Annico van Vuuren

Annico van Vuuren (*14 Junie 1935, Standerton-)[1] is ’n Afrikaanse skrywer van kinder- en jeugverhale en romans vir volwassenes.

 Lewe en werk wysig

Vroeë lewe en herkoms wysig

Annico Grobbelaar is op 14 Junie 1935 op Standerton gebore as ’n enigste kind.[2]

Opleiding wysig

Sy matrikuleer in 1952 aan die Hoërskool Standerton en studeer daarna aan die Normaalkollege van Pretoria, waar sy in 1954 die Laer Onderwysdiploma verwerf. In 1957 trou sy met Lukas van Vuuren en hulle woon in Springs, waar hulle drie seuns (Luco, Pierre en Tyke) gebore word, al drie op dieselfde datum naamlik 28 Mei in onderskeidelik 1959, 1960 en 1961. Sy gee onderwys tot met die geboorte van haar kinders, waarna sy tussen 1963 en 1974 op deeltydse basis verbonde is aan die personeel van Springs Kloosterskool.[2]

Persoonlike lewe wysig

Sy begin skryf wanneer sy en haar gesin teen die einde van 1974 op Rooidraai, die afgeleë familieplaas in die Lydenburg-distrik, gaan woon. Haar oom was vir tagtig jaar ’n kluisenaar op hierdie stuk grond en weens gebrek aan geriewe en tegnologie boer hulle hier noodgedwonge nog op die outydse manier. Hier is sy ook vanaf 1978 verbonde aan die Hoërskool Lydenburg as Laboratorium Assistent. Die stimulasie van die omgewing veroorsaak dat beide sy en haar man begin skryf.[2]

Na haar man se dood aan ’n hartaanval in 1984 gaan bly sy vanaf 1987 om die beurt by haar kinders. Sy verloor in 1994 beide haar oudste seun Luco (aan ’n beroerte-aanval) en sy oudste kind Mario, wanneer hy in ’n afgewaaide kragdraad vashardloop. Later vestig sy haar meer permanent op Brits aan huis van haar oorlede oudste seun se vrou. Hier dien sy onder andere op die redaksie van die letterkundige tydskrif Eglentier.[2]

Skryfwerk wysig

Kortverhale wysig

Vanaf 1976 verskyn van haar kortverhale in tydskrifte en eindelik word meer as 150 sulke verhale in hoofsaaklik Sarie, Huisgenoot en Keur gepubliseer.

Kinder- en jeugverale wysig

Vir haar boeke fokus sy egter aanvanklik primêr op kinders en die jeug.

Sy skryf (somtyds in samewerking met haar man Lukas) verhale in verskeie genres. Dit sluit in verhale vir kleuters soos Boetiebossie (wat vertel van ’n gesin se swaarkry op die delwerye), Koko kry sy sonkol en Koko wen weer (twee diereverhale oor die besondere vriendskap tussen ’n krokodil en ’n hoenderhen).

Peper en kaneel, Jong goud en ’n Vlermuis vir Kersfees is op ouer kinders gemik. In Peper en kaneel verberg die elfjarige Stienie reeds vir jare haar ma se eienaardige gedrag, maar haar gedrag en skoolwerk ly daaronder. ’n Simpatieke juffrou stel ondersoek in. Jong goud speel op die delwerye af. Mick se ma is van Engeland en sy pa ’n Suid-Afrikaner. Hulle besluit om na Suid-Afrika terug te keer, maar sy pa sterf tydens die bootreis. Mick en sy ma probeer om ’n bestaan te maak op Johannesburg se delwerye, maar hy raak betrokke in ’n geveg en glo vas dat hy een van sy aanvallers doodgeslaan het. Hy vlug en kom eindelik op Barberton se delwerye aan, waar hy weer sy dood gewaande aanvaller teenkom. In ’n Vlermuis vir Kersfees kom Burg uit ’n onstabiele huis. ’n Makker in die Weermag se pa stel hom aan as bankklerk en help hom om matriek deur ’n korrespondensiekursus te voltooi. Hy word egter verkeerdelik daarvan verdink dat hy ’n medepligtige is tydens ’n bankroof en vlug.

Volwasse skryfwerk wysig

Romans wysig

Die roman Splinters van spieël en klip[3] speel af in die Lydenburg-distrik in die tydperk voor, tydens en na die Anglo-Boereoorlog.[4] Die hoofkarakter, Dawid Botha, is stom nadat hy ’n waarskuwing aan sy geliefde moes skreeu en nie kon nie, wat haar amper in ’n leeustrik laat stap het wat hy self gespan het.[5] Hy is self as baba op die stoep van ’n vooruitstrewende boeregesin neergesit en word dan as weeskind by sy pleegouers groot.[6] Hier raak hy op sy stiefsuster Johanna verlief, ’n liefde wat weens standverskille nie toelaatbaar was nie. Die kompleksiteit van menseverhoudings gaan egter nie by hom verby nie. Na afloop van die oorlog woon sy mense as armblankes aan die buitewyke van die Goudstad, waar Dawid van die plaas af kom om hulle op te soek. Teen die agtergrond van die fisiese en morele agteruitgang kan Dawid ondersteuning bied en vind hy self ook genesing.

