Wikipedia

Britse en Amerikaanse maateenhede

Die Britse en Amerikaanse maateenhede kom van dieselfde oorsprong, die Engelse maateenhede van voor-1824. Toe Skotland en Engeland in 1707 met mekaar verbind is, moes die Skotte die Engelse maateenheidsisteem aanvaar.[1]:132 In 1776, toe die Verenigde State onafhanklikheid van die Verenigde Koninkryk verklaar het, het hulle die Engelse maateenheidstelsel geërf. In 1824 is die Engelse maateenheidstelsel hersien, en is as Imperial units bekend. Aanvanklik het die Verenigde State van Amerika nie die Verenigde Koninkryk gevolg nie, met die gevolg dat die VSA-gelling en die Imperiale gelling met sowat 20% verskil.

Toe die verskeie provinsies van Suid-Afrika nog Britse kolonies was, het hulle ook the Imperial System gebruik. Daar was enkele uitsonderings, waarvan die belangrikste was dat al die provinsies in die Unie van Suid-Afrika, afgesien van Natal, die morg gebruik het en nie die akker as 'n eenheid van grondgebied nie.

In 1965 begin die Verenigde Koninkryk 'n omskakeling na die metrieke stelsel, maar teen 2018 is is die omskakeling nog nie voltooi nie, en gee padtekens afstande in myl en spoedbeperkings is in myl per uur.

Verhouding en waardeWysig

Die Britse maateenheidstelsel is ontwikkel uit die Romeinse maateenheidstelsel. Oor die eeue het die verhouding tussen die verskeie eenhede verander en hulle het ook van land tot land verander. Dus het Suid-Afrika ook die Kaapse maateenhede gebruik, veral in die dae van die VOC. Sekere eenhede is verouderd, en veral na die Britse hersiening van 1824 was die verhouding tussen die Britse en die Amerikaanse eenhede nie altyd dieselfde nie.

Die verhoudings in die tabelle hieronder toon die verhoudings soos hulle bestaan het toe die Britse oorskakeling na die metrieke stelsel begin is (1974).[2][3][4]

Afkortings en simboleWysig

Al het verskeie Afrikaanse afkortings in vroëre jare vir Britse maateenhede verskyn, was daar destyds geen verskil tussen simbole en afkortings nie. Met die eerste publikasie van die SI in 1960 is amptelike simbole vir SI-eenhede gepubliseer. Die verskil tussen 'n simbool en 'n afkorting is dat 'n simbool dieselfde is in alle tale maar afkortings mag dalk nie so wees nie: kilometer word byvoorveeld in Italiaans as chiliometri vertaal, maar die simbool bly km. Verskeie simbole vir die Britse en Amerikaanse eenhede verskyn in ISO 31-1:1978 (lengte) en ISO 31-3:1978 (massa).

In 1992 is hierdie publikasies hersien en die Britse en Amerikaanse maateenhede word as verouderd beskou. Teen die begin van die een-en-twintigste eeu begin 'n algehele hersiening van ISO 31. Die standaard is herskryf en is as ISO 80000 gepubliseer. ISO 31-1 is deur ISO 80000-3:2006 vervang en ISO 31-3 deur ISO 80000-4:2006.[5][6]

Lengte en afstandWysig

Voor 1305 was die voet die basiseenheid van lengte in die Engelse stelsel, maar daarna word dit die jaart. Die basiseenheid van lengte in die Britse en Amerikaanse stelsels is die jaart (Engels: yard).

 
Openbare eksemplaar van die standaard jaart en sy onderafdelings by die Greenwich Observatory.

Tydens die Anglo-Saksiese invalle van die eerste millenium neem die Engelse die Saksiese voet (ongeveer 335 mm) oor. Voor 1305 is hierdie voet vir landmeterdoeleindes gebruik. Tydens die Normandiese verowering neem die Engelse ook die Normandiese voet oor. Die Normandiese voet is korter as die Saksiese voet en word deur vakmanne, veral bouers en skrynwerkers, gebruik. In die wet van 1305, omskryf Edward I die Engelse voet wat omtrent gelyk is aan 'n Normandiese voet en ook omtrent gelyk is aan 10⁄11 van 'n Anglo-Saksiese voet. As 'n gevolg bly die roede onveranderd maar dit bestaan nou uit 16,5 Engelse voet in plaas van 15 Anglo-Saksiese voet. In 1959 is die Engelse voet beskryf as presies 304,8 mm.[1]:50,83

