Simfonie nr. 1 (Bruckner)
Simfonie nr. 1 (WAB 101) dateer uit 1865 - 1866 en is 'n komposisie van die Oostenrykse komponis Anton Bruckner. Dit was die eerste simfonie wat Bruckner self as volwaardig geag het, en dus het hy die werk van 'n nommer voorsien.
Ontstaan
wysigBruckner het die werk nagelaat aan die Nasionale Biblioteek van Oostenryk. Die simfonie kom in chronologiese orde na die Simfonie in f (Bruckner) uit 1863, maar voor die Simfonie in d mineur (Bruckner) van 1869.
Die eerste uitvoering in Linz onder Bruckner het die publiek met 'n wrang smaak in die mond gelos. Die weergawe wat van Linz dateer is die basis vir die weergawe deur Robert Haas, wat nou die gebruiklike weergawe is. Dis is gebaseer op die outograaf van 1877 van Wene. Die nou-gebruiklike weergawe word as "frisser" ervaar as die bewerking wat in 1891 deur Bruckner self versorg is; lg. bewerking word deur musikoloë as sinloos geag. Bruckner het die simfonie opgedra aan die Universiteit van Wene, wat aan hom 'n eredoktoraat verleen het.
Dele
wysig- Allegro (in c)
- Adagio (in A#)
- Scherzo: Lebhaft (in g) – Trio: Langsam (in G)
- Finale: Bewegt und feurig (in c)
Struktuur
wysigI Allegro molto moderato
Die eerste tema is - wat Bruckner se musiek betref, nogal ongewoon, synde dat dit 'n ongewone springende marstema is. Die bynaam, wat Bruckner self grappenderwys aan die werk toegesê het ("keckes Beserl" = "springende in die veld") hang vermoedelik met die tema saam. 'n Tweede tweestemmige tema in die viole is sangerig en Oostenryks van aard. En -tipies vir Bruckner- is daar ook 'n derde tema. Die tema in die trombone lei tot passasies wat met hul behandeling van die tema sterk herinner aan die werk van Richard Wagner, vernaam sy Tannhäuser.
II Adagio
Verskuiwende stoutmoedige harmonieë, 'n cantabile 2de tema en 'n uitgebreide opbou na 'n klimaks voor 'n stil-wordende einde.
III Scherzo: Lebhaft - Trio: Langsam
'n Heftig eerste tema met 'n landelike dans-passasie Trio in majeur
IV Finale: Bewegt und feurig
Ook hier vind mens 'n sonatevorm met 3 temas. Die eerste tema beskik ondanks die byskrif (bewegt und feurig) oor 'n grootste karakter. Die tweede tema (dit word na insette deur die viole en tjello gevolg deur houtblaasinstrumente, en daarna deur die hele orkes oorgeneem) het as byskrif die aanduiding ruhig (Afrikaans: rustig). Die derde tema is 'n kort koraalmelodie. Soos dikwels by Bruckner die geval is, is daar ook 'n verwysing na 'n religieuse werk (in die geval uit die Benedictus (gesang) van sy Mis in f). Aan die slot kom daar 'n seëvierende melodie in die horings voor, wat ooreenkomste toon met die Oostenrykse volksliedere gekomponeer deur Haydn.
Bronne
wysig- Renate Ulm (red.): Die Symphonien Bruckners. Entstehung, Deutung, Wirkung. Bärenreiter, Kassel, 2002. ISBN 3-7618-1590-5
- Julian Horton: Bruckner's Symphonies. Analysis, Reception and Cultural Politics. Cambridge University Press, Cambridge, 2004. ISBN 0 521 82354 4
- Harenberg Konzertführer 2001 blz 179 Dortmund
- XYX der Muziek Höweler de Haan 16e druk 1966 blz 155 Hilversum
Notas
wysigHierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |