Hulas (Grieks: Ὕλας, Hýlas) is in die klassieke mitologie 'n jeug wat Herakles (die Romeinse Hercules) gedien het as metgesel en dienskneg. Sy ontvoering deur waternimfe is 'n tema wat baie aangetref word in die antieke kuns en is 'n blywende onderwerp vir Westerse kuns in die klassieke tradisie.

Hulas en nimfe uit 'n mosaïek in Romeinse Gallië (3de eeu)

Genealogie

wysig
 
Theocritus se Idille 13, 'n gedig uit omstreeks 300 v.C. opgedra aan Hulas. Oxyrhynchus Papyri 694, 2de eeu n.C.

In die Griekse mitologie was Hulas die seun van koning Theiodamas[1][2] van die Druopiërs (Oudgrieks: Δρύοπες) en die nimf Menodike, dogter van Orion.[3] In sommige verhale was sy vader Euphemus[4] of koning Kēüx van Trachis.[5]

Mitologie

wysig

Herakles

wysig

Nadat Herakles Theiodamas gedood het tydens 'n geveg het hy Hulas aangeneem as sy wapendraer en hom geleer van die krygskuns. Die digter Theocritus (omstreeks 300 v.C.) het soos volg geskryf oor die liefde tussen Heracles en Hulas:

"Ons is nie die eerste sterflinge wat skoonheid sien in wat mooi is nie. Nee, selfs Amphitruon se seun, wat die wrede Nemeïese leeu verslaan het, was lief vir 'n seun—bekoorlike Hulas, wie se hare in krulle gehang het. En soos 'n vader met 'n dierbare seun, het hy hom alles geleer wat hom magtig en beroemd gemaak het."

Argonoute

wysig

Herakles het Hulas saamgeneem op die Argo en sodoende het Hulas een van die Argonoute geword. Hulas is ontvoer deur Najade van die fontein van Pegae [6][7] in Musia (Musia (Grieks: Μυσία; Latyns: Mysia; Turks: Misya) was 'n streek in die noordweste van Anatolië, Turkye. Dit was geleë aan die suidkus van die See van Marmara. Dit was omring deur Bithynië aan die ooste, Frigië aan die suidooste, Lidië aan die suide, Eolië of Aeolië aan die suidweste, Troas aan die weste en die See van Marmara aan die noorde. In antieke tye is dit bewoon deur Musiërs, Frigiërs, Aeoliese Grieke en ander groepe.), toe hulle verlief geraak het op hom, en hy met 'n kreet in die water verdwyn het. Sy verdwyning het Herakles baie ontstel, wat saam met die Argonout Poluphemus lank na hom gesoek het. Die skip het gou sonder hulle uitgevaar. Volgens die Latynse Argonautica deur die digter Valerius Flaccus het hulle Hulas nooit gevind nie, want laasgenoemde het verlief geraak op die nimfe en aangebly "om hul krag en hul liefde te deel". In die weergawe deur Apollonios Rhodios lig die seegod Glaucus die Argonoute in dat "'n nimf haar hart op hom verloor het en hom haar man gemaak het". Volgens Theocritus het die nimfe egter Hulas se mond onder die water toegemaak om sy gille om Herakles se bystand te onderdruk. Volgens Antoninus Liberalis het die nimfe Hulas in 'n eggo verander wat keer op keer Herakles se krete terug eggo.[5]

Letterkunde

wysig
 
Hulas en die nimfe (1896) deur John William Waterhouse

Daar word gesinspeel op die verhaal van Hulas en die nimfe in Boek 3 van Edmund Spenser se The Faerie Queene, Canto XII, Strofe 7:

Or that same daintie lad, which was so deare
To great Alcides, that when as he dyde
He wailed womanlike with many a teare,
And every wood, and every valley wyde
He fild with Hylas name; the Nymphes eke "Hylas" cryde.

Hulas word ook genoem in Christopher Marlowe se toneelstuk, Edward II: "Not Hylas was more mourned for of Hercules / Than thou hast been of me since thy exile" (Act I, Scene I, line 142-3).

