Wikipedia

Jupiter se natuurlike satelliete

Wikimedia lysartikel
(Aangestuur vanaf Jupiter se natuuurlike satelliete)

Jupiter het 95 mane met bevestigde wentelbane, soos in 2023.[1] Dit sluit nie 'n paar maantjies van omtrent 'n meter breed in wat vermoedelik deur die binnemane afgewerp word nie, en ook nie honderde onreëlmatige buitemane van omtrent 'n kilometer breed wat net vir kort rukke deur teleskope waargeneem is nie.[2]

’n Montage van Jupiter en sy grootste vier mane, die mane van Galilei.
Die relatiewe massa van Jupiter se mane. Dié wat kleiner as Europa is, is op hierdie skaal onsigbaar, en saam sou hulle net-net sigbaar gewees het teen ’n vergroting van 100x.

Die grootstes van sy natuurlike satelliete, die vier mane van Galilei, is in 1610 deur Galileo Galilei ontdek en was die eerste voorwerpe wat gevind is wat om ’n liggaam wentel wat nie óf die Aarde óf die Son is nie. Sedert die einde van die 19de eeu is tientalle kleiner Jupiter-mane ontdek wat die name gekry het van minnaresse of dogters van die Romeinse god Jupiter of van sy Griekse eweknie, Zeus. Die mane van Galilei is verreweg die grootste voorwerpe wat om Jupiter wentel, met die oorblywende 91 mane en die ringe wat saam net 0,003 persent van die hele Jupiter-stelsel uitmaak.

Agt van Jupiter se mane is reëlmatige satelliete. Hulle wentel dus in dieselfde rigting as wat die planeet draai en het redelik sirkelvormige wentelbane. Die vier mane van Galilei is ellipsvormig omdat hulle planetêre massa het en sou dus as dwergplanete geklassifiseer gewees het as hulle direk om die son gedraai het. Die vier ander reëlmatige satelliete is baie kleiner en nader aan Jupiter; hulle is die bron van die ruimtestof wat Jupiter se ringe uitmaak.

Die res van Jupiter se mane is onreëlmatig. Hul wentelbane is verder van die planeet af en het groot hellingshoeke en wentelbaanafwykings. Hierdie mane is waarskynlik van ’n ander wentelbaan om die son aangetrek en in ’n baan om Jupiter gevange gehou. Daar is 16 onlangs ontdekte onreëlmatige satelliete wat nog nie name gekry het nie.

Eienskappe

wysig

Die mane se fisiese en wentelbaan-eienskappe wissel in ’n groot mate. Die vier mane van Galilei het almal ’n deursnee van meer as 3 100 km. Die grootste een, Ganimedes, is die negende grootste voorwerp in ons sonnestelsel, naas die Son en sewe van die planete (Ganimedes is groter as Mercurius). Al die ander mane is kleiner as 250 km in deursnee – sommige is skaars 5 km. Die vorms van hul wentelbane wissel van feitlik volmaak rond tot hoogs afwykend en skuins, en baie wentel in die teenoorgestelde rigting as wat Jupiter draai. Omwentelings wissel van sewe uur (korter as die tyd wat Jupiter om sy eie as draai) tot feitlik drie aardjare.

Oorsprong en evolusie

wysig

Jupiter se reëlmatige satelliete het waarskynlik ontstaan uit ’n ring gas en soliede ruimteafval wat aanvanklik om die planeet bestaan het.[3][4] Dit kon die oorblyfsels gewees het van groot satelliete wat vroeg in Jupiter se geskiedenis bestaan het.[3][5]

Die buitenste, onreëlmatige mane was vermoedelik asteroïdes wat verby Jupiter beweeg en deur hierdie ring in ’n wentelbaan vasgevang is. Baie het opgebreek weens die spanning wat dit veroorsaak het of deur botsings met ander, kleiner liggame tot hulle hul huidige vorms aangeneem het.[6]

Ontdekking

wysig
 
Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde wat hulle van Jupiter af lê, is Io, Europa, Ganimedes en Kallisto.

