Carl Schmitt

Carl Schmitt (Plettenberg, Wesfale, 11 Julie 1888 – Plettenberg-Pasel, 7 April 1985) was 'n Duitse politieke filosoof en regsgeleerde. Hy was veral invloedryk gewees in die politieke filosofie en regsfilosofie.

Carl Schmitt
Gebore	(1888-07-11)11 Julie 1888 Plettenberg, Wesfale, Pruise
Oorlede	7 April 1985 (op 96) Plettenberg, Wesfale, Wes-Duitsland
Burgerskap	Duits
Nasionaliteit	Duitsland
Vakgebied	Politiek, regsgeleerdheid, Staatsreg, politieke teologie, filosofie van godsdiens
Bekend vir	Toestand van uitsondering, vriend-vyand onderskeid, borderline konsep
Beïnvloed deur	Thomas Hobbes, Edmund Burke, Juan Donoso Cortés, Joseph de Maistre, Søren Kierkegaard
Invloed op	Jaime Guzmán, Walter Benjamin, Hannah Arendt, Jacques Derrida, Antonio Negri, Leo Strauss, Jacob Taubes, Slavoj Žižek, Alain de Benoist, Giorgio Agamben, Chantal Mouffe, Ernst Jünger, Jürgen Habermas, Copenhagen School

Lewe en werk

Schmitt word beskou as een van die kontroversiële denkers van die twintigste eeu. Tydens die Weimarrepubliek (1918-1932) was hy 'n vurige ondersteuner van die versterking van die grondwet en van 'n verbod op politieke partye wat die grondwet vyandig gesind was, veral die kommuniste. Enkele weke na die magsooname deur Adolf Hitler word Schmitt se eerste artikel gepubliseer waarin hy die nuwe regime steun en 'n oproep doen op ander juriste om die aksie te steun. Hy word in Mei 1933 lid van die Nasionaal Sosialistiese Duitse Werkersparty. Van 1933 tot 1936 werk Schmitt vir die nasionaal-sosialistiese regering en skryf artikels wat die regime steun, met sommiges wat ook uitgesproke anti-semities was.

Ten spyte van sy steun aan die Nazi-bestel word Schmitt desnieteenstaande in Desember 1936, in die SS publikasie Das schwarze Korps daarvan beskuldig dat hy 'n opportunis, 'n Hegeliaanse staatsdenker en 'n Katoliek is. Die SS beweer voorts dat sy anti-semitisme bloot vertoon is, as gevolg van vroeë uitsprake van hom waarin hy die rasseteorieë van die Nazis gekritiseer het.

Hy word daarna van alle politieke funksies onthef. Na die oorlog word hy gevangegeneem deur die Russe. Na verhoor word hy weer vrygelaat. Daarna word hy deur die Amerikaners gevangegeneem. In 1947 word hy vrygelaat en gaan woon in sy geboortedorp Plettenberg. Schmitt het elke poging tot de-nazifikasie teengestaan wat hom effektief van akademiese werk uitgesluit het. Ten spyte daarvan dat hy geisoleer was van die hoofstroom van akademie het hy sy studies, veral in die internasionale reg voortgesit van die 1950s aan. Hy sou gereeld besoekers ontvang en het ook kontak handhaaf met vooraanstaande denkers soos Alexandre Kojève, Jacob Taubes en Ernst Jünger. Hy sterf in sy geboortedorp op 7 April 1985.

Schmitt was die skrywer van 'n omvangryke oeuvre wat moeilik beoordeel kan word. Sy eerste boek verskyn in 1910, sy laatste artikel in 1978. Schmitt het talle publikasies die lig laat sien. Sy bekendste werk is Der Begriff des Politischen. Die werke van Schmitt dek verskillende temas, waaronder die staatsreg en volkereg sentraal staan. 'n Belangrike gedagte in sy werk is die soektog na 'n sinvolle politieke (wêreld)orde. 'n Tyd lank is Schmitt 'n intellektueel wat 'n rol gespeel het in die opkoms van Nazi-Duitsland. Sedert die jare 90 van die 20ste eeu is daar weer 'n oplewing in belangstelling in sy werk. Sommiges sien in Schmitt as een van die grootste politieke denkers van die twintigste eeu. Ander sien in hom niks meer as 'n gewetenlose opportunis nie.

