Isabelle de Charrière

Isabelle de Charrière (20 Oktober 1740 – 27 Desember 1805), bekend as Belle van Zuylen in Nederland, née Isabella Agneta Elisabeth van Tuyll van Serooskerken, en [Madame] Isabelle de Charrière elders, was 'n Nederlandse en Switserse skrywer van die Verligting wat die laaste helfte van haar lewe in Colombier, Neuchâtel geleef het. Sy is vandag veral bekend vir haar briewe en romans, hoewel sy ook pamflette, musiek en toneelstukke geskryf het. Sy het baie in die samelewing en die politiek van haar tyd belang gestel, en haar werk rondom die tyd van die Franse Revolusie word as van besondere belang beskou.

Isabelle de Charrière
’n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Portret van Isabelle de Charrière deur Maurice-Quentin de La Tour, 1771 Saint-Quentin, Aisne, Musée Antoine-Lécuyer

Bynaam Belle van Zuylen, Belle de Zuylen, Zélide, Abbé de la Tour
Geboorte (1740-10-20)20 Oktober 1740
Kasteel Zuylen, Utrecht Nederland
Sterfte 27 Desember 1805 (op 65)
Le Pontet, Colombier, Neuchâtel, Neuchâtel, Pruise
Nasionaliteit Nederlands en Switsers
Beroep Romanskrywer, digter, draaiboekskrywer
Webblad www.charriere.nl
www.belle-van-zuylen.eu
Isabelle de Charrière deur Maurice-Quentin de La Tour 1766, Musée d'Art et d'Histoire (Genève).
Belle de Zuylen deur Guillaume de Spinny 1759 Kasteel Zuylen.
Zuylen-kasteel met slangmuur.
Isabelle de Charrière deur Jens Juel (1777) Musée d'Art et d'Histoire (Neuchâtel).
Le Pontet Colombier, Neuchâtel, Switserland.

Vroeë lewe

wysig

Isabelle van Tuyll van Serooskerken is in die Zuylen-kasteel in Zuilen naby Utrecht in Nederland gebore, aan Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken (1707–1776), en Helena Jacoba de Vicq (1724–1768). Sy was die oudste van sewe kinders. Haar ouers word beskryf deur die Skotse skrywer James Boswell, destyds 'n student in die regte in Utrecht en een van haar minnaars, as "een van die oudste edelmanne in die Sewe Provinsies" en "'n Amsterdamse dame, met baie geld". In die winter het hulle in hul huis in Utrecht gewoon.

In 1750 word Isabelle na Genève gestuur en reis sy deur Switserland en Frankryk saam met haar Franssprekende goewerneur Jeanne-Louise Prevost, wat van 1746-1753 haar onderwyser was. Nadat sy 'n jaar lank net Frans gepraat het, moes sy Nederlands weer aanleer met haar terugkeer na Nederland. Frans sou egter die res van haar lewe haar voorkeurstaal bly, wat help om te verklaar waarom haar werk vir 'n lang tyd nie so goed bekend in haar geboorteland was as wat dit andersins kon gewees het nie.

Isabelle het 'n baie breër opvoeding geniet as wat destyds gewoon vir meisies was, danksy die liberale siening van haar ouers wat haar ook vakke soos wiskunde, fisika en tale soos Latyn, Italiaans, Duits en Engels laat studeer het. Volgens alle getuies was sy 'n begaafde student. Sy het altyd in musiek belanggestel, en in 1790 het sy by die komponis Niccolò Zingarelli begin studeer.

Op die ouderdom van 14 jaar het sy verlief geraak op die Rooms-Katolieke Poolse graaf Peter Dönhoff. Hy het nie in haar belanggestel nie. Teleurgesteld het sy Utrecht vir 18 maande verlaat.[1] Soos sy ouer geword het, het verskillende minnaars op die toneel verskyn net om verwerp te word omdat hulle belowe het om haar te besoek, maar dit nie gedoen het nie, of omdat hulle hulself onttrek het omdat sy meerderwaardig was. Sy het die huwelik gesien as 'n manier om vryheid te bekom, maar sy wou ook vir liefde trou.

Spesiaal uitgenooi deur Anne Pollexfen Drake en ook haar man luitenant-generaal George Eliott om besoek af te lê by hul Londense huis in Curzon Street, Mayfair, het Isabelle per boot van Hellevoetsluis te Harwich op 7 November 1766 gearriveer, vergesel deur haar broer Ditie, haar bediende Doortje en haar dienskneg Vitel.