Die eerste sterrekundige wat gemeld het hy het een van Jupiter se mane gesien, was die Chinees Gan De, omstreeks 364 v.C.[7] Die eerste bevestigde waarneming van Jupiter-mane was egter dié van Galileo Galilei in 1609.[8] Teen Maart 1610 het hy die vier grootste mane gesien met sy teleskoop met ’n 30x-vergroting:[9] Io, Europa, Ganimedes en Kallisto. Geen verdere mane is ontdek nie totdat Edward Emerson Barnard die maan Amaltea in 1892 ontdek het.[10] Met behulp van teleskopiese fotografie is verskeie ander ontdekkings in die loop van die 20ste eeu gedoen. Himalia is in 1904 ontdek,[11] Elara in 1905,[12] Pasifaë in 1908,[13] Sinope in 1914,[14] Lisitea en Karme in 1938,[15] Ananke in 1951,[16] en Leda in 1974.[17]

Teen die tyd dat die Voyager-ruimtetuie Jupiter in die laat 1970's bereik het, was 13 mane reeds ontdek; Temisto is in 1975 waargeneem,[18] maar weens te min aanvanklike waarnemingsdata is dit nie weer waargeneem nie tot in 2000. Die Voyager-sendings het nog drie binneste mane in 1979 ontdek: Metis, Adrastea en Tebe.[19]

Vir die volgende twee dekades is geen nuwe mane om Jupiter ontdek nie. Tussen Oktober 1999 en Februarie 2003 het waarnemers met sensitiewe opspoorders op die Aarde egter nog 32 mane gevind – die meeste deur ’n span onder Scott S. Sheppard en David C. Jewitt.[20] Dié mane is klein en het lang, afwykende wentelbane, meestal in die teenoorgestelde rigting as wat Jupiter om sy eie as draai. Hulle is gemiddeld 3 km in deursnee; die grootste een is 9 km. Al die mane is vermoedelik asteroïde- of komeetagtige voorwerpe wat moontlik in kleiner stukke opgebreek het, maar min is eintlik van hulle bekend. Sedertdien is nog verskeie mane ontdek, maar hulle het voorlopige name en hul wentelbane is nog nie bevestig nie.

Name

wysig

Die mane van Galilei – Io, Europa, Ganimedes en Kallisto – is deur Simon Marius name gegee kort ná hul ontdekking in 1610.[21] Die name het daarna egter ongewild geraak tot in die 20ste eeu: daar is na hulle verwys as "Jupiter I" tot "Jupiter IV", of "die eerste satelliet van Jupiter", ens.[21] Die oorspronklike name is weer in die 20ste eeu begin gebruik, terwyl die ander mane naamloos gebly het en gewoonlik in Romeinse syfers genommer is.[22] Jupiter V, wat in 1892 ontdek is, is "Amaltea" genoem, hoewel die naam nieamptelik was.[20]

In 1975 het ’n taakgroep van die Internasionale Astronomiese Unie (IAU) name aan satelliet V tot XIII gegee,[23] en ’n amptelike benamingsproses daargestel vir toekomstige mane wat ontdek word.[23] Die praktyk was om nuut ontdekte mane te noem na minnaars van die god Jupiter/Zeus, en sedert 2004 ook na hul kinders.[24] Al die mane van XXXIV (Euporië) af is genoem na dogters van Jupiter/Zeus.[24]

Party asteroïdes het dieselfde name as mane van Jupiter: 9 Metis, 38 Leda, 52 Europa, 85 Io, 113 Amaltea, 239 Adrastea, 1036 Ganimedes en 204 Kallisto

Groepe

wysig
 
Jupiter se buitenste mane en hul skuins wentelbane. Die rooi lyn is Jupiter se wentelbaan om die Son.