Sy werk het 'n sterk invloed gehad op vele andere politieke denkers uit sy tyd soos verskeie lede van die Frankfurt Skool soos Max Horkheimer, Theodor Adorno en Walter Benjamin, maar ook op liberale denkers soos Carl Friedrich en Hans Morgenthau. Selfs elemente van die werke van Hannah Arendt en postmoderne denkers soos Jean-François Lyotard en Jacques Derrida kan teruggevoer word na Schmitt.

Filosofie

Benadering

In sy werk benadruk Schmitt altyd die feitelike en menslike aspekte van die politiek en die reg. Hy reageer fel teen opvattinge oor die politiek wat te geïdealiseer word, of wat van die menslike wil afstand doen. So het hy homself sterk uitgespreek teen sy tydgenoot Hans Kelsen, 'n neokantiaan wat in sy werk Das Problem der Souveränität und die Theorie des Völkerrechts, 'n "suiwere teorie van die reg" uiteensit. Kelsen formuleer 'n reg wat in elke situasie en elke tyd regverdig sou wees, dus reg wat afgeskei is van alles wat konkreet menslik is. Schmitt stel daarteenoor dat dit nie moontlik is nie aangesien alle wette ingebed is in tasbare situasies. Uiteindelik, so stel Schmitt dit, is daar nog steeds mense betrokke, self by by die mees abstrakte en universele wette. Die reg is dus uiteindelik altyd mensewerk. Hiermee kritiseer hy ook die filosofiese sienings van John Locke, en kom hy nader aan wat die filosoof Thomas Hobbes stel naamlik dat wette bepaal word nie deur die waarheid nie, maar deur wat die Leviathan, of soewereine mag, oplê.

Schmitt is gekant teen alle vorme van pluralisme, want dit verdeel die staat volgens hom. In hierdie verband kan Schmitt se eie antisemitisme beoordeel word aangesien hy beweer dat die Jode verdeelde lojaliteit sou hê, deur lojaal te wees nie net teenoor die staat maar ook teenoor die Joodse volk en die Tenach.

Soewereiniteit

Sentraal in die werk van Schmitt, soos uiteengesit in Politische Theologie (1922) is die konsep van soewereiniteit, en dus die vraag wat die plek en aard van die konstituerende mag van 'n politiek sisteem is. Die bekende eerste sin van dié werk gee 'n antwoord: "Souverän ist, wer über den Ausnahmezustand entscheidet" (Soewerein is hy wat beslis oor die noodtoestand). In hierdie uitspraak is egter enkele, miskien bedoelde, dubbelsinnighede ingebou. So is dit nie duidelik of über hier dui op die feit dat die soewerein beslis wat 'n uitsondering is of dat hy beslis hoe hy dit gaan oplos nie. Dit blyk, in die lig van Schmitt se filosofie, hy hiermee veral wil sê dat dit nie voor die hand liggend is wat die uitsonderlike gevalle is nie. Daar bestaan met ander woorde geen absolute reël wat oor sulke uitsonderings beslis nie. Volgens Schmitt onthul hierdie uitsondering, juis die ware aard van soewereiniteit, aangesien die uitsondering nie net bepaal word deur die soewerein nie, maar definieer tewens sy mag.