Splinters van spieël en klip is ’n finalis in Tafelberg se eerste romanwedstryd, aangebied saam met De Kat, Antenne en Saambou.

Terug son toe behandel die probleme in Suid-Afrika na demokrasie en jare van ’n korrupte regering, waar gewone mense probeer om ’n beter lewe en toekoms te verkry. Joric is blank maar het as bruin grootgeword, wat diep letsels gelaat het. Hy sukkel om sy eie identiteit te vind en die haat en frustrasies van die verlede af te skud. Die mense wat hom omring sukkel elkeen om ’n eie aanpassing te maak by die snel veranderende omgewing. Dan raak hy in ’n ernstige verhouding betrokke, wat skynbaar onoorbrugbare probleme  meebring.

Ontspanningsleestof wysig

Die res van haar oeuvre is hoofsaaklik ontspanningsleesstof.

In Gedoriewaar is die bewyse teen Gys Brits verdoemend wanneer sy vrou, Ena Brits, in haar eie skaapkamer vergas word. Sy het ’n slaapmiddel ingehad, wat in die kakao was wat volgens die vingerafdrukke op die glas deur Gys aan haar gegee is. Die koord van die klokkie waarmee sy hulp kon ontbied, was deurgesny en daar het ’n lek ontstaan in die gasleiding na haar kamer. Door Horn glo egter nie dat Gys dit gedoen het nie en speel self speurder. Wanneer sy die eienaardige aangetroude familie van Gys ontmoet, vind sy dat elke persoon in die huis die onsmaaklike Ena kon vermoor het en dat elkeen sy eie motief en geleentheid daartoe gehad het.[7]

Blou moord is nog ’n spanningsverhaal. Dit was veronderstel om net nog ’n skoolreünie te wees, maar wanneer die oud-hoofseun Frans die openingsrede lewer, sak hy skielik inmekaar met sianiedvergiftiging. Lica is ’n skrywer van speurverhale en sy en haar ou skoolmaat, Les Ras, soek saam na leidrade. Nog iemand word vermoor en dit neem nie lank voordat Lica besef dat sy reeds te veel weet na die moordenaar se sin nie. Sy is waarskynlik volgende op die moordenaar se lys.

Ander spanningsverhale is Drie kinkels om die maan, Reünie, Kaartmannetjies in die wind en Noodplan (wat in 1980 in die uitgewer J.L. van Schaik se speurverhaalwedstryd bekroon word).

Versamelbundels wysig

Van haar kortverhale word in verskeie versamelbundels opgeneem, wat insluit Huisgenoot se mooiste liefdesverhale, Sarie se liefdestreffers, Kortverhaalkeur, Naglopers, Die goeie gety, Vangnet, Drif, Kortetjies vir die katel en Dwalers.

 Publikasies wysig

Werke wat uit haar pen verskyn sluit in:[8]

Jaar Publikasies
1978 Drie kinkels om die maan
1979 Kaartmannetjies in die wind
1980 Gedoriewaar
Noodplan
1981 Boetiebossie
Koko kry sy sonkol (saam met Lukas van Vuuren)
1982 Peper en Kaneel
Reünie
1984 Koko wen weer
1990 Jong goud
1991 ’n Vlermuis vir Kersfees
1993 Splinters van spieël en klip
1994 Raai, raai, riepa
1995 In die leeukuil
1999 Kroek met vlerkies
2009 Oes die stof
2015 Blou moord
Terug son toe

Bronnelys  wysig

Boeke wysig

  • Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en PretoriaEerste uitgawe 2005
  • Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe1999
  • Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom. Lapa-UitgewersEerste uitgawe Tweede druk 2005

Verwysings wysig

  1. Facebook: https://www.facebook.com/annico.vanvuuren
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Van Vuuren, Annico, Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein 25 Junie 1980
  3. Hough, Barrie. Insig, April 1994
  4. Kannemeyer, J.C. Rapport, 18 Julie 1993
  5. Kannemeyer, J.C. Op weg na 2000. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
  6. Müller, Petra. Die Burger, 29 Junie 1993
  7. Du Plessis, Rika Wordpress: https://rduplessis.wordpress.com/2013/03/13/gedoriewaar-annico-van-vuuren/
  8. Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n96089654/