Die jaart (yard, wat anders is as die pace) verskyn vir die eerste keer in die Engelse reg in 1305.[1]:83 In 1897 is die jaart in die Verenigde State herdefineer deur die Mendenhall Order as 3600⁄3937 meter terwyl die Britse amptelike voet as 0,304 797 265 4 meter gemeet word. Hierdie twee waardes verkil met minder as 0,000 2% maar hierdie verskil is in landsmeting belangrik. Uitendelik is daar in 1960 'n ooreenkoms bereik tussen the VK, die VSA, Suid-Afrika en Australië toe die "internasionale jaart" gestig is. Hierdie jaart is presies 0,9144 m. Hierdie nuwe definisie veroorsaak probleme in die VSA waar hulle twee verskillende treë en myle het - die "survey yard" en "survey mile" teenoor die "international yard" en die "international mile".[7]

Die verhouding tussen die jaart, sy veelvoude en sy onderveelvoude word hieronder getoon.[8]

Lengte en afstand
Eenheid Definisie Simbool SI waarde[n 1]
duim in 2,54 mm
voet[n 2] 12 duim ft 304,8 mm
jaart[n 3] 3 voet yd 914,4 mm[n 4]
ketting 22 treë 20,12 m
furlong 10 kettings
220 treë 		fur 201,2 m
myl[n 3] 8 furlongs
1760 jaart 		mi of m 1609 m

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ Die Kaapse voet is gelyk aan 1,033 Englese voet.
  3. ↑ 3,0 3,1 Die Amerikaanse survey yard en international yard verskil met ongeveer 0,000 1%.
  4. ↑ Wetlikke definiesie

OppervlakteWysig

Die eenhede vierkantroede en die akker kom uit die middeleeue. Die Engelse woord "acre" kom van die Duitse woord "acker". In die middeleeuse tye is die akker nie 'n presiese landsmaat nie maar eintlik 'n ekonomiese maat: in die Domesday Book van 1086 word 'n akker as die hoeveelheid land wat 'n man met een ploeg en een os in 'n dag kan ploeg bereken. Met die verloop van tyd word dit 'n landsmaat.[1]:p.50

Met die ingang van die Mendenhall Order in 1897 kom daar 'n klein verskil tussen die Engelse jaart en die Amerikaanse jaart. In 1959 word albei die Amerikaanse jaart en die Engelse jaart herdefineer met die naam "International yard", maar hierdie herdefinisie behinder Amerikaanse landsmeting, dus behou hulle hul ou jaart met die naam "survey yard". Die verskil tussen die ou Amerikaanse jaart, die ou Engelse jaart en die huidige "international yard" is minder as 0,0002%.[7] Daar was geen probleme met hierdie herdefinisie in die Verenigde Koningkryk want hulle landmeting het alreeds die metriese stelsel gebruik.[9]. Na 31 Desember 2022 sal die Amerikaanse survey yard veroudered word.[10]

Oppervlakte
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1]
vierkante duim in2 6,452 cm2
vierkante voet 144 in2 ft2 0,09290 m2
vierkante jaart[n 2][n 3] 9 ft2 yd2 0,8361 m2
roede[n 4] 30 1⁄4 yd2 rd 25,29 m2
akker[n 5][n 3] 40 rd
4840 yd2		 4046 m2
vierkante myl[n 5] 640 akker mi2 2,590 km2
townshipVSA[n 5] 36 mi2 93,24 km2

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ In die VSA is albei die survey yard en die international yard gebruik. Hulle verskil met ongeveer 0,0001%.
  3. ↑ 3,0 3,1 Na 31 Desember 2022 sal die survey yard, survey mile as veroudered maareenhede beskou.
  4. ↑ Die Kaapse roede is gelyk aan 14,27 m2.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 In sommige state van die VSA is die survey yard gebruik om 'n roede, akker, vierkante myl en township uit te meet en in andere state is die international yard gebruik.

VolumeWysig

Tot die negentiende eeu is vaste stowwe soos koring en gars en vloeistowwe soos wyn, bier en melk in volume gemeet. Daar was verskillende maateenhede vir verskeie produkte, byvoorbeeld, vanaf die sestiende tot die agtiende eeue is verskillende maateenhede vir ale en beer gebruik. Wyn het sy eie gelling en graan sy eie gelling gehad.

Imperiale vloeibare maateenhedeWysig

 
Trekbier word nog steeds per pint in die Verenigde Koninkryk verkoop.

Die imperiale maateenheidstelsel is in 1824 ingestel. Al is die waarde van die duim, die jaart, die pond en die ons nog steeds dieselfde, is die volumemaateenhede vereenvoudig. Al die verskeie gellings en hul onderdele is verwyder en is deur die nuwe Imperiale gelling verplaas. Die imperiale gelling is oorsponklik gedefinieer as "die volume van 10 pond (ongeveer 4,5 kg) water teen 'n temperatuur van 62 °F (17 °C). Die imperiale gelling is in 20 vloeistofonse verdeel (nie 16 soos in die Amerikaanse gelling nie).