Reëlmatige satelliete

wysig

Hulle word in twee groepe verdeel:

  • Binneste satelliete of Amaltea-groep: Metis, Adrastea, Amaltea en Tebe. Hulle wentel baie naby aan Jupiter; die binneste twee in minder as ’n Jupiter-dag. Die ander twee is die planeet se vyfde en sewende grootste maan. Daar word vermoed minstens Amaltea het nie in sy huidige wentelbaan ontstaan nie, maar verder weg, of dat dit ’n liggaam in die sonnestelsel was wat deur Jupiter in ’n wentelbaan vasgevang is.[25] Hierdie mane, saam met ander binneste mane wat nog nie waargeneem is nie, voed Jupiter se dowwe ringstelsel. Metis en Adrastea voed Jupiter se hoofring, terwyl Amaltea en Tebe elk hul eie dowwe ringe het.[26][27]
  • Hoofgroep of mane van Galilei: Io, Europa, Ganimedes en Kallisto. Met groter radiusse as enige van die dwergplanete is hulle van die grootste voorwerpe in die sonnestelsel. (Ganimedes is groter as Mercurius.) Hulle beslaan 99,999% van die totale massa van die voorwerpe wat om Jupiter wentel. Daar word vermoed hulle het ontstaan deur mettertyd materie aan te trek in die laedigtheid-newel om Jupiter – ’n skyf van gas en stof wat om Jupiter bestaan het ná sy vorming. Dit kon tot 10 miljoen jaar geduur het in die geval van Kallisto.[28]

Onreëlmatige satelliete

wysig

Hulle is die aansienlik kleiner voorwerpe wat heelwat verder van Jupiter af lê en afwykende wentelbane het. Hulle vorm families waarvan die wentelbane en samestelling ooreenstem. Daar word geglo hulle het ontstaan in botsings tussen groter (maar steeds klein) voorwerpe en asteroïdes wat deur Jupiter se swaartekragveld aangetrek is. Dié families het die name van die grootste voorwerp binne die familie. Die indeling van die families in tentatief, maar die volgende indeling is tipies:[29][30][31]

  • Satelliete wat in dieselfde rigting as Jupiter draai:
  • Temisto[30] is die naaste onreëlmatige maan aan Jupiter en behoort nie tot ’n bekende familie nie.[29]
  • Die Himalia-groep is oor skaars 1,4 gigameter (Gm) versprei en het dalk ontstaan uit ’n asteroïde uit die Asteroïdegordel wat uitmekaargespat het.[30]
  • Karpo is die verste maan wat in dieselfde rigting as Jupiter draai en is nie lid van ’n bekende familie nie.[29]
  • Satelliete wat in ’n teenoorgestelde rigting as Jupiter draai:
  • S/2003 J 12 is die naaste van dié mane en nie lid van ’n bekende familie nie.
  • Die Karme-groep is oor net 1,2 Gm versprei. Die mane se kleur stem ooreen (ligrooi) en het waarskynlik uit ’n trojaan-asteroïde ontstaan.[32]
  • Die Ananke-groep is wyer versprei as die vorige groepe, oor 2,4 Gm. Die meeste is grys en het waarskynlik uit ’n asteroïde ontstaan wat uitmekaargespat het.[32]
  • Die Pasifaë-groep is taamlik versprei, oor 1,3 Gm. Die kleure verskil aansienlik, van rooi tot grys, en hulle het dus waarskynlik uit verskeie botsings ontstaan. Sinope verskil genoeg van die ander dat dit dalk apart deur Jupiter aangetrek is.[30]
  • S/2003 J 2 is die heel buitenste maan en nie lid van ’n bekende familie nie.

