Devon-eiland

Devon-eiland (Engels: Devon Island, Inuktitut: Tatlurutit), die wêreld se 27ste grootste eiland en die sesde grootste eiland van Kanada, beslaan 'n oppervlakte van 55 247 km². Devon-eiland behoort tot die Koningin-Elizabeth-eilande, 'n subgroep van die Kanadese Arktiese Argipel, met Ellesmere-eiland in die noorde, Bathurst-eiland en Cornwallis-eiland in die weste, Somerset-eiland in die suidweste en Baffin-eiland in die suide. Tussen Devon-eiland en Groenland in die ooste is die Baffinbaai geleë. Die eiland is in die noorde van Kanada in die Arktiese Oseaan geleë en maak deel uit van die gebied Nunavut. Dit is die grootste eiland wat nie bewoon is nie en genoem na die seremoniële graafskap Devon in die suidweste van Engeland.

Devon-eiland Inheemse naam: Devon Island Tatlurutit
Nasa-Satellietbeeld van die Devon-eiland
Geografie
Ligging	Noord-Kanada, Arktiese Oseaan
Koördinate	75°08′N 87°51′W
Argipel	Koningin-Elizabeth-eilande (Kanadese Arktiese Argipel)
Oppervlakte	55 247 vk km
Hoogste punt	Devon Ice Cap 1 920 m
Administrasie
Kanada
Gebied	Nunavut
Demografie
Bevolking	0
Die wêreld se 27ste grootste eiland en die sesde grootste eiland van Kanada

Ligging van Devon-eiland

Kaart van Devon-eiland

Devon-eiland is een van die grootste eilande in die Arktiese Argipel, die tweede grootste van die Koningin Elizabeth-eilande. Die eiland se oppervlakte is effens kleiner as die van Kroasië.

Die grondgesteente is Prekambriese gneis, Paleosoïese slikstene en skalies. Die hoogste punt is die Devon-yskap op 1 920 m bo seevlak wat deel is van die Arktiese Kordillera. Devon-eiland bevat verskeie klein bergreekse, soos die Treuterberge, Haddington-bergreeks en die Cunninghamberge. Die noemenswaardige ooreenkoms van sy oppervlak met dié van Mars het die belangstelling van wetenskaplikes gelok.

Geskiedenis en nedersetting

Robert Bylot en William Baffin was die eerste Europeërs wat Devon-eiland in 1616 gesien het. William Edward Parry het sy suidkus in 1819–20 gekarteer, en dit North Devon genoem, na in Engeland, 'n naam wat verander is na Devon-eiland teen die einde van die 1800's. In 1850 het Edwin De Haven op Wellington-kanaal gevaar en die Grinnell-skiereiland gesien.

'n Buitepos is in 1924 by Dundas-hawe gestig en dit is nege jaar later aan die Hudson's Bay Company verhuur. Die ineenstorting van pelspryse het gelei tot die verspreiding van 52 Baffin-eiland Inuit-families op die eiland in 1934. Dit is as 'n ramp beskou as gevolg van windtoestande en die baie kouer klimaat, en die Inuit het verkies om in 1936 te vertrek. Dundas-hawe is weer bevolk in die laat 1940's, maar dit is weer gesluit in 1951. Slegs die ruïnes van 'n paar geboue bly vandag oor.

Geografie

Topografie van Devon-eiland

As gevolg van sy relatief hoë hoogte bo seevlak en sy uiterste noordelike breedtegraad onderhou Devon-eiland slegs 'n karige bevolking van muishonde, klein voëls en ander soogdiere; die eiland ondersteun wel hipotiese gemeenskappe. Dierelewe is gekonsentreer in die Truelove Laagland-gebied van die eiland, wat 'n gunstige mikroklimaat het en relatief welige Arktiese plantegroei ondersteun. Temperature gedurende die kort (40 tot 55 dae) groeiseisoen oorskry selde 10 °C en kan in die winter tot so laag as -50 °C daal. Met 'n poolwoestyn-ekologie ontvang Devon-eiland baie min neerslag.

Kaap Liddon is 'n belangrike voëlgebied (IBA) wat bekend is vir sy swart guillemot en noordelike stormvoëlbevolkings. Kaap Vera, 'n ander IBA-terrein, is ook bekend vir sy noordelike stormvoëlbevolking.

Devon-eiland is ook opvallend vir die teenwoordigheid van die Haughton-impakkrater, wat sowat 39 miljoen jaar gelede geskep is toe 'n meteoriet van ongeveer 2 km in deursnee in die destydse woude neergestort het. Die impak het 'n krater van ongeveer 23 km in deursnee gelaat, wat 'n meer vir etlike miljoen jaar was.

