Julius Kambarage Nyerere (13 April 1922 - 14 Oktober 1999) was Tanzanië (vroeër Tanganjika) se eerste verkose leier ná onafhanklikheidswording in Desember 1961. 'n Staatsgreep in Zanzibar het daartoe gelei dat die eiland opgeneem is as deel van 'n unie met die Tanzaniese vasteland - 'n proses wat Nyerere begin en gelei het.

Julius Nyerere
Julius Nyerere

1ste President van Tanzanië
Ampstermyn
29 Oktober 1964 – 5 November 1985
Vise Abeid Karume (1964–1972)
Aboud Jumbe (1972–1984)
Ali Hassan Mwinyi (1984–1985)
Eerste minister Rashidi Kawawa (1972–1977)
Edward Sokoine (1977–1980)
Cleopa Msuya (1980–1983)
Edward Sokoine (1983–1984)
Salim A. Salim (1984–1985)
Voorafgegaan deur Amp geskep
Opgevolg deur Ali Hassan Mwinyi

1ste President van die Verenigde Republiek van Tanganjika en Zanzibar
Ampstermyn
26 April 1964 – 29 Oktober 1964
Vise Abeid Karume (1ste)
Rashidi Kawawa (2de)

1ste President van Tanganjika
Ampstermyn
9 Desember 1962 – 26 April 1964
Eerste minister Rashidi Kawawa

1ste Eerste Minister van Tanganjika
Ampstermyn
1 Mei 1961 – 22 Januarie 1962
Monarg Elizabeth II
Opgevolg deur Rashidi Kawawa

Persoonlike besonderhede
Gebore 13 April 1922
Butiama, Tanganjika
Sterf 14 Oktober 1999
Londen, Verenigde Koninkryk
Politieke party CCM (1977-1999)
TANU (1954-1977)
Eggenoot/-note Maria Nyerere[1]
Kind(ers) 7
Alma mater Makerere University
University of Edinburgh
Religie Rooms-Katolieke Kerk

Nyerere se "ujamaa"-beleide - die kollektivisering van die landbou en die nasionalisering van die handel en nywerheid - was sowel utopies as rampspoedig; desnieteenstaande het hulle 16 jaar lank beleid gebly. Sy regering het opleiding en hulp verleen aan antikolonialistiese groepe wat die regering van wit minderheid in die hele Suider-Afrika beveg en toesig gehou het oor die oorlog tussen 1978 en 1979 in Tanzanië met Uganda, wat gelei het tot die omverwerping van die Ugandese president Idi Amin. In 1985 het Nyerere afgetree en is hy opgevolg deur Ali Hassan Mwinyi, wat baie van Nyerere se beleid omgekeer het. Onder Nyerere het Tanzanië baie aktief by streekskonflikte betrokke geraak. Nyerere, wat oral in Afrika as Mwalimu ("leraar"/"onderwyser") bekend gestaan het, het homself gewy aan boerdery en diplomasie, veral in die voortslepende krisis in Burundi. Hy het sy leierskap van die regerende party tot 1990 behou.

Lewensgeskiedenis

wysig

Julius Kambarage Nyerere, die seun van 'n ondergeskikte hoofman, is op 13 April 1922 in Butiama aan die oostelike oewer van die Victoria-meer gebore. Hy het eers op twaalfjarige ouderdom begin skoolgaan. Sy potensiaal is deur die Rooms-Katolieke vaders wat vir hom klas gegee het raakgesien en met hul bystand is hy aan die Makerere-universiteit in Uganda as onderwyser opgelei.

Hy het met behulp van 'n staatsbeurs sy meestersgraad in die geskiedenis en politieke ekonomie aan die Universiteit van Edinburg verwerf, waar hy met sosialistiese denkwyses kennis gemaak het. Met sy terugkeer na Tanganjika moes hy tussen die onderwys en die politiek kies. Hy het die politiek gekies. Nyerere het 'n belangrike rol gespeel in die byeenbring van 'n aantal nasionalistiese faksies en die stigting van die Tanganyika African National Union (TANU), wat hy gelei het. Ná onafhanklikwording in Desember 1961 - die nuwe republiek is Tanzanië genoem - is hy tot president verkies en sy beleidsrigtings is 16 jaar lank gevolg. In 1985 - ná 23 jaar - het hy die amp neergelê, maar tot 1990 die partyleier gebly.

Nadat vasgestel is dat hy aan bloedkanker ly, is Nyerere in Londen se St Thomas-hospitaal opgeneem en behandel, waar hy in 1999 aan 'n massiewe beroerte-aanval gesterf het.

Onderskeidings

wysig

In 1992 word hy saam met Aung San Suu Kyi bekroon met die UNESCO Internasionale Simón Bolívar-prys, 'n prys wat bedoel is om aktiwiteite van buitengewone verdienste te beloon wat in die gees staan van die Latyns-Amerikaanse vryheidsvegter Simón Bolívar.

Verwysings

wysig
  1. "Obituary: Julius Nyerere" (in Engels). The Daily Telegraph. 15 Oktober 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Mei 2020. Besoek op 18 Desember 2013.