Jupiter se 66 mane

wysig

Die mane van Jupiter word gelys volgens wentelperiodes. Die binneste vier mane word op ’n wit agtergrond en die mane van Galilei in vet met ’n blou agtergrond hieronder aangedui. Die onreëlmatige satelliete wat in dieselfde rigting wentel as wat Jupiter draai, het ’n liggrys agtergrond en dié wat in ’n teenoorgestelde rigting wentel, ’n donkergrys agtergrond. [33]

Volgorde Romeinse
nommer 		Naam
 IFA-
uitspraak 		Foto Deursnee
 Massa
(x1016 kg) 		Half-as
(km) 		Wentelperiode
(dae)[nota 1] 		Inklinasie
(°) 		Afwyking
 		Ontdek in Ontdekker Groep
1 XVI Metis ˈmiːtɨs
 
 60×40×34 ~3.6 127 690 +7h 4 m 29s 0,06°[34] 0,000 02 1979 Stephen P. Synnott
(Voyager 1)		 Binne
2 XV Adrastea ˌædrəˈstiːə
 
 20×16×14 ~0,2 128 690 +7h 9 m 30s 0,03°[34] 0,0015 1979 David C. Jewitt
(Voyager 2)		 Binne
3 V Amaltea ˌæməlˈθiːə
 
 167 ± 4,0 km
250×146×128		 208 181 366 +11h 57 m 23s 0,374°[34] 0,0032 1892 Edward Emerson Barnard Binne
4 XIV Tebe ˈθiːbiː
 
 116×98×84 ~43 221 889 +16h 11 m 17s 1,076°[34] 0,0175 1979 Synnott
(Voyager 1)		 Binne
5 I Io ˈaɪ.oʊ
 
 3 660
×3 637,4
×3 630,6		 8 931 900 421 700 +1,769 1 0,050°[34] 0,0041 1610 Galileo Galilei Galilei
6 II Europa jʊˈroʊpə
 
 3 121,6 4 800 000 671 034 +3.551 2 0,471°[34] 0,0094 1610 Galilei Galilei
7 III Ganimedes ˈɡænɨmiːd
 
 5 262,4 14 819 000 1 070 412 7.154 6 0,204°[34] 0,0011 1610 Galilei Galilei
8 IV Kallisto kəˈlɪstoʊ
 
 4 820,6 10 759 000 1 882 709 +16,689 0,205°[34] 0,0074 1610 Galilei Galilei
9 XVIII Temisto θɨˈmɪstoʊ 8 0,069 7 393 216 +129.87 45,762° 0,2115 1975/2000 Charles T. Kowal & Elizabeth Roemer/Scott S. Sheppard et al. Temisto
10 XIII Leda ˈliːdə 16 0,6 11 187 781 +241,75 27,562° 0,1673 1974 Kowal Himalia
11 VI Himalia haɪˈmeɪliə
 
 170 670 11 451 971 +250,37 30,486° 0,1513 1904 Charles Dillon Perrine Himalia
12 X Lisitea laɪˈsɪθiːə 36 6,3 11 740 560 +259,89 27,006° 0,1322 1938 Seth Barnes Nicholson Himalia
13 VII Elara ˈɛlərə
 
