Lugstroom

Lugstrome is gekonsentreerde gebiede van winde. Hulle is hoofsaaklik as gevolg van verskille in druk en / of temperatuur.

Die lug in die onderste gedeelte van die atmosfeer vorm nie 'n uniforme geheel nie en daar word 'n hele aantal lugsoorte, waarvan die eienskappe totaal van mekaar verskil, onderskei. Aan die grensvlak tussen twee lugsoorte sal daar as gevolg van die uiteenlopende eienskappe dikwels 'n onstabiele toestand heers. Die snylyn van 'n dergelike grensvlak met die aardoppervlak word 'n front genoem.

Lugsoorte

'n Hoeveelheid lug wat in elke horisontale vlak ongeveer dieselfde eienskappe besit (byvoorbeeld wat temperatuur en vogtigheid betref), word 'n lugsoort genoem. Die horisontale afmetings van 'n lugsoort beloop dikwels duisende kilometer. Die dikte wissel gewoonlik van 1 tot 10 km, maar kan ook meer wees.

Lugsoorte verkry hulle relatiewe homogeniteit van die sogenaamde brongebied waaroor dit aangetref word. 'n Brongebied is 'n uitgestrekte area waar die aardoppervlak ongeveer dieselfde temperatuur en oppervlakgesteldheid het. Om 'n redelike mate van homogeniteit te bereik, moet die brongebied altyd of slegs bokant die see, of slegs bokant die land geleë wees. Kenmerkende brongebiede is onder meer woestyne, steppes en oseane.

'n Woestyn sal 'n droë en ʼn oseaan 'n vogtige lugsoort lewer. Nog 'n kenmerk van brongebiede is die ligging daarvan in streke met weinig of geen wind nie. Dit is met ander woorde veral gebiede in die stiltegordels, die permanente hoog en laagdrukgebiede. In 'n sekere stadium sal die gevormde lugsoort die brongebied verlaat en sal onderweg met ander oppervlakgeaardhede in aanraking kom, waardeur dit geleidelik ander eienskappe verkry. Die transformasie kan so ver vorder dat die oorspronklike eienskappe heeltemal verdwyn.

Indeling van lugsoorte

By die klassifikasie van lugsoorte word gebruik gemaak van die geografiese ligging en die oppervlakgesteldheid van die brongebied. Net soos by klimate kry lugsoorte naas die omskrywende naam 'n kode, wat op die herkoms van die soort gebaseer is. As die brongebied byvoorbeeld oor 'n oseaan lê, word daar van maritieme lug (m) gepraat; bokant die land ontstaan kontinentale lug (c). Die groot verskil tussen die lugsoorte is die vogtigheidsgraad. Op grond van die geografiese ligging van die brongebied word die volgende soorte onderskei:

- Ekwatoriale lug (EL), waarvan die brongebied in of vlak by die ekwatoriale stiltegordel (20˚ NB - 20˚ SB) lê.

- Tropiese lug (TL), met die brongebied in die subtropiese hoogdrukgordels (20-45˚).

- Polêre lug (PL), waarvan die brongebied in 'n subpolêre laagdrukgordel op gematigde breedte (45-90˚) lê.

- Arktiese lug (AL), met 'n brongebied in die poolstreke (65-900).

'n Kombinasie van die verskillende kodes kan ook gebruik word. So byvoorbeeld word maritieme polêre lug met die kode mPL aangedui.

Bronnelys

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409583 volume 17, bl. 158