Latere lewe

wysig

Uiteindelik, in 1771, trou sy met die Switserse Charles-Emmanuel de Charrière de Penthaz (1735-1808) gebore in Colombier,[2][3][4][5] die voormalige private onderwyser van haar broer Willem René in die buiteland van 1763 tot 1766. Daarna was sy bekend as Isabelle de Charrière. Hulle vestig hulle te Le Pontet in Colombier (naby Neuchâtel ), gekoop deur sy oupa Béat Louis de Muralt, saam met haar skoonpa François (1697–1780) en haar twee ongetroude skoonsusters Louise (1731-1810) en Henriette (1740–1814). Die kanton Neuchâtel is toe deur Frederick die Grote as prins van Neuchâtel in persoonlike vereniging met Pruise geregeer. Daar was godsdiensvryheid wat veroorsaak het dat baie vlugtelinge, waaronder Jean-Jacques Rousseau, Béat Louis de Muralt en David Wemyss, lord Elcho, na die kanton Neuchâtel gekom het. Die egpaar het ook beduidende hoeveelhede tyd in Genève en Parys deurgebring.

Korrespondensie

wysig

Isabelle de Charrière hou 'n uitgebreide korrespondensie met talle mense, waaronder intellektuele soos David-Louis Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en haar Duitse vertaler Ludwig Ferdinand Huber .

In 1760 ontmoet Isabelle David-Louis Constant d'Hermenches (1722–1785), 'n getroude Switserse offisier wat in die samelewing as Don Juan beskou word. Na baie huiwering het Isabelle se behoefte aan selfuitdrukking haar gewete oorkom en na 'n tweede ontmoeting twee jaar later, begin sy 'n intieme en geheime korrespondensie met hom vir ongeveer 15 jaar. Constant d'Hermenches sou een van haar belangrikste korrespondente wees.

Die Skotse skrywer James Boswell het haar gereeld in Utrecht en in die kasteel Zuylen in 1763-1764 ontmoet, toe hy regte aan die Universiteit Utrecht studeer het. Hy noem haar Zélide, soos in haar selfportret. Hy het 'n gereelde korrespondent vir etlike jare geword nadat hy uit Nederland op Grand Tour vertrek het. Hy skryf aan haar dat hy nie op haar verlief was nie. Sy het geantwoord: "Ons stem saam, want ek het geen talent vir onderdanigheid nie". In 1766 stuur hy wel 'n voorwaardelike voorstel aan haar vader nadat hy haar broer in Parys ontmoet het, maar die vaders het nie tot 'n huwelik ingestem nie.

In 1786 ontmoet dame De Charrière die neef van Constant d'Hermenches, die skrywer Benjamin Constant, in Parys. Hy het haar 'n paar keer in Colombier besoek. Daar het hulle saam 'n briefgerigde roman geskryf, en 'n briefwisseling het begin wat tot die einde van haar lewe sou duur. Sy het ook 'n interessante korrespondensie met haar Duitse vertaler Ludwig Ferdinand Huber gehad.

Werke

wysig

Isabelle de Charrière het romans, pamflette en toneelstukke geskryf en musiek gekomponeer. Haar produktiefste tydperk kom eers nadat sy 'n aantal jare in Colombier gewoon het. Temas sluit haar godsdienstige twyfel, die adel en die opvoeding van vroue in.

Haar eerste roman, Le Noble, is in 1763 gepubliseer.[6] Dit was 'n satire teen die adel en hoewel dit anoniem gepubliseer is, is haar identiteit gou ontdek en het haar ouers verkope van die werk gestaak. Daarna het sy 'n portret van haarself vir haar vriende geskryf: Portrait de Mll de Z., sous le nom de Zélide, fait par elle-même. 1762. In 1784 publiseer sy twee werke van fiksie, Lettres neuchâteloises en Lettres de Mistriss Henley publiées par son amie. Albei was briefgerigte romans, 'n vorm wat sy aanhou voordoen het. In 1788 publiseer sy haar eerste pamflette oor die politieke situasie in Nederland, in Frankryk en Switserland.

As bewonderaar van die filosoof Jean-Jacques Rousseau het sy in 1789 gehelp met die postume publikasie van sy werk, Bekentenisse, in 1789. Sy het ook in hierdie tyd haar eie pamflette oor Rousseau geskryf.

Die Franse Rewolusie het veroorsaak dat 'n aantal adellikes na Neuchâtel vlug en dame De Charrière het sommige van hulle bevriend. Maar sy het ook werke gepubliseer waarin sy die houding van die aristokratiese vlugtelinge kritiseer, waarvan die meeste volgens haar niks van die Rewolusie geleer het nie.