 86 87 11 778 034 +261,14 29,691° 0,1948 1905 Perrine Himalia
14 XLVI Karpo ˈkɑrpoʊ 3 0,004 5  17 144 873  +458,62 56,001° 0,2735 2003 Sheppard et al. Karpo
15 — S/2003 J 12 1 0,000 15 17 739 539 −482,69 142,680° 0,4449 2003 Sheppard et al. ?
16 XXXIV Euporië juːˈpɒrɨ.iː 2 0,001 5 19 088 434 −538,78 144,694° 0,0960 2002 Sheppard et al. Ananke
17 — S/2003 J 3 2 0,001 5 19 621 780 −561,52 146,363° 0,2507 2003 Sheppard et al. Ananke
18 — S/2003 J 18 2 0,001 5 19 812 577 −569,73 147,401° 0,1569 2003 Gladman et al. Ananke
19 — S/2011 J 1 1 – 20 155 290 −582,22 162,8° 0,2963 2011 Sheppard et al. ?
20 — S/2010 J 2 1 20 307 150 −588,1 150,4° 0,307 2010 Veillet Ananke ?
21 XLII Telksinoë θɛlkˈsɪnɵʊiː 2 0,001 5 20 453 753 −597,61 151,292° 0,2684 2003 Sheppard et al. Ananke
22 XXXIII Euante juːˈænθiː 3 0,004 5 20 464 854 −598,09 143,409° 0,2000 2002 Sheppard et al. Ananke
23 XLV Helike ˈhɛlɨkiː 4 0,009 0 20 540 266 −601,40 154,586° 0,1374 2003 Sheppard et al. Ananke
24 XXXV Ortosie ɔrˈθɒsɨ.iː 2 0,001 5 20 567 971 −602,62 142,366° 0,2433 2002 Sheppard et al. Ananke
25 XXIV Iokaste ˌaɪ.ɵˈkæstiː 5 0,019 20 722 566 −609,43 147,248° 0,2874 2001 Sheppard et al. Ananke
26 — S/2003 J 16 2 0,001 5 20 743 779 −610,36 150,769° 0,3184 2003 Gladman et al. Ananke
27 XXVII Praksidike prækˈsɪdɨkiː 7 0,043 20 823 948 −613,90 144,205° 0,1840 2001 Sheppard et al. Ananke
28 XXII Harpalike hɑrˈpælɨkiː 4 0,012 21 063 814 −624,54 147,223° 0,2440 2001 Sheppard et al. Ananke
29 XL Mneme ˈniːmiː 2 0,001 5 21 129 786 −627,48 149,732° 0,3169 2003 Brett J. Gladman et al. Ananke
30 XXX Hermippe hərˈmɪpiː 4 0,009 0 21 182 086 −629,81 151,242° 0,2290 2002 Sheppard et al. Ananke ?
31 XXIX Tione θaɪˈoʊniː 4 0,009 0 21 405 570 −639,80 147,276° 0,2525 2002 Sheppard et al. Ananke
32 XII Ananke əˈnæŋkiː 28 3,0 21 454 952 −642,02 151,564° 0,3445 1951 Nicholson Ananke
33 L Herse ˈhɜrsiː 2 0,001 5 22 134 306 −672,75 162,490° 0,2379 2003 Gladman et al. Karme
34 XXXI Aitne ˈaɪtniː 3 0,004 5 22 285 161 −679,64 165,562° 0,3927 2002 Sheppard et al. Karme
35 XXXVII Kale ˈkeɪliː 2 0,001 5 22 409 207 −685,32 165,378° 0,2011 2002 Sheppard et al. Karme
36 XX Taigete teɪˈɪdʒɨtiː 5 0,016 22 438 648 −686,67 164,890° 0,3678 2001 Sheppard et al. Karme
37 — S/2003 J 19 2 0,001 5 22 709 061 −699,12 164,727° 0,1961 2003 Gladman et al. Karme
38 XXI Chaldene kælˈdiːniː 4 0,007 5 22 713 444 −699,33 167,070° 0,2916 2001 Sheppard et al. Karme
39 — S/2003 J 15 2 0,001 5 22 720 999 −699,68 141,812° 0,0932 2003 Sheppard et al. Ananke ?
40 — S/2003 J 10 2 0,001 5 22 730 813 −700,13 163,813° 0,3438 2003 Sheppard et al. Karme ?
41 — S/2003 J 23 2 0,001 5 22 739 654 −700,54 148,849° 0,3930 2004 Sheppard et al. Pasifaë
42 XXV Erinome ɨˈrɪnɵmiː 3 0,004 5 22 986 266 −711,96 163,737° 0,2552 2001 Sheppard et al. Karme
43 XLI Aoede eɪˈiːdiː 4 0,009 0 23 044 175 −714,66 160,482° 0,6011 2003 Sheppard et al. Pasifaë
44 XLIV Kallichore kəˈlɪkɵriː 2 0,001 5 23 111 823 −717,81 164,605° 0,2041 2003 Sheppard et al. Karme ?
45 XXIII Kalike ˈkælɨkiː 5 0,019 23 180 773 −721,02 165,505° 0,2139 2001 Sheppard et al. Karme
46 XI Karme ˈkɑrmiː 46 13 23 197 992 −721,82 165,047° 0,2342 1938 Nicholson Karme
47 XVII Kallirroë kəˈlɪrɵʊiː
 
