Pantonstoel

Die Pantonstoel (Deens ː Pantonstolen) is 'n S-vormige plastiekstoel wat in die 1960's deur die Deense ontwerper Verner Panton geskep is. Dit is die wêreld se eerste gevormde plastiekstoel en word beskou as een van die meesterwerke van Deense ontwerp. Die stoel is in die Deense Kultuurkanon van 2006 ingesluit.

Pantonstoel, ontwerp deur Verner Panton

Geskiedenis

Die ideaal om plastiekstoele wat opmekaar gestapel kan word te ontwerp, is vir die eerste keer voor die Tweede Wêreldoorlog deur die Duitse argitek en ontwerper Ludwig Mies van der Rohe, voorgestel. Sedert die vroeë vyftigerjare het Panton ook van vrydraende plastiekstoele, wat in een stuk gemaak kan word, en wat opmekaar gestapel kan word, gedroom. Daar word oorvertel dat hy veral deur 'n netjiese stapel plastiekemmers geïnspireer is. In 1956 het hy die S-stoel, wat as 'n voorloper van die Pantonstoel beskou kan word, ontwerp. Hy het dit as 'n meubelstuk beskou waarvolgens die rugleuning, sitplek en stoelpote van een aaneenlopende stuk plastiek gemaak is. Dit is die eerste keer in 1965 vervaardig.

Panton het in die 1950's 'n reeks sketse en ontwerptekeninge vir die Pantonstoel gemaak. In 1960 het hy, in samewerking met Dansk Akryltekniksy, die eerste model, 'n gipsafgietsel, gemaak. Teen die middel 1960's het hy vir Willi Fehlbaum van die meubelvervaardiger Vitra ontmoet. Anders as baie ander produsente, was Fehlbaum gefassineerd met die sketse van die pootlose stoel, wat in plastiek, eerder as hout, die gunsteling materiaal van die tyd, gemaak sou word. Panton het ten nouste saam met Fehlbaum gewerk om 'n poliëstermodel, wat met veselglas versterk is, te ontwikkel. Dit was die eerste keer dat 'n hele stoel in een stuk, sonder pote, gemaak is. Die eerste, taamlike swaar model, wat 'n aansienlike hoeveelheid afrondingswerk benodig het, is daarna verbeter en vir industriële produksie aangepas, met behulp van termoplastiese polistireen. Dit het tot 'n beduidende verlaging in produksiekoste gelei. In 1968 het Vitra met die reeksvervaardiging van die finale weergawe begin. Die stoele is deur die Herman Miller meubelmaatskappy verkoop. Die materiaal wat vir die Pantonstoel gebruik is, was Baydur, 'n baie veerkragtige poliuretaanskuim wat deur Bayer in Leverkusen, Duitsland, vervaardig is. Dit was in sewe kleure beskikbaar.

In 1979 is die produksie egter gestaak, omdat dit duidelik geword het dat polistireen nie duursaam genoeg was nie, en met verloop van tyd verslete begin lyk het. Vier jaar later is die model weer as die Klassieke Pantonstoel vrygestel. 'n Duurder strukturele poliuretaanskuim is hiervoor gebruik. In 1999 het Vitra begin om polipropileen te gebruik vir die vervaardiging van die Pantonstoel, wat in 'n verskeidenheid van kleure beskikbaar was.

Eksotiese aantrekkingskrag

Panton het 'n bydrae tot die ontwikkeling van nuwe style, soos Popkuns, wat die "ruimtetydperk" van die 1960's weerspieël het, gelewer. In die besonder is die Pantonstoel as glad sowel as gerond beskou. Toe dit in 1967 in die Deense ontwerptydskrif Mobilia bekendgestel is, het dit 'n sensasie veroorsaak. In 1970 is die stoel in die Britse modetydskrif Nova gebruik. Die bekendste verskyning van die stoel was moontlik in Januarie 1995, toe dit op die voorblad van die Britse uitgawe van Vogue vertoon is. 'n Naakte Kate Moss is ook op die foto, wat deur Nick Knight geneem is.

Museumversamelings

Oor die jare is die Pantonstoel, wat aanvanklik as Panton se S-stoel bekend gestaan het, wyd in Denemarke en in die buiteland uitgestal. Dit vorm tans deel van die permanente versamelings van die wêreld se bekendste ontwerpmuseums, waaronder, New York se Museum of Modern Art, Londen se Ontwerpmuseum, Berlyn se Duitse Historiese Museum en Kopenhagen se Deense Museum van Kuns & Ontwerp.

Sien ook

• Deens modern

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Pantonstoel.