Soewereiniteit is vir Schmitt 'n skeiding tussen wat wel en wat nie onder die juridiese interpretasie val nie. Vir Schmitt is 'n suiwer juridiese interpretatie van soewereiniteit nie voldoende nie, omdat dit maar één kant van die verhaal belig. Die bestaan van die uitsonderings toon juis die menslikheid van die reg. 'n Uitsondering maak is dus enersyds wel die reg bevestig, maar andersyds stel dit dat die reg slegs 'n menslike konstruksie is en dus oortref kan word. Hoewel die soewerein by uitsondering 'n eie beslissing verwyderd van die reg maak.

Hierdie ingrypende soektog na wat soewereiniteit in 'n moderne wêreld nog kan beteken, hou vir Schmitt verband met die idee van 'n ontnugtering met die wêreld , soos Max Weber dit beskryf dat die metafisiese en teologiese plek gemaak het vir die sekulêre en rasionele. Transendentale idees het met ander woorde minder inpak op mense, maar om die eenheid van 'n nasie te bewaar moet mens op soek gaan na 'n alternatief. Dit kan uiteindelik gevind word in 'n onmiddellike kriterium, en so 'n kriterium kan van waarde wees vir die soewerein. Hy noem Thomas Hobbes wat in reaksie op die toenmalige godsdienoorloë, die idee van 'n Leviathan formuleer, wat die soewerein kan wees. Dit kan Schmitt se steun aan die Nazi-regime en Adolf Hitler tot 'n mate verklaar. Waarskynlik sien Schmitt in Hitler so 'n soewerein aan die werk.

Boeke en publikasies (seleksie)

• Über Schuld und Schuldart, 1911
• Gesetz des Urteils, 1912
• Der Wert des Staates und die Bedeutung des Einzelnen, 1914
• Politische Romantik, 1919
• Die Diktatur, Duncker & Humblot, Berlyn 1921
• Politische Theologie. Vier Kapitel zur Lehre von der Souveränität, 1922
• Römischer Katholizismus und politische Form, 1923
• Die geistesgeschichtliche Lage des heutigen Parlamentarismus, 1923
• Die Diktatur des Reichspräsidenten, 1924
• Die Rheinlande als Objekt internationaler Politik, 1925
• Die Kernfrage des Völkerbundes, 1926
• Volksentscheid und Volksbegehr, 1927
• Verfassungslehre, Duncker & Humblot, Berlyn 1928
• Hugo Preuss, der Staatsbürger und seine Stellung in der deutschen Staatslehre, 1930
• Hüter der Verfassung, 1931
• Legalität und Legitimität, 1932
• Die drei Arten des rechtswissenschaftlichen Denkens, 1933
• Der Begriff des Politischen, Duncker & Humblot, Berlyn 1932, Nuwe uitgawe 1963
• Theorie des Partisanen. Zwischenbemerkung zum Begriff des Politischen, D&H, Berlyn 1963
• Positionen und Begriffe im Kampf gegen Weimar-Genf-Versailles 1923 - 1939, 1939
• Völkerrechtliche Großraumordnung mit Interventionsverbot für raumfremde Mächt, 1939
• Die Lage der europäischen Rechtswissenschaft, 1950
• Donoso Cortès in gesamteuropäischer Interpretation, Greven Verlag, Keulen 1950
• Der Nomos der Erde im Völkerrecht des Ius Publicum Europaeum, Duncker & Humblot, Berlyn 1950
• Ex Captivitae Salus. Erfahrungen in der Zeit 1945-47, 1950
• Politische Theologie II. Die Legende von der Erledigung jeder Politischen Theologie, D&H, Berlyn
• Hamlet oder Hekuba, 1956
• Gespräch über die Macht und den Zugang zum Machthaber und Gespräch über den neuen Raum, Berlyn 1994, ISBN 3-05-002630-8

Bronne

• DE WIT, THEO W. A., De onontkoombaarheid van de politiek. De soevereine vyand in de politieke filosofie van Carl Schmitt, Ubbergen, 1992.
• ZUCKERT, CATHERINE H., Political Philosophy in The Twentieth Century - Authors and Arguments, Cambridge, Cambridge University Press, 2011.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Carl Schmitt.