 9 0,087 23 214 986 −722,62 139,849° 0,2582 2000 Spahr, Scotti Pasifaë
48 XXXII Euridome jʊˈrɪdəmiː 3 0,004 5 23 230 858 −723,36 149,324° 0,3769 2002 Sheppard et al. Pasifaë ?
49 — S/2011 J 2 1 – 23 329 710 −725,06 151,8° 0,3867 2011 Sheppard et al. Pasifaë ?
50 XXXVIII Pasiteë pəˈsɪθɨ.iː 2 0,001 5 23 307 318 −726,93 165,759° 0,3288 2002 Sheppard et al. Karme
51 — S/2010 J 1 2 23 314 335 −723,2 163,2° 0,320 2010 Jacobson et al. Pasifaë ?
52 XLIX Kore ˈkɔəriː 2 0,001 5 23 345 093 −776,02 137,371° 0,1951 2003 Sheppard et al. Pasifaë
53 XLVIII Killene sɨˈliːniː 2 0,001 5 23 396 269 −731,10 140,148° 0,4115 2003 Sheppard et al. Pasifaë
54 XLVII Eukelade juːˈkɛlədiː 4 0,009 0 23 483 694 −735,20 163,996° 0,2828 2003 Sheppard et al. Karme
55 — S/2003 J 4 2 0,001 5 23 570 790 −739,29 147,175° 0,3003 2003 Sheppard et al. Pasifaë
56 VIII Pasifaë pəˈsɪfeɪ.iː 60 30 23 609 042 −741,09 141,803° 0,3743 1908 Philibert Jacques Melotte Pasifaë
57 XXXIX Hegemone hɨˈdʒɛməniː 3 0,004 5 23 702 511 −745,50 152,506° 0,4077 2003 Sheppard et al. Pasifaë
58 XLIII Arche ˈɑrkiː 3 0,004 5 23 717 051 −746,19 164,587° 0,1492 2002 Sheppard et al. Karme
59 XXVI Isonoë aɪˈsɒnɵʊiː 4 0,007 5 23 800 647 −750,13 165,127° 0,1775 2001 Sheppard et al. Karme
60 — S/2003 J 9 1 0,000 15 23 857 808 −752,84 164,980° 0,2761 2003 Sheppard et al. Karme
61 — S/2003 J 5 4 0,009 0 23 973 926 −758,34 165,549° 0,3070 2003 Sheppard et al. Karme
62 IX Sinope sɨˈnoʊpiː 38 7,5 24 057 865 −762,33 153,778° 0,2750 1914 Nicholson Pasifaë
63 XXXVI Sponde ˈspɒndiː 2 0,001 5 24 252 627 −771,60 154,372° 0,4431 2002 Sheppard et al. Pasifaë
64 XXVIII Autonoë ɔːˈtɒnɵʊiː 4 0,009 0 24 264 445 −772,17 151,058° 0,3690 2002 Sheppard et al. Pasifaë
65 XIX Megaklite ˌmɛɡəˈklaɪtiː 5 0,021 24 687 239 −792,44 150,398° 0,3077 2001 Sheppard et al. Pasifaë
66 — S/2003 J 2 2 0,001 5 30 290 846 −981,55 153,521° 0,1882 2003 Sheppard et al. ?

Notas

wysig
  1. ↑ Periodes met ’n negatiewe waarde beweeg in ’n teenoorgestelde rigting.