Volume (Imperiale Vloeibare Maateenhede)
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1] VSA vergelyking
1 vloeistofons (VK) fl oz 28,41 ml 0,9608 fl oz (VS)
gill (VK) 5 fl oz gi 142,1 ml 4,804 fl oz (VS)
pint (VK) 4 gill
20 fl oz 		pt 568.3 ml 1,201 pt (VS)
kwart (VK) 2 pt qt 1,137 L 1,201 qt (VS)
gelling (VK) 4 qt
8 pt 		gal 4,54609 L[n 2] 1,201 gal (VS)
peck 2 gal pk 9,092 L 2,402 gal (VS)
boesel 8 gal bu 38,37 L 9,606 gal (VS)

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ Wetlikke definisie

Amerikaanse vloeibare maateenhedeWysig

Toe die Verenigde State hul onafhanklikheid in 1776 verklaar het, het hulle 'n seleksie van Engelse maateenhede gebruik. Nadat die VSA-kongres niks gedoen het in verband met maateenhede nie, kies die VS Departement van Finansies die Engelse wyngelling as die amptelik VS-gelling. Hierdie gellling bevat 'n volume van 231 kubieke duim en is in 1707 deur Koningin Anne ingestel. Dit word in 16 vloeistofonse verdeel.

Volume (Amerikaanse Vloeibare Maateenhede)
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1] VK vergelyking
1 vloeistofons (VS) vl oz 29,57 ml 1,041 vl oz (VK)
pint (VS) 16 vl oz pt 473,2 ml 0,8327 pt (VK)
kwart (VS) 2 pt qt 946,3 ml 0,8327 qt (VK)
gelling (VS) 231 in3[n 2]
4 qt of 8 pt 		gal 4.546 L 0,8327 gal (VK)

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ Wetlike definisie

Amerikaanse soliede maateenhedeWysig

 
Gedurende die negentiende eeu hang die waarde van die boesel af van beide staat en kommoditeit.

Die VSA se soliede maateenhede kom uit Engeland. Hoewel die definisies van die maateenhede by die Laerhuis gerus het, het hulle nie hul reg uitgeoefen nie. Die gevolg was 'n toename van maateenhede wat gewissel het tussen beide staatskommoditeite. In 1905 het die Nasionale Buro vir Standaarde (National Bureau for Standards) die Nasionale Konferensie oor Gewigte en Mates (National Conference on Weights and Measures) gestig om mate en gewigte to rasionaliseer.

Die huidige maateenhede van volume wat gebruik word, word hieronder gegee.

Volume (Amerikaanse soliede maateenhede)
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1]
pint 33,6 in3 pt 550,6 ml
kwart 2 pt qt 1,101 L
peck 8 qt pk 8,810 L
boesel 2150.423[n 2]
4 pk 		bu 35,24 L

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ Wetlike definisie

MassaWysig

Oor die eeue het die Engelse eenheidstelsel verskeie gewigstelsels. Gedurende die sewentiende eeu was daar 'n mate van standaardisering en drie gewigmaateenheidstelsels het na vore gekom. Al drie is op die grein gebaseer: die avoirdupois pond bevat 7000 grein en is in 16 avoirdupois onse gedeel terwyl albei die troois pond en die aptekers pond bevat 5760 grein en is in 12 onse gedeel, maar die onderafdelings van die troois ons en die aptekers ons is verskillend. Na afloop van die probleme met die gelling in 1824, het die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State saamgewerk om harmonisering van ander maateenhede te verseker.

Avoirdupois gewigteWysig

Die avoirdupiois gewigte is vir die meeste doeleindes gebruik. Die kleiner gewigte is dieselfde in albei die VS en die VK, maar met die groter gewigte is dit nie so nie. Die stone is in die VSA onbekend terwyl albei lande verskilende tonne gebruik.

Avoirdupois gewig (Algemene gebruik)
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1]
Grein gr 64.80 mg
Dragma dr 27 11⁄32 gr 1.772 g
Ons oz 16 dr 28.35 g
Pond lb 16 oz
7000 gr 		453,59237 g[n 2]
StoneVK st 14 lb 6.350 kg
QuarterVK 28 lb 12.70 kg
Klein sentaarVK
hundredweightVS		 cwtVS 100 lb 45.36 kg
Groot sentaarVK cwtVK 112 lb 50.80 kg
TonVS[n 3] 2000 lb 907.2 kg
TonVK 2240 lb 1016 kg

Nota

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.
  2. ↑ Wetlike definisie
  3. ↑ Ook bekend in Suid-Afrika as die Kaapse ton

Troois gewigteWysig

 
Die standaard troois pond. Dit is in 'n brand in 1834 vernietig.