Wetenskaplike navorsing

Devon-eiland-navorsingstasie

Die Devon-eiland-navorsingstasie is in 1960 gestig en word deur die Arktiese Instituut van Noord-Amerika onderhou. Dit is geleë in Truelove Lowland, aan die noordoostelike kus van Devon-eiland.

Flashline Mars

Die Flashline Mars Arctic Research Station-projek het sy derde seisoen in 2004 betree. In Julie 2004 het Devon-eiland die tydelike tuiste geword vir vyf wetenskaplikes en twee joernaliste, wat die Marsagtige omgewing sou gebruik om die lewe en werk op daardie planeet te simuleer. April 2007 tot 21 Augustus 2007 was die langste simulasieperiode en het 20 wetenskaplike studies ingesluit.

Die Haughton-krater word nou as een van die wêreld se beste Mars-analoogterreine beskou. Dit is die somertuiste van Nasa se aanvullende wetenskaplike program, die Haughton-Mars-projek. HMP het sedert 1997 geologiese, hidrologiese, botaniese en mikrobiologiese studies in hierdie strawwe omgewing uitgevoer. HMP-2008 was die twaalfde veldseisoen by Devon-eiland.

In 2007 is fossiele van die rob-voorouer Puijila darwini op die eiland gevind.

Op 16 Julie 2013 het die Kanadese Ruimte-agentskap die Kanadese ruimtevaarder Jeremy Hansen toegewys aan 'n sekondering by die Sentrum vir Planetêre Wetenskap en Verkenning van die Universiteit van Wes-Ontario by die Haughton-impakkrater ter voorbereiding van 'n moontlike toekomstige verkenning van Mars, die Maan of asteroïde.

Verdere Leesstof

• (en) Jerry Kobalenko. The Horizontal Everest: Extreme Journeys on Ellesmere Island. BPS Books, 2010
• (en) kuschk (3 Mei 2012). "Devon Island: The Largest Uninhabited Island on Earth". Basement Geographer. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 27 Februarie 2014.
• (en) Markham, Clements (1881). The voyages of William Baffin, 1612–1622. Londen: Hakluyt Society. William Baffin.
• (en) Savours, Ann (1999). The Search for the North West Passage. New York: St. Martin's Press.
• (en) "Cape Vera". bsc-eoc.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2011. Besoek op 4 Mei 2009.
• (en) Anderson, David G, and L C Bliss. 1998. "Association of Plant Distribution Patterns and Microenvironments on Patterned Ground in a Polar Desert, Devon Island, N.W.T., Canada". Arctic and Alpine Research. 30, no. 2: 97.
• (en) Bliss, L. C. Truelove Lowland, Devon Island, Canada A High Arctic Ecosystem. Edmonton: University of Alberta Press, 1977. ISBN 0-88864-014-5(Publisher description)
• (en) Cockell, Charles S, Pascal Lee, Andrew C Schuerger, Loretta Hidalgo, Jeff A Jones, and M Dale Stokes. 2001. "Microbiology and Vegetation of Micro-Oases and Polar Desert, Haughton Impact Crater, Devon Island, Nunavut, Canada". Arctic, Antarctic, and Alpine Research. 33, no. 3: 306.
• (en) Lamoureux, Scott F, en Robert Gilbert. 2004. "A 750-Yr Record of Autumn Snowfall and Temperature Variability and Winter Storminess Recorded in the Varved Sediments of Bear Lake, Devon Island, Arctic Canada". Quaternary Research. 61, no. 2: 134.
• (en) Paterson, W. S. B. "An Oxygen-Isotope Climate Record from the Devon Island Ice Cap, Arctic Canada". Nature, Vol.266,No.5602. 1977.
• (en) Robertson, Peter, and G. D. Mason. Shatter Cones from Haughton Dome, Devon Island, Canada. 1975.
• (en) Thorsteinsson, R., and Ulrich Mayr. The Sedimentary Rocks of Devon Island, Arctic Archipelago. Ottawa, Canada: Geological Survey of Canada, 1987. ISBN 0-660-12319-3
• (en) Ugolini, Fiorenzo C, Giuseppe Corti, and Giacomo Certini. 2007. "Pedogenesis in the Sorted Patterned Ground of Devon Plateau, Devon Island, Nunavut, Canada". Geoderma. 136, no. 1: 87.

Eksterne skakels

• (en) "Devon Island". Encyclopædia Britannica. Besoek op 19 Desember 2022.
• (en) "Devon Island". The Canadian Encyclopedia. Besoek op 19 Desember 2022.