Verwysings

wysig
  1. ↑ Hecht, Jeff (31 Januarie 2023). "Astronomers Find a Dozen More Moons for Jupiter". Sky & Telescope. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Januarie 2023. Besoek op 1 Februarie 2023.
  2. ↑ Sheppard, Scott S. "Moons of Jupiter". Earth & Planets Laboratory. Carnegie Institution for Science. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2019. Besoek op 7 Januarie 2023.
  3. ↑ 3,0 3,1 Canup, Robert M.; Ward, William R. (2009). "Origin of Europa and the Galilean Satellites". Europa. University of Arizona Press (in press). Bibcode:2008arXiv0812.4995C.
  4. ↑ Alibert, Y.; Mousis, O. en Benz, W. (2005). "Modeling the Jovian subnebula I. Thermodynamic conditions and migration of proto-satellites". Astronomy & Astrophysics. 439 (3): 1205–13.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  5. ↑ Chown, Marcus (7 Maart 2009). "Cannibalistic Jupiter ate its early moons". New Scientist (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2015. Besoek op 18 Maart 2009.
  6. ↑ Jewitt, David; Haghighipour, Nader (2007). "Irregular Satellites of the Planets: Products of Capture in the Early Solar System" (PDF). Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 45 (1): 261–95. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 12 Augustus 2007. Besoek op 22 Julie 2012.
  7. ↑ Xi, Zezong Z. (1981). "The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan De 2000 years Before Galileo". Acta Astrophysica Sinica. 1 (2): 87.
  8. ↑ Galilei, Galileo (1989). Vert. Albert van Helden (red.). Sidereus Nuncius. Chicago & Londen: University of Chicago Press. pp. 14–16. ISBN 0-226-27903-0.
  9. ↑ Van Helden, Albert (Maart 1974). "The Telescope in the Seventeenth Century". Isis. The University of Chicago Press namens The History of Science Society. 65 (1): 38–58. doi:10.1086/351216.
  10. ↑ Barnard, E. E. (1892). "Discovery and Observation of a Fifth Satellite to Jupiter". Astronomical Journal. 12: 81–85. doi:10.1086/101715.
  11. ↑ "Discovery of a Sixth Satellite of Jupiter". Astronomical Journal. 24 (18): 154B, . 9 Januarie 1905. doi:10.1086/103654.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link)
  12. ↑ Perrine, C. D. (1905). "The Seventh Satellite of Jupiter". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 17 (101): 62–63.
  13. ↑ Melotte, P. J. (1908). "Note on the Newly Discovered Eighth Satellite of Jupiter, Photographed at the Royal Observatory, Greenwich". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 68 (6): 456–457. Bibcode:1908MNRAS..68..456.
  14. ↑ Nicholson, S. B. (1914). "Discovery of the Ninth Satellite of Jupiter". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 26: 197–198. Bibcode:1914PASP...26..197N. doi:10.1086/122336.
  15. ↑ Nicholson, S.B. (1938). "Two New Satellites of Jupiter". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 50: 292–293. Bibcode:1938PASP...50..292N. doi:10.1086/124963.
  16. ↑ Nicholson, S. B. (1951). "An unidentified object near Jupiter, probably a new satellite". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 63 (375): 297–299. doi:10.1086/126402.
  17. ↑ Kowal, C. T.; Aksnes, K.; Marsden, B. G.; en Roemer, E. (1974). "Thirteenth satellite of Jupiter". Astronomical Journal. 80: 460–464. doi:10.1086/111766.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  18. ↑ Marsden, Brian G. (3 Oktober 1975). "Probable New Satellite of Jupiter" (Telegram oor ontdekking). International Astronomical Union Circulars. Cambridge, US: Smithsonian Astrophysical Observatory. 2845. Besoek op 8 Januarie 2011.
  19. ↑ Synnott, S.P. (1980). "1979J2: The Discovery of a Previously Unknown Jovian Satellite". Science. 210 (4471): 786–788. doi:10.1126/science.210.4471.786. PMID 17739548.
  20. ↑ 20,0 20,1 "Gazetteer of Planetary Nomenclature". Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN) (in Engels). U.S. Geological Survey. 7 November 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2009. Besoek op 2 Augustus 2008.