Die troois gewigte is alleenlik vir die weeg van edelmetale gebruik, byvoorbeeld, die Krugerrand bevat een troois ons goud (31,10 g) en nie 'n avoirdupoir ons goud (28,35 g) nie. Sedert 1879 is die gebruik van die troois pond vir handelsdoeleindes in die Verenigde Koningkryk verbode.

Trooisgewig (goud, silwer)
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1]
1 grein gr 64,80 mg
penniegewig 24 gr dwt 1,555 g
trooisons 20 dwt oz 31,10nbsp;g
trooispond 12 oz
5760 grein 		lb 373,2 g

Notas

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.

AptekersgewigteWysig

 
Apteker berei medisyne voor.

Voor 1858 is die aptekersgewigstelsel vir medisynevoorbereiding in die Verenigde Koningkryk gebruik en is nog steeds af en toe te vinde in die Verenigde State.[11]

Aptekersgewig
Eenheid Definisie Simbool SI-waarde[n 1]
grein gr 64,80 mg
skrupel 20 gr ℈ 1,296 g
dragma 3 ℈ ʒ 3,888 g
ons 3 ʒ ℥ 31,10 g
pond 12 ℥ of 5760 grein ℔ 373,2 g

Notas

  1. ↑ Tot 4 beduidende syfers.

Algemene eenhedeWysig

Behalwe vir lengte, oppervlakte, volume en massa gebruik die Amerikaners, en vroeër ook die Britte, sekere ander eenhede. Die mees bekende is die eenhede vir temperatuur, druk en drywing.

TemperatuurWysig

Temperatuur word in die Verenigde State gewoonlik in grade Fahrenheit gemeet (afkorting °F). Die verhouding tussen grade Fahrenheit en grade Celsius is

 .

Water vries teen 'n temperatuur van 32°F (0°C) en kook teen 'n temperatuur van 212°F (100°C).

DrywingWysig

 
Illustrasie van perdekrag.

In die imperiale stelsel en ook in die Verenigde State is eenheid vir drywing die perdekrag (HP vir horsepower). Een perdekrag word gedefinieer as die drywing wat nodig is om 550 pond teen swaartekrag op te hef teen 'n koers van een voet per sekonde. Die verhouding tussen HP en watt is

 .

DrukWysig

In die imperiale stelsel en ook in die Verenigde State is die eenheid vir druk die pond gewig per vierkante duim (pounds per square inch of psi), dit wil sê, die gevolglike druk deur 'n massa van een pond wat op 'n vierkante duim uitgeoefen word onder die invloed van swaartekrag. Die verhouding tussen psi en pascal is

 .

VerwysingsWysig

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (en) McGreevy, Thomas (1995). The Basis of Measurement: Volume 1 - Historical Aspects. Chippenham: Picton. ISBN 0 948251 82 4.
  2. ↑ (en) "Weights and Measures &c. Act 1976" (PDF). Parlement van die Verenigde Koninkryk.
  3. ↑ (en) "The Units of Measurement Regulations 1994, SI 1994 No 2867". Parlement van die Verenigde Koninkryk.
  4. ↑ (en) "NIST Handbook 44 – Specifications, Tolerances, and Other Technical Requirements for Weighing and Measuring Devices" (PDF). National Institute of Standards and Technology (NIST). 2013. Appendix C. General Table of Units of Measurement. Cite journal requires |journal= (hulp)
  5. ↑ "ISO 31-1:1992 Quantities and units -- Part 1: Space and time" (in Engels). Internasionale Standaardeorganisasie. 1992. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019.
  6. ↑ "ISO 31-3:1992 Quantities and units -- Part 3: Mechanics" (in Engels). Internasionale Standaardeorganisasie. 1992. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2019.
  7. ↑ 7,0 7,1 (en) Judson, Lewis V (Oktober 1963). Weights and measures standards of the United States: a brief history. US Department of Commerce; National Bureau of Standards. p. 15.
  8. ↑ "The South African Afrikaans / English Physics Dictionary". Suid Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns. 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 3 Maart 2017.
  9. ↑ (en) "A guide to coordinate systems in Great Britain" (PDF). Ordnance Survey. Maart 2015. p. 23. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 4 April 2016. Besoek op 23 Maart 2017.
  10. ↑ (en) "U.S. Survey Foot: Revised Unit Conversion Factors". [Verenigde State] National Institute of Science and Technology. Besoek op 15 Augustus 2021.
  11. ↑ (en) Ansel, Howard C. (2010). Pharmaceutical Calculations (14th uitg.). Lippincott WIlliams & Wilkins. p. 399. ISBN 978-1-4511-2036-3.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Britse_en_Amerikaanse_maateenhede&oldid=2450911"