Paris: Editions Errance, 2002.
- ↑ "Volga River". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Junie 2010. Besoek op 8 November 2009.
- ↑ "Sowjet-damme het altesaam 2 600 dorpe en 165 stede oorstroom, amper 78 000 vk. km – die oppervlakte van Maryland, Delaware, Massachusetts en New Jersey saam – insluitende byna 31 000 vk. km landbougrond en 31 000 vk. km woude". Uit: Paul R. Josephson. Industrialized Nature: Brute Force Technology and the Transformation of the Natural World. Island Press, 2002. ISBN 1-55963-777-3. bl. 31.
Eksterne skakels wysig
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Wolga-rivier. |
- Inligting en ’n kaart van die Wolga Geargiveer 24 September 2005 op Wayback Machine
- Wolga-delta uit die ruimte gesien
- Foto’s
- Hengel in die Wolga (Russies)
- Tonele vanaf die Wolga (Engels, Russies) Geargiveer 24 November 2011 op Wayback Machine