Wikipedia

Die aanbidding deur die drie Wyses in kuns

(Aangestuur vanaf Die aanbidding deur die drie Wyses)

Die Aanbidding deur die Wyses of Aanbidding deur die Konings is die naam wat tradisioneel in kuns aan die onderwerp gegee word, en waarin die Bybelse Magi (voorgestel as konings, veral in die Weste) nadat hulle Jesus gevind het deur die Ster van Betlehem te volg, geskenke van goud, wierook en mirre voor Hom lê en die Jesuskind aanbid. Dit word weergegee in die Bybel in Matteus 2:11, 2:12 en 2:13: "En hulle het in die huis gegaan en die Kindjie by Maria, sy moeder, gevind en neergeval en Hom hulde bewys. Daarop maak hulle hul skatte oop en bring vir Hom geskenke: goud en wierook en mirre. En omdat hulle in 'n droom 'n goddelike waarskuwing ontvang het om nie na Herodes terug te keer nie, het hulle met 'n ander pad na hul land teruggegaan. En toe hulle teruggegaan het, verskyn daar 'n engel van die HERE in 'n droom aan Josef en sê: Staan op, neem die Kindjie en sy moeder en vlug na Egipte, en bly daar totdat ek jou sê; want Herodes gaan die Kindjie soek om Hom dood te maak".

Gerard David, Aanbidding deur die Konings, Nasionale Galery, Londen, 1515–1523
Aanbidding deur die Wyses, Gentile da Fabriano, 1423

Christelike ikonografie het in groot mate die relaas van die Bybelse Magi wat in die tweede hoofstuk van die Evangelie volgens Matteus gegee word (Matteus 2:1 – 2:11) uitgebrei en dit gebruik om te benadruk dat Jesus vanaf sy vroegste dae af erken is as die Koning van die aarde. Die toneel is dikwels gebruik om die Geboorte van Christus; een van die mees onontbeerlike episodes in siklusse van die Lewe van die Maagd sowel as die Lewe van Christus; uit te beeld.

In die kerkkalender word die gebeurtenis herdenk in die Westerse Christendom as die Fees van die Epifanie (6 Januarie). Die Ortodokse Kerk herdenk die Aanbidding deur die Wyses (of Magi) tydens Die Fees van die Geboorte van Christus (25 Desember). Die begrip is geangliseer van die titel: A Magis adoratur uit die Vulgaat (Die Vulgaat is die beroemde Latynse Bybel wat die vorige een, die Vetus Latina vervang het. Die Vulgaat is 'n nuwer vertaling uit Hebreeus eerder as die bestaande Griekse Septuagint).

Geskiedenis van die uitbeelding wysig

 
Aanbidding van die Kind Jesus deur die drie wyse mans of Magi; sarkofaagreliëf (4de eeu.), Vatikaanstad
 
Die aanbidding deur die Konings deur Jan Gossaert, c. 1510
 
Aanbidding deur die Magi na Jheronimus Bosch
 
Dirk Bouts, 15de eeu

In die vroegste uitbeeldings word die Wyses getoon met Persiese drag en Frigiese pette (wat gewoonlik in profiel is) terwyl hulle vorentoe tree met hul geskenke wat voor hulle uitgehou word. Hierdie beelde is 'n aanpassing van die Laat Antieke postuur wat barbare gewoonlik in eerbied en in onderwerping aan 'n keiser getoon het. Dit hou inderdaad verband met beelde van draers van eerbetoon wat uit verskillende Middellandse en antieke Oosterse kulture stam en wat honderde eeue teruggaan.

Die vroegste uitbeeldings kom uit katakombe skilderye en sarkofae reliëfs van die 4de eeu. Kranse maak eers hul verskyning in die 10de eeu, meestal in die Weste, waar die draers se drag teen daardie tyd in die meeste gevalle hul Oosterse karakter verloor het. [1]Die gebruiklike Bisantynse uitbeelding van die geboorte sluit die reis of aankoms van die Wyses op die agtergrond in, maar nie waar hulle hul geskenke aanbied nie. Dit sou so voortgaan tot die post-Bisantynse tydperk, toe die westerse uitbeelding dikwels aangepas is na 'n ikoontipe styl.

Die Wyses word gewoonlik tot ongeveer hierdie tydperk op dieselfde ouderdom voorgestel, maar dan word die idee om die drie verskillende ouderdomme van die mens uit te beeld bekendgestel: 'n besondere mooi voorbeeld hiervan kan gesien word op die vooraansig van die katedraal van Orvieto. Die Wyses word ook soms vanaf die 12de eeu, en baie gereeld in Noord-Europa vanaf die 15de eeu, voorgestel ten einde die drie bekende wêrelddele te verteenwoordig: Balthazar word baie gereeld as 'n jong Afrikaan of Moor voorgestel, en ou Kasper verkry Oosterse gelaatstrekke of, meer gereeld, drag. Melchior verteenwoordig Europa en middelouderdom. Van die 14de eeu af word 'n groot gevolg gewoonlik getoon, die geskenke word omvat in skouspelagtige stukke bestaande uit goudsmidwerke, en daar word ook toenemend aandag bestee aan die kleredrag van die Wyses. [1] Teen die 15de eeu sou die Aanbidding deur die Wyses dikwels in 'n bravura-stuk vervat word waarin die kunstenaar sy hantering van ingewikkelde, oorvol tonele met perde en kamele kon weergee, asook sy weergawe van uiteenlopende teksture: die sy, pels, juwele en goud van die konings, gestel teen die hout van die stal, die strooi van Jesus se krip en die ruwe klere van Josef en die herders.

