Luxemburg (stad)

Luxemburg (Luxemburgs: Lëtzebuerg, [ˈlətsəbuəɕ], ; Frans: Luxembourg, [lyksɑ̃buʁ], ; Duits: Luxemburg, [ˈlʊksm̩bʊʁk], ; in die plaaslike omgangstaal dikwels kortweg d'Stad genoem) is een van die 112 Luxemburgse munisipaliteite (gemengen), een van die twaalf Luxemburgse stede (stied) en die hoofstad van die gelyknamige Groothertogdom met 'n oppervlakte van 51,73 km² en 'n bevolking van 103 641 (soos op 1 Januarie 2013).

Luxemburg Lëtzebuerg • Luxembourg
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Luxemburg
Distrik / kanton	Luxemburg
Koördinate	49°36′N 6°8′O
Stigting	963
Stadstatus	1244
Oppervlakte:
- Totaal	51,73 vk km
Hoogte bo seevlak	232–408 m
Bevolking:
- Totaal (1 Januarie 2013)	103 641
- Bevolkingsdigtheid	2 003,5/vk km
- Metropolitaanse gebied	142 300
Tydsone	UTC +1 (MET)
- Somertyd	UTC +2 (MEST)
Burgemeester	Lydie Polfer (DP)
Amptelike webwerf	Luxembourg

Vandag is Luxemburg die enigste stad in die munisipaliteit. Aan die begin van die jaar 1900 is die voormalige dorpe Eech, Hollerech en Dummeldeng by die stad Luxemburg ingelyf.

Luxemburg is die setel van 'n universiteit, Radio Tele Luxembourg en verskeie instellings van die Europese Unie, insluitende die Europese Geregshof en die Europese Beleggingsbank. Die stad is ook 'n internasionale finansiële sentrum. 'n Aantal bekende banke het takke in die stadswyk Kirchberg. Luxemburg dien as 'n belastingshawe vir Europese burgers.

Geskiedenis

Luxemburg: Die vallei van die Péitrussrivier

In die Romeinse tydperk het twee konsulêre strate in die gebied van die huidige stad geloop. In 963 het graaf Siegfried 'n klein kasteel, wat by die kruising van dié strate opgerig is, van die abdy Sint Maximinus in Trier verkry. Siegfried, 'n familielid van die konings van Frankryk en die Duitse keisers van die tyd, het hier op die sogenaamde "Bokkerots" sy burg laat oprig, wat die naam "Lucilinburhuc" (Klein Kasteel) gedra het.

Teen die einde van die 11de eeu het die burg oor 'n woontoring beskik, en in 1083 het die grawe hulle eie klooster gestig, die Münsterabdy, wat ook die plaaslike skool en grafkelder van die Luxemburgse heersers gehuisves het. Rondom die burg het 'n mark en geleidelik die dorp Luxemburg ontstaan, wat in 1244 stadstatus verkry het.

Tydens die heerskappy van Johan die Blinde, omtrent 1340, is die stad met 'n groot ringmuur versterk, wat die bostad tot by die 19de eeu van die omgewing geskei het.

Boergondiese troepe onder die bevel van Filips die Goeie het die stad in die jaar 1443 verower. Luxemburg het deel geword van die Boergondiese, later van die Spaanse en Oostenrykse Nederlande. Vanaf die 16de eeu is die stad massief versterk en het vervolgens as die "Gibraltar van die Noorde" bekend gestaan. Boergondiërs, Spanjaarde, Franse, Oostenrykers en Pruise het herhaaldelik die vesting verower en dit as 'n bolwerk gebruik om vyandelike troepe af te weer. In die 17de eeu is bogrondse skuilings tot 23 kilometer diep in die rots uitgebreek.

Op die Kongres van Wene in 1815 is Luxemburg tot 'n onafhanklike groothertogdom verklaar, waarby die Koning van Nederland gelyktydig as Groothertog van Luxemburg erken is. Die stad het eweneens as vesting van die Duitse Ryk gedien en 'n Pruisiese garnisoen gekry. Die Konferensie van Londen, wat in 1867 plaasgevind het, het bepaal dat Luxemburg neutraal moes wees, en Pruise was nou verplig om sy troepe te onttrek. Luxemburg se neutraliteit is tydens die Eerste en Tweede Wêreldoorlog nog twee keer deur Duitse troepe geskend. Amerikaanse troepe het die stad in September 1944 bevry.

Besienswaardighede

Die Amerikaanse militêre begraafplaas en monument in Luxemburg

• Die katedraal Notre-Dame is 'n voorbeeld van die laat-Gotiese argitektuur. Die bevolking vier die jaarlikse Octave, 'n bedevaart ter ere van die Moeder Gods, wat ook as beskermvrou van die stad vereer word. In 1994 is die oorblyfsels van die versterking en die ou stadskern deur Unesco tot wêrelderfenisgebied verklaar. Die kasematte staan in die somer oop vir besoekers.
• Die nuwe Philharmonie Luxemburg is op 26 Junie 2005 ingewy. Die gebou van die argitek Christian de Portzamparc, wat ook die Paryse Cité de la Musique ontwerp het, bied na gelang van die benodigde toneelgrootte sitplekke vir tussen 1 200 en 1 500 konsertgangers.
• Die Amerikaanse militêre begraafplaas en monument vir die gesneuweldes van die Tweede Wêreldoorlog lê binne die stadsgrense van Luxemburg. Hier lê 5 076 soldate begrawe, waaronder ook generaal George S. Patton. 'n Monument herdenk 371 Amerikaanse soldate, waarvan die stoflike oorskot nooit gevind of geïdentifiseer is nie.

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Luxemburg op Wikivoyage
• (de) (en) (fr) Amptelike webwerf
• (en) (fr) Amptelike Unesco-bladsy
• (en) "Luxembourg". Encyclopædia Britannica. Besoek op 8 Oktober 2024.