Heinrich Egersdörfer

Heinrich (ook Heiner) Egersdörfer (Neurenberg, Duitsland, 1853 – Londen, 29 April 1915) was 'n kunstenaar (litograaf, illustreerder en spotprenttekenaar) wat tussen 1884 en ongeveer 1910 in Suider-Afrika gewerk het. Sy sketse is van groot kultuur-historiese belang aangesien hy die Suid-Afrikaanse leefwyse teen die einde van die 19de eeu in sy sketse uitgebeeld het.

Egersdörfer stam uit 'n kunstenaarsfamilie. Deur sy deelname aan die Frans-Pruisiese Oorlog (1870–71) moes hy sy studie in die litografie onderbreek. Nadat hy by verskeie uitgewers in Brittanje en Ierland gewerk het, sluit hy in 1884 in Kaapstad as tekenaar by die pas gestigte South African Illustrated News aan. Aanvanklik is sy sketse na aanleiding van foto's, maar sy onderwerpe kom al hoe meer uit sy eie leefwêreld. Hy teken die daaglikse lewe van die gewone mense en sy sketse omvat o.a. 'n uitsig op 'n plattelandse dorp, 'n poskoets, goud- en diamantdelwerye, 'n plattelandse hotel en kroeg, die dierelewe, posbote in die Kaapse hawe, vendusies, die Parlementsopening en die ingebruikstelling van die spoorlyn na die noorde. Kenners meen dat sy politieke spotprente minder geslaagd is. Uit sy sketse is dit duidelik dat hy oor 'n besonderse waarnemingsvermoë beskik het en dat hy die Afrikaner goedgesind was.

Nadat die tydskrif in 1885 gestaak is, emigreer Egersdörfer na Australië. Hier trou hy met 'n Ierse immigrant. In 1895 keer hy met sy gesin na Suider-Afrika terug. Hy werk o.a. in Zimbabwe en Johannesburg. In hierdie stadium begin hy ook in kleur teken en begin hy met reekse tekeninge.

Net ná 1900 sterf sy vrou en die oudste van sy twee seuns ontval hom in 1910. Egersdörfer was verpletter en keer na Duitsland terug. Die uitbraak van die Eerste Wêreldoorlog keer hom in Londen vas. Hier sterf hy as 'n vergete, maar begaafde kunstenaar.

Egersdörfer se oorspronklike werk is te besigtig in die Africana Museum in Johannesburg en vorm ook deel van die William Fehr-versameling in Kaapstad.

Bibliografie

Rosenthal, Eric: Heinrich Egersdörfer – 'n outydse sketsboek. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Bpk., 1960.
Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel 2. Kaapstad: Tafelberg vir die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, 1972. ISBN 0-624-00368-X