Oscar Wilde maak ten minste ses keer melding van Hulas in sy gepubliseerde werke. In The Picture of Dorian Gray, hoofstuk 11: "...and gilded a boy that he might serve at the feast as Ganumedes or Hylas." In sy sonnet, Santa Decca, waar hy die heengaan van die gode betreur: "Young Hylas seeks the water-springs no more;"[8] In The Garden of Eros: "There are the flowers which mourning Herakles / Strewed on the tomb of Hylas".[9] In Charmides:

Some woodmen saw him lying by the stream
And marvelled much that any lad so beautiful could seem,

Nor deemed him born of mortals, and one said,
   ‘It is young Hylas, that false runaway
Who with a Naiad now would make his bed
   Forgetting Herakles,’[10]

In Canzonet:

Hylas is dead,
Nor will he e’er divine
   Those little red
Rose-petalled lips of thine.[11]

In Ravenna:

Long time I watched, and surely hoped to see
Some goat-foot Pan ...
Or Hylas mirrored in the perfect stream.[12]

En in "De Profundis" skryf Wilde (aan Lord Alfred Douglas), "I compare you to Hylas, or Hyacinth, Jonquil or Narcisse, or someone whom the great god of Poetry favoured, and honoured with his love."[13]

Daar word verwys na Hulas in hoofstuk 18 van Charles Kingsley se roman Hypatia, wanneer die Prefek Orontes, wat deur die Gote gered word, na veiligheid geneem word na 'n huis wat grootliks deur vrouens bewoon word, en homself aansien as "'n tweede Hulas".

"Hylas" is 'n gedig deur Madison Cawein, en sluit die reëls, "Hylas, the Argonaut, the lad Beloved of Herakles, was I", in[14]

Hylas is die naam van een van die twee karakters in George Berkeley se Three Dialogues between Hylas and Philonous. Hy verteenwoordig die materialistiese posisie waarteen Berkeley (deur Philonous) argumenteer. In hierdie konteks is die naam afgelei van ὕλη, die Oudgriekse woord vir "materie". Stanisław Lem het hierdie karakters verwerk in sy 1957 niefiksie, filosofiese boek getiteld, Dialogi.

Hylas word ook genoem in Thomas Hardy se Far from the Madding Crowd: "He called again: the valleys and farthest hills resounded as when the sailors invoked the lost Hylas on the Mysian shore; but no sheep."

Verwysings

wysig
  1. Apollonius Rhodius, Argonautica 1.1213 met skolion oor 1.1207
  2. Propertius, Elegieë 1.20.6
  3. Hyginus, Verhale (Fabulae) 14
  4. Scholia, ad Theocritus, Idille 13.7
  5. 5,0 5,1 Antoninus Liberalis, 26
  6. In wat vandag moderne Karabiga (Karabuga), 'n dorp (Turks: Belde [letterlik "dorp", ook kasaba]. Die woord beteken "groot dorp met 'n munisipaliteit.") in the Biga-distrik in die Çanakkale-provinsie van Turkye is. Die dorp se bevolking was in 2021 2,962 siele. Die dorp is geleë aan die mond van die Biga Çayı Biga-rivier in 'n klein baai, bekend as die Karabiga-baai. Die dorpie se antieke naam was Priapus of Priapos (Grieks: Πρίαπος).)
  7. "Address-based population registration system (ADNKS) results dated 31 December 2021" (XLS) (in Turks). TÜİK. Besoek op 1 Maart 2023.
  8. Wilde, Oscar (1877). "Santa Decca". Poets' Corner. Besoek op 1 November 2023.
  9. Wilde, Oscar (1881). "Poems, by Oscar Wilde". Project Gutenberg. Methuen & Co. Besoek op 1 November 2023.
  10. Wilde, Oscar (1881). "Poems, by Oscar Wilde". Project Gutenberg. Methuen & Co. Besoek op 1 November 2023.
  11. Wilde, Oscar (1881). "Poems, by Oscar Wilde". Project Gutenberg. Methuen & Co. Besoek op 1 November 2023.
  12. Wilde, Oscar (1881). "Poems, by Oscar Wilde". Project Gutenberg. Methuen & Co. Besoek op 1 November 2023.
  13. Wilde, Oscar, De Profundis quoted in Harris, Frank (1916). "Oscar Wilde, His Life and Confessions". Project Gutenberg. self-published. Besoek op 1 November 2023.
  14. Carwein, Madison Julius. "Hylas". Public Domain Poetry. Besoek op 2 November 2023.

Eksterne skakels

wysig