Kalamondin
Die kalamondin (hibriednaam × Citrofortunella microcarpa[1] of × Citrofortunella mitis[2]) is ’n belangrike citrofortunella, wat beteken dit is ’n hibried tussen ’n lid van die genus Citrus (in hierdie geval waarskynlik die mandaryn) en die koemkwat, wat tot die genus Fortunella behoort.[3] Dit word ook soms Citrus mitis genoem. Die kalamondin word gewoonlik gebruik as ’n huisplant eerder as vir sy vrugte, hoewel die vrugte eetbaar is.[4]
| Kalamondin | |
|---|---|
| |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Klas: | |
| Subklas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | × C. microcarpa
|
| Binomiale naam | |
| × Citrofortunella microcarpa (Bunge) Wijnands[1]
| |
| Sinonieme | |
|
Citrus microcarpa | |
Die plant word wyd in die Filippyne gekweek, waar dit heeljaar beskikbaar is en gewoonlik in sy onrype groen stadium gesien word. Dit word oranje wanneer dit ryp is.
Gebruike van die vrug
wysig
Die vrugte is soms suur en word hoofsaaklik vir kookdoeleindes gebruik.[5] Die plant dra ’n klein sitrusvrug wat gebruik word om smaak aan kos en drankies te gee. Ondanks sy uiterlike voorkoms en geur is die vrug self taamlik suur, maar die skil is soet. Marmelade kan daarvan gemaak word, net soos van ander sitrusvrugte. Die kalamondin is ook ryk aan vitamien C.[6]
Die vrug kan heel gevries word en as ysblokkies gebruik word in drankies soos tee, water en skemerkelkies. Die sap kan onttrek word deur die vrug te druk en ’n drankie soos limonade kan daarvan gemaak word. ’n Likeur word ook saam met wodka en suiker daarvan gemaak.
Die kalamondin het heelwat essensiële olies in sy skil. Dit word onttrek deur onder meer distillasie.[7] Die olie word gebruik om simptome van depressie of angs te verlig en word algemeen gebruik as ’n plaasvervanger vir essensiële olies van die lemoen en lemmetjie.
Eienskappe
wysig× Citrofortunella microcarpa is ’n struik of dwergboom wat 3 tot 6 meter hoog word. Dit het wit of perserige blomme. Die vrug lyk soos ’n klein, ronde lemmetjie en is gewoonlik 25 tot 35 mm in deursnee, maar soms tot 45 mm. Dit bevat 8 tot 12 sade.
Die plant is sensitief vir ryp en moet dus net in rypvrye gebiede buite gekweek word. In potte kan hulle in kweekhuise of in die huis gebruik word.[8] Dit groei maklik en word binnenshuis net sowat ’n meter hoog.
Probleme
wysigAan die blare van die kalamondin kan ’n mens sien of die plant te nat, droog, koud of warm is. Wolluise, dopluise, bladspringers, witvlieë en roetskimmel kan voorkom.[9]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 (07-10-2008). "×Citrofortunella microcarpa (Bunge) Wijnands" Geargiveer 2 Mei 2014 op Wayback Machine. Germplasm Resources Information Network. URL besoek op 05-05-2011.
- ↑ "ITIS Standard Report Page: X Citrofortunella mitis" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2018. Besoek op 22 Februarie 2012.
- ↑ "Citrofortunella Mitis – (Plants): Definition" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Julie 2019. Besoek op 22 Februarie 2009.
- ↑ "Calamondin". Besoek op 12 Maart 2014. Calamondin Geargiveer 2 Februarie 2018 op Wayback Machine by Citrus Variety Collection
- ↑ "Logee's Greenhouse-Citris x citrofortunella mitis 'Variegata'" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2011. Besoek op 22 Februarie 2009.
- ↑ "Calamondin: The Miniature Orange". Oliodigest.com.
- ↑ "Calamansi Essential Oil in the Philippines" (in Engels). Casa de Lorenzo. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Oktober 2019. Besoek op 15 Februarie 2015.
- ↑ Mabberley, D.J. 1987. The Plant Book. A Portable Dictionary of the Higher Plants. Cambridge University Press, Cambridge. 706 pp. ISBN 0-521-34060-8.
- ↑ Longman, David. Gesonde Huisplante, Stap vir Stap Geïllustreer, J.L. van Schaik, Pretoria. 1992. ISBN 0 627 01827 0
Eksterne skakels
wysig- NPGS/GRIN Inligting: X Citrofortunella mitis Geargiveer 10 Desember 2014 op Wayback Machine
- "Oliodigest: Calamondin, the Miniature Orange"
- Calamansi – essensiële olie
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie ×Citrofortunella microcarpa.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