  21. ↑ 21,0 21,1 Marazzini, C. (2005). "The names of the satellites of Jupiter: from Galileo to Simon Marius". Lettere Italiane (in Italiaans). 57 (3): 391–407.
  22. ↑ Nicholson, Seth Barnes (April 1939). "The Satellites of Jupiter". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 51 (300): 85–94. doi:10.1086/125010.
  23. ↑ 23,0 23,1 Marsden, Brian G. (3 Oktober 1975). "Satellites of Jupiter". International Astronomical Union Circulars. 2846. Besoek op 8 Januarie 2011.
  24. ↑ 24,0 24,1 Satellites of Jupiter, Saturn and Uranus. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Februarie 2006. Besoek op 28 Augustus 2008. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)
  25. ↑ Anderson, J.D.; Johnson, T.V.; Shubert, G. (2005). "Amalthea's Density Is Less Than That of Water". Science. 308 (5726): 1291–1293. doi:10.1126/science.1110422.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  26. ↑ Burns, J.A.; Simonelli, D. P.; Showalter, M.R. (2004). "Jupiter's Ring-Moon System". In Bagenal, F.; Dowling, T.E.; McKinnon, W.B. (red.). Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere. Cambridge University Press.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  27. ↑ Burns, J. A.; Showalter, M. R.; Hamilton, D. P. (1999). "The Formation of Jupiter's Faint Rings". Science. 284: 1146–1150.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  28. ↑ Canup, Robin M.; Ward, William R. (2002). "Formation of the Galilean Satellites: Conditions of Accretion" (PDF). The Astronomical Journal. 124 (6): 3404–3423. doi:10.1086/344684.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 Sheppard, Scott S. "Jupiter's Known Satellites". Department of Terrestrial Magnetism at Carniege Institution for science. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Oktober 2013. Besoek op 28 Augustus 2008.
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 Grav, Tommy; Holman, Matthew J.; Gladman, Brett J.; Aksnes, Kaare (2003). "Photometric survey of the irregular satellites". Icarus. 166 (1): 33–45. arXiv:astro-ph/0301016. Bibcode:2003Icar..166...33G. doi:10.1016/j.icarus.2003.07.005.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  31. ↑ Sheppard, Scott S.; Jewitt, David C.; Porco, Carolyn (2004). "Jupiter's outer satellites and Trojans". In Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, William B. McKinnon (red.). Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere (PDF). Vol. 1. Cambridge, UK: Cambridge University Press. pp. 263–280. ISBN 0-521-81808-7. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 14 Junie 2007. Besoek op 22 Julie 2012.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  32. ↑ 32,0 32,1 Sheppard, Scott S.; David C. Jewitt (5 Mei 2003). "An abundant population of small irregular satellites around Jupiter". Nature. 423 (6937): 261–263. doi:10.1038/nature01584. PMID 12748634.
  33. ↑ Spellings is, indien beskikbaar, verkry uit die ‘‘Sterrekundewoordeboek’’ Geargiveer 10 Mei 2021 op Wayback Machine van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, soos beskikbaar by VivA, of die ‘‘Lys Klassieke Eiename’’ van die Taalkommissie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, Pharos Dictionaries, 1984. ISBN 978-0624020714. Andersins is dié woordeboeke gebruik om spellings af te lei.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 34,6 34,7 Siedelmann P.K.; Abalakin V.K.; Bursa, M.; Davies, M.E.; de Bergh, C.; Lieske, J.H.; Obrest, J.; Simon, J.L.; Standish, E.M.; Stooke, P. ; Thomas, P.C. (2000). The Planets and Satellites 2000. IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2020. Besoek op 31 Augustus 2008.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Jupiter_se_natuurlike_satelliete&oldid=2682882"