Frans-Baskeland
Frans-Baskeland (Frans: Pays Basque Français; Baskies: Iparralde, letterlik: Noordekant) is die deel van Baskeland wat in Frankryk lê. Die maak deel uit van die département Pyrénées-Atlantiques. 'n Ander benaming vir die gebied is Noord-Baskeland. Sedert 1 Januarie 2017 vorm dit die Baskiese Munisipale Gemeenskap (Frans: Communauté d'Agglomeration du Pays Basque), onder voorsitterskap van Jean-René Etchegaray.[1][2]
Die Baskiese Munisipale Gemeenskap sluit drie historiese Franse provinsies in die noord-ooste van tradisionele Baskeland in: Neder-Navarra (Frans: Basse-Navarre) - wat tot 1789 nominaal bekend gestaan het as die Koninkryk van Navarre, Labourd, en Soule. Die geskatte 309,723 inwoners van die Baskiese Munisipale Gemeenskap is versprei in 158 munisipaliteite.[3]
Indeling wysig
Frans-Baskeland bestaan uit die volgende provinsies:
- Labourd (Baskies: Lapurdi), hoofstad: Bayonne
- Neder-Navarra (Baskies: Nafarroa beherea; Frans: Basse-Navarre), hoofstad: Saint-Jean-Pied-de-Port
- Soule (Baskies: Zuberoa), hoofstad: Mauléon-Licharre
Die indeling is nie amptelik nie: Frans-Baskeland beslaan die arrondissemente Bayonne (geheel) en Oloron-Sainte-Marie (die kantons Mauléon-Licharre en Tardets-Sorholus). Die indeling word egter algemeen gebruik deur die inwoners self.
Geskiedenis wysig
Die gebied het aanvanklik deel uitgemaak van die koninkryk van die Navarrese koning Sancho die Grote. Na sy dood het die ryk egter ineengestort. Die provinsies Labourd en Soule het deel geword van Aquitaine, en saam met die res van hierdie hertogdom in 1154 Engelse besittings geword. Die Engelse bewind oor hierdie gebiede het geduur tot 1451, waarna dit in Franse hande oorgegaan het. Neder-Navarra, wat geleë is tussen Labourd en Soule, was oorspronklik deel van die ou koninkryk Navarra. Die grootste deel van hierdie ou koninkryk is nou geleë in Spanje, en vorm die provinsie en streek Navarra. Voor die verdeling van Navarra (1521) is daar na Neder-Navarra verwys as die "'merindad' Over-de-Passen". Neder-Navarra was van 1589 tot 1620 deel van 'n persoonlike unie met Frankryk, waarna dit formeel met Frankryk verenig is.
In 1790 is al die ou Franse provinsies afgeskaf, en die drie Noord-Baskiese provinsies is saamgevoeg met die Béarn om die departement van Basses-Pyrénées (later herdoop tot Pyrénées-Atlantiques) te vorm.
Taal wysig
Behalwe vir Frans, die amptelike taal, word Baskies gepraat, met uitsluiting van 'n smal strook in die noorde. Baskies word ook gepraat in 'n klein aangrensende deel van Béarn (rondom die dorpie Esquiule). Verder word daar in 'n klein deel van Frans-Baskeland Gaskons ('n dialek van Oksitaans) gepraat.
Die Baskiese dialek van Soule, genaamd Souletyns, wyk sterk af van die standaardtaal.
Anders as in Spanje word Baskies, soortgelyk aan ander streekstale in Frankryk, nie erken nie. Daar is egter wel 'n aantal Baskies- en tweetalige laer en hoërskole. Ook is die rigtingwysers steeds dikwels tweetalig.
Sien ook wysig
Verwysings wysig
- ↑ "Abian da Euskal Elkargoa [The Basque Community kicks off]". EITB. 2 Januarie 2017. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ Sabathlé, Pierre (23 Januarie 2017). "Jean-René Etchegaray élu président de la communauté d'agglomération Pays basque". SudOuest. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ "Aujourd'hui, 10 intercommunalités en Pays Basque". Communauté Pays Basque. Communauté Pays Basque. 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2017. Besoek op 3 Februarie 2017.