Sy het woorde en musiek vir verskillende musikale werke geskryf, of ten minste beplan, maar geen oorleef bo fragmente nie. Sy het 'n libretto van Les Phéniciennes aan Mozart gestuur in die hoop dat hy dit sou toonset, maar geen antwoord is bekend nie. Al haar musikale werke is opgeneem in volume 10 van haar Œuvres complètes; dit sluit ses minuete vir strykkwartet, nege klaviersonates, en tien airs en romanse in.[7]

Kritiese publikasies van die oorspronklike tekste

wysig

Vertalings na Engels

wysig
  • Letters written from Lausanne. Uit die Frans vertaal. Bath, gedruk deur R. Cruttwell en verkoop deur C. Dilly, Poultry, Londen, 1799. 2 vol. viii, 175 bl. + 200 p.
  • Four tales by Zélide. Vertaal [en verkort] deur S[ybil]. M[arjorie]. S[cottage-Cuffe] met 'n inleiding deur Geoffrey Scott. [The Nobleman, Mistress Henley, Letters from Lausanne, Letters from Lausanne-Caliste]. Londen, konstabel, 1925. xxix, 263 bl. Herdruk deur Books for Libraries Press, Freeport, New York, 1970. Herdruk deur Turtle Point Press, Chappaqua, New York, 1997. 304 bl. ISBN 978-1-933527-41-3 ISBN   978-1-933527-41-3
  • Letters from Mistress Henley published by her friend. Vertaling Philip Stewart en Jean Vaché. Inleiding, aantekeninge en bibliografie deur Joan Hinde Stewart en Philip Stuart. New York, The Modern Language Association of America, 1993. xxix, 42 bl.
  • Letters from Switzerland. [Letters from Neuchatel, Letters from Mistress Henley, Letters from Lausanne, Letters from Lausanne-Caliste]. Ed., vertaling en biografie James Chesterman. Cambridge UK, Carole Green Publishing, 2001. xii, 276 bl. ISBN 9781903479032 ISBN   9781903479032
  • Three women. A novel by the abbé de la Tour. Emma Rooksby. New York, The Modern Language Association of America, 2007. xii, 176 bl. ISBN 9780873529419 ISBN   9780873529419
  • The Nobleman and Other Romances. [The Nobleman; Letters from Neuchâtel; Letters from Mistress Henley Published by Her Friend; Letters from Lausanne: Cécile; Eaglonette and Suggestina, or, On Pliancy; Émigré Letters; Fragments of Two Novels Written in English: A Correspondence, Letters from Peter and William; Constance's Story; Saint Anne], vertaal, inleiding en aantekeninge Caroline Warman. Bedek siek. Joanna Walsh. New York, Penguin Classics, 2012. XXXIII, 439 bl.  ISBN 978-0-14-310660-9 ISBN   978-0-14-310660-9
  • Honorine d'Userche [a novella by Abbé de la Tour], vertaler Caroline Omolesky, e-boek, Messidor Press, 2013.

Korrespondensie

wysig
  • Boswell in Holland, including his correspondence with Belle de Zuylen (Zélide). Ed. Frederick Pottle. 428 bl.   Londen: William Heinemann, 1952.
  • Letter of Isabelle de Charrière to James Boswell 27 March 1768. Gepubliseer in The General Correspondence of James Boswell (1766–1769), ed. Richard Cole, Peter Baker, Edinburgh University Press, 1993, vol. 2, bl. 40-41.
  • There are no letters like yours. The correspondence of Isabelle de Charrière and Constant d'Hermences. Vertaal, met 'n inleiding en aantekeninge deur Janet Whatley en Malcolm Whatley. Lincoln NE, Universiteit van Nebraska Press, 2000. xxxv, 549 bl.

Allerlei

wysig
  • Die asteroïde 9604 Bellevanzuylen is in 1991 tot haar eer deur Eric Walter Elst vernoem.[8]
  • Die film Belle van Zuylen - Madame de Charrière is in 1993 deur Digna Sinke geregisseer.
  • Die Belle van Zuylen-leerstoel van die Universiteit Utrecht, Nederland, word deur Cecil Courtney (1995), Monique Moser-Verrey (April 2005), Nicole Pellegrin-Postel (Oktober 2005) beklee.
  • Die jaarlikse Belle van Zuylen-lesing, oor temas wat verband hou met literatuur en die samelewing in die algemeen, is deel van die International Literature Festival Utrecht (ILFU), voorheen City2Cities, gelewer deur kontemporêre skrywers soos Hans Magnus Enzensberger (2006), Jeanette Winterson (2007), Azar Nafisi (2009), Paul Auster (2012), en Chimamanda Ngozi Adichie (2020). Sedert 2020 ontvang hulle 'n klein beeld genaamd die Belle van Zuylenring .

