Sein und Zeit

Syn en Tyd (Duits: Sein und Zeit en Engelsː Being and Time) is in 1927 gepubliseer en is die magnum opus (groot werk) van die Duitse filosoof Martin Heidegger. Met hierdie boek open Heidegger die pad om in 1928 hoogleraar te word aan die Fakulteit Wysbegeerte van die Universiteit van Freiburg en vestig hy sy naam as 'n oorspronklike denker.

Voorblad van 'n Franse vertaling van Syn en Tyd

Heidegger bied Syn en Tyd aan as 'n ondersoek na die 'vraag van die Syn'. Hierdie vraag is volgens Heidegger deur filosowe voor hom, onvoldoende hanteer. Hy neem stelling in teen René Descartes en Immanuel Kant wat die werklikheid beskryf as 'n versameling voorwerpe met welbekende eienskappe, wat deur 'n onderwerp waargeneem word. Volgens Heidegger ontbreek hierdie waarneming voldoende ervaringsgrond.

Heidegger poog in Syn en Tyd om die hele menslike bestaan in sekere sin te verstaan. Waarheid is hier vir Heidegger "onverborgenheid" (alètheia). Die waarheid van iets kom tot stand omdat die "Syn" dit so laat wees soos dit is en die waarheid dus aanwesig maak, terwyl die "Syn" self afwesig bly.

In die tradisie van die fenomenologie erken Heidegger alleen Syn, wat, mits dit 'ontsluit' is, 'ontdek' kan word. Of hierdie Syn daadwerkelik ontek kan word hang altyd saam met die manier waarop ons met ons handelinge in die wêreld omgaan (die 'sorg') en dit vind weer sy grond in die manier waarop ons onsself ervaar (eksistensialisme). Dit is waarop die bestaan betrekking het, word deur Heidegger Dasein genoem: 'n Syn wat vir ditself geslote is, wat ons altyd self is en dit wat "in-die-wêreld" is.

Betroubare handelinge neem die Syn in beslag en skep daarmee die meeste individuele toestand van die Dasein. In oomblikke van krisis, wanneer betroubare handelinge probleme aanspreek, doen skielik weer ander Syn voor. By die verdere ondersoek van Dasein, ontdek Heidegger die fundamentele rol van die tydelikheid van die menslike bestaan. Hy laat onder andere sien hoe vanuit die onlosmaklike verbondenheid met syn bestaan (in-die-wêreld-wees en die geworpenheid) die mens uit die sorg om sy eie bestaan - hom rig op sy finale toekoms en vanuit die toekoms sy verlede interpreteer - sy huidige bestaan in sy moontlikhede vorm gee.

Die gedagtes oor mens-wees as Dasein, as in-die-wêreld-wees, as medemens-wees, as syn-na-die-dood (Sein-zum Tode), opvattinge oor niks, oor gespas en ongepaste lewe, oor angs en dood, oor geworpenheid en sorg is tot vandag basisbegrippe in die wysbegeerte.

Literatuur

• ELISABETH E. DEN HARTOG - DE HAAS (2005) 'Sein und Zeit' als reconstructie van de wending tot authenticiteit (Damon Budel), Dissertasie

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.