Lugverspreide siekte

(Aangestuur vanaf Luggedraagde siekte)

Lugverspreide siekte verwys na enige siekte wat veroorsaak word deur 'n patogeen wat oorgedra kan word deur die lug oor tyd en afstand deur klein druppels.[1] Baie siektes wat oorgedra word in die lug is van groot mediese belang en van belang in veeartsenykunde. Die betrokke patogene kan virusse, bakterieë of swamme wees, en dit kan versprei word deur asemhaling, praat, hoes, nies, stof ophoop, spuit van vloeistowwe, 'n spoeltoilet of enige aktiwiteite wat aërosol deeltjies of druppels opwek.

Die patogene wat oorgedra word, kan enige soort mikrobe wees, en dit kan in aërosols, stof of vloeistowwe versprei word. Die aërosols kan gegenereer word uit besmettingsbronne soos die liggaamsuitskeiding van 'n besmette dier of persoon, of biologiese afvalstowwe soos ophoop in hokke, grotte, vullis en dies meer.

Oorsig wysig

Patogene of allergene in die lug veroorsaak ontsteking in die neus, keel, sinusse en longe. Dit word veroorsaak deur die inaseming van hierdie patogene wat 'n persoon se asemhalingstelsel of selfs die res van die liggaam beïnvloed. Sinus probleme, hoes en seer keel is voorbeelde van inflammasie van die boonste lugweë as gevolg van hierdie luggedraagde middels. Lugbesoedeling speel 'n belangrike rol in luggedraagde siektes wat gekoppel is aan asma. Besoedeling kan die longfunksie beïnvloed deur die kanse van longontsteking te verhoog.[2]

Oordragroetes wysig

Luggedraagde infeksies vind gewoonlik deur asemhaling plaas, deur middel van aërosols. Dit bevat droë deeltjies, dikwels die oorblyfsel van 'n ingedampte nat deeltjie wat kerne genoem word, en nat deeltjies. Hierdie soort infeksie benodig gewoonlik onafhanklike ventilasie tydens behandeling, bv. Tuberkulose.

Oordrag wysig

Omgewingsfaktore beïnvloed die effektiwiteit van die oordrag van lugsiektes; die opvallendste omgewingstoestande is temperatuur en relatiewe humiditeit. Die som van al die faktore wat temperatuur en humiditeit beïnvloed, hetsy meteorologiese (buite) of menslike (binnenshuise), sowel as ander omstandighede wat die verspreiding van aansteeklike druppels bevat, soos winde, of menslike gedrag beïnvloed, beïnvloed die oordrag van luggedraagde siektes.

Klimaat bepaal temperatuur, winde en relatiewe humiditeit, die belangrikste faktore wat die verspreiding, duur en aansteeklikheid beïnvloed van druppels wat aansteeklike deeltjies bevat. Die griepvirus word maklik in die winter van die Noordelike Halfrond versprei weens klimaatstoestande wat die aansteeklikheid van die virus bevorder.

Voorkoming wysig

Sommige maniere om luggedraagde siektes in die lug te voorkom, is onder meer siektespesifieke immunisasie, die dra van 'n asemhalingsmasjien en die beperking van die tyd wat spandeer word in die teenwoordigheid van 'n pasiënt wat waarskynlik 'n bron van infeksie is.[3] Blootstelling aan 'n pasiënt of dier met 'n siekte waarborg nie die opdoen van die siekte nie, aangesien infeksie afhanklik is van die vermoë van die gasheer se immuunstelsel plus die hoeveelheid besmette deeltjies.

Verwysings wysig

  1. Siegel JD, Rhinehart E, Jackson M, Chiarello L, Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee. "2007 Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings" (PDF). CDC. p. 19. Besoek op 7 Februarie 2019. Airborne transmission occurs by dissemination of either airborne droplet nuclei or small particles in the respirable size range containing infectious agents that remain infective over time and distance
  2. "Airborne diseases" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Oktober 2019. Besoek op 21 Mei 2013.
  3. American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) (2011). Bloodborne and Airborne Pathogens. Jones & Barlett Publishers. p. 2. ISBN 9781449668273. Besoek op 21 Mei 2013.

Eksterne skakels wysig