Bibliografie

wysig
  • Philippe Godet: Madame de Charrière et ses amis, d’après de nombreux documents inédits (1740-1805) avec portraits, vues, autographes, etc.. Genève, A. Jullien, 1906 (xiii, 519 bl. + 448 bl.). Genève, Slatkine Reprints, 1973.
  • Geoffrey Scott. The portrait of Zélide. Londen, Constable, 1925. xiii, 215 bl.[9] Scott on Zélide: the portrait of Zélide. Inleiding deur Richard Holmes. Londen, Flamingo, 2002. Herdruk deur Turtle Point Press, New York, 2010. 256 bl. met 'n inleiding deur Shirley Hazzard, nawoord deur Richard Dunn.
  • Constance Thompson Pasquali, Madame de Charrière à Colombier : iconographie, Neuchâtel, Bibliothèque de la Ville, 1979
  • CP Courtney. A preliminary bibliography of Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). Oxford, Voltaire Foundation, 1980. 157 bl.
  • CP Courtney. Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). A secondary bibliography. Oxford, Voltaire Foundation, 1982. 50 bl.
  • CP Courtney. Isabelle de Charrière and the 'Character of H.B. Constant'. In: French Studies (Oxford), 36 (1982), no. 3, p. 282-289.
  • CP Courtney, Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). A biography. Oxford, Voltaire Foundation, 1993. 810 bl. ISBN 9780729404396 ISBN   9780729404396
  • Kathleen M. Jaeger, manlike en vroulike rolle in die agtiende eeu. Male and Female Roles in the Eighteenth Century. The Challenge to Replacement and Displacement in the Novels of Isabelle de Charrière, New York, Peter Lang, 1994. XI, 241 pp. ISBN 978-0-8204-2179-7 ISBN   978-0-8204-2179-7
  • CP Courtney, Belle van Zuylen and Philosophy. Utrecht, Universiteit Utrecht, 1995. 32 bl.
  • Jacquline Letzter, Intellectual tacking. Questions of education in the works of Isabelle de Charrière. Amsterdam, Rodopi, 1998. 217 bl. ISBN 978-9042002906 ISBN   978-9042002906
  • Jacquline Letzter en Robert Adelson, Women Writing Opera: Creativity and Controversy in the Age of the French Revolution. Berkeley, University of California Press, 2001. xvii, 341 bl. ISBN 978-0520226531 ISBN   978-0520226531
  • Carla Alison Hesse, The other enlightenment: how French women became modern. Princeton NJ, Princeton University Press, 2001. - XVI, 233p. ISBN 978-0691114804 ISBN   978-0691114804
  • Vincent Giroud en Janet Whatley, Isabelle de Charrière. Proceedings of the international conference held at Yale University, 2002. New Haven CT. The Beinecke rare book and manuscript library, 2004. v, 151 p. ISBN 978-0845731604 ISBN   978-0845731604
  • Jelka Samsom, Individuation and attachment in the works of Isabelle de Charrière New York, Peter Lang, 2005. ISBN 978-3039101870 ISBN   978-3039101870
  • Monique Moser-Verrey, sabelle de Charrière and the Novel in the 18th century. Utrecht, Universiteit Utrecht, 2005. 32 bl.
  • Nicole Pellegrin, Useless or pleasant? Women and the writing of history at the time of Belle van Zuylen (1740–1805) . Utrecht, Universiteit Utrecht, 2005. 32 bl.
  • Suzan van Dijk, Valérie Cossy, Monique Moser, Madeleine van Strien, Belle de Zuylen/Isabelle de Charrière: Education, Creation, Reception. Amsterdam, Rodopi, 2006, 343 bl.  ISBN 978-90-420-1998-0 ISBN   978-90-420-1998-0[10]
  • Gillian E. Dow, Translators, interpreters, mediators: women writers 1700-1900. [Mary Wollstonecraft, Isabelle de Charrière, Therese Huber, Elizabeth Barrett Browning, Fatma Aliye, Anna Jameson, Anne Gilchrist] Oxford, Peter Lang, 2007. 268 bl. ISBN 978-3-03911-055-1 ISBN   978-3-03911-055-1
  • Heidi Bostic, The fiction of enlightenment: women of reason in the French eighteenth century [Francoise de Graffigny, Marie-Jeanne Riccoboni, Isabelle de Charrière]. Newark DE, University of Delaware Press, 2010. 270 bl. ISBN 978-1611491302 ISBN   978-1611491302

Verwysings

wysig
  1. "Eerste brief aan graaf Dönhoff". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2014. Besoek op 10 Mei 2020.
  2. Godet 1, 166-167
  3. Généalogies vaudoises I, 419-487
  4. Œuvres complètes 1, 625
  5. Certificat de vie in Correspondances et textes in édits (2006) p. 388
  6. Titelbladsy van Le Noble, Conte moral 1763 in die Koninklike Museum, Den Haag
  7. Sien haar musiek op Wikisource
  8. Meer inligting op die JPL Small Body Database
  9. Hy wen die James Tait Black Memorial Prize in 1925 vir hierdie biografie.
  10. Uittreksels van die hoofstukke van die boek 'Education, Creation, Reception' van die webwerf womenwriters.nl

Eksterne skakels

wysig