Die toneel bevat ook 'n redelike groot verskeidenheid diere: die os en esel van die geboortetoneel kom meestal voor, maar ook die perde, kamele, honde en valke van die konings en hul familie, en soms ander diere, soos voëls in die balke van die stal. Van die 15de eeu af is die aanbidding deur die Wyses dikwels geïntegreer met die Aanbidding deur die Herders uit die verhaal in die Evangelie van Lukas (2: 8-20), synde 'n geleentheid te wees om nog meer menslike diversiteit deel te maak van die komposisie; in sommige komposisies (byvoorbeeld triptieke) word die twee tonele gekontrasteer of as komplementêre tonele van die sentrale toneel geteken, synde gewoonlik 'n geboortetoneel.

Die aanbidding deur die Wyses by die krip is die gebruiklike onderwerp, maar die Wyses se aankoms, wat die Optog van die Wyses genoem word, word dikwels op die agtergrond van 'n geboortetoneel (gewoonlik in Bisantynse ikone), of as 'n aparte onderwerp, byvoorbeeld in die Magi-kapel-fresko's deur Benozzo Gozzoli in die Palazzo Medici Riccardi, Florence, getoon. Ander onderwerpe sluit in die Reis van die Wyses, waar hulle en somtyds hul gevolg die enigste figure is. Die Wyses word gewoonlik getoon waar hulle die Ster van Bethlehem volg; daar bestaan tog ook relatief ongewone tonele van hul ontmoeting met Herodes asook die Droom van die Wyses.

Die nut van die onderwerp vir die Kerk en die tegniese uitdagings daaraan verbonde het die aanbidding deur die Wyses tot 'n gunsteling onderwerp van Christelike kuns verhef in die medium van hoofsaaklik skilderkuns, maar ook beeldhouwerk en selfs musiek (soos in Gian-Carlo Menotti se opera Amahl and the Night Visitors).

Die onderwerp word ook in loodglas aangetref. Die eerste loodglasvenster wat in die Verenigde State vervaardig is, is die "Aanbidding deur die Wyses"-venster wat in Christ Church, Pelham, New York, geleë is en in 1843 ontwerp is deur die stigter en seun van die eerste rektor, William Jay Bolton.

Behandeling van die tema deur indiwiduele kunstenaars wysig

 
Aanbidding deur die Wyses deur Fra Angelico en Filippo Lippi, 15de eeu.

Honderde kunstenaars het reeds die onderwerp behandel waaronder:

  • Aanbidding deur die Wyses, Fra Angelico en Filippo Lippi, Nasionale Kunsgalery, Washington, D.C.
  • Aanbidding deur die Wyses, Jheronimus Bosch, Museo del Prado, Madrid
  • Aanbidding deur die Wyses van 1475, Botticelli: Nasionale Kunsgalery, Washington, D.C.
  • Triptiek van die Maagd se Lewe, Dirk Bouts
  • Die Aanbidding deur die Konings (Bruegel), Nasionale Galery, Londen
  • Die Ster van Betlehem, Edward Burne-Jones, Birmingham Museum en Kunsgalery
  • Aanbidding deur die Magi (Andrea della Robbia), Victoria en Albert Museum
  • Sint Columba Altaarstuk, Rogier van der Weyden, Alte Pinakothek, München
  • Aanbidding deur die Konings (Gerard David), Nasionale Galery, Londen
  • Aanbidding deur die Wyses (Dürer), Uffizi, Florence
  • Aanbidding deur die Wyses (Geertgen tot Sint Jans), Rijksmuseum
  • Aanbidding deur die Wyses, Domenico Ghirlandaio, Ospedale degli Innocenti, Florence
  • Die Aanbidding deur die Konings (Gossaert), Nasionale Galery, Londen
  • Aanbidding deur die Wyses (Leonardo), Uffizi, Florence
  • Aanbidding deur die Wyses (Lorenzo Monaco), Uffizi
  • Aanbidding deur die Wyses (Gentile da Fabriano), Uffizi, Florence
  • Aanbidding deur die Wyses (Mantegna), Uffizi
  • Madonna en Kind (Masaccio), Gemäldegalerie, Berlyn
  • Aanbidding deur die Wyses (Perugino, Perugia), Galleria Nazionale dell'Umbria, Perugia
  • Aanbidding deur die Wyses (Rubens, Lyon), Museum van Beeldende Kunste van Lyon
  • Aanbidding deur die Wyses (Rubens, Cambridge), King's College Chapel, Cambridge
  • Aanbidding deur die Wyses (Rubens, Antwerpen), Koninklike Museum of Beeldende Kunste Antwerpen
  • Aanbidding deur die Wyses (Velázquez), Museo del Prado, Madrid
  • Aanbidding deur die Wyses (Veronese), Nasionale Galery, Londen
  • Aanbidding deur die Wyses (tapisserie) deur Morris and Co met Edward Burne-Jones

Galery wysig

Verwysings wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 Schiller, Gertrud; Seligman, Janet (1971). Iconography of Christian Art, Vol. I: Christ's incarnation, childhood, baptism, temptation, transfiguration, works and miracles, (Engelse vertaling uit die Duits), bl. 100–114 and figs. 245–298. Londen: Lund Humphries. OCLC 59999963

Eksterne skakels wysig

Die aanbidding deur die drie Wyses
Voorafgegaan deur
Ster van Bethlehem
   Nuwe Testament   
Gebeure
Gevolg deur
Vlug na Egipte
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Die_aanbidding_deur_die_drie_Wyses_in_kuns&oldid=2663980"