Uranus: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
EmausBot (besprekings | bydraes)
k r2.7.3) (robot Bygevoeg: tt:Уран (планета)
+ Hoofartikel
Lyn 18:
| accessdate = 8 Augustus 2007 }}</ref>
| epoch = [[J2000]]
| aphelion = 3&nbsp;004&nbsp;419&nbsp;704&nbsp;km<br />20.,083&nbsp;305&nbsp;26&nbsp;AE
| perihelion = 2&nbsp;748&nbsp;938&nbsp;461&nbsp;km<br />18.,375&nbsp;518&nbsp;63&nbsp;AE
| semimajor = 2&nbsp;876&nbsp;679&nbsp;082&nbsp;km<br />19.;229&nbsp;411&nbsp;95&nbsp;AE
| eccentricity = 0.,044&nbsp;405&nbsp;586
| period = 30&nbsp;799,095&nbsp;dae<br />84,323&nbsp;326 jare<br />42&nbsp;718 Uranus solar dae<ref name="CSeligman">
{{cite web
Lyn 34:
| avg_speed = 6,81&nbsp;km/s<ref name="fact" />
| inclination = 0,772&nbsp;556° (tot [[Ekliptika]])<br />6,48° (tot die [[son]] se [[ewenaar]])<br />1,02° (tot onveranderbare vlakte)<ref name="meanplane">{{cite web | date = 2009-04-03 | title = The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter | url = http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif | accessdate = 2009-04-10 }} (geprodusier met [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] geskryf van Aldo Vitagliano)</ref>
| asc_node = 73.,989&nbsp;821°
| arg_peri = 96.,541&nbsp;318°
| mean_anomaly = 142.,955&nbsp;717°
| satellites = [[Uranus se natuurlike satelliete|27]]
| minorplanet = yes
| physical_characteristics = yes
| flattening = 0,022&nbsp;9&nbsp;±&nbsp;0.,000&nbsp;8
| equatorial_radius = 25&nbsp;559&nbsp;±&nbsp;4&nbsp;km <br />(4,007&nbsp;[[Aarde]]s)
| polar_radius = 24&nbsp;973&nbsp;±&nbsp;20&nbsp;km <br />(3,929&nbsp;Aardes)
Lyn 78:
}}
 
'''Uranus''' is die sewende [[planeet]] van die [[son]]. Dit is 'n gas reus met die derde grootste diameter en vierde grootste massa. Dit is vernoem na die Griekse god van die hemel.
[[Lêer:Uranus, Earth size comparison.jpg|thumb|left|150px|Groottes van die Aarde en Uranus]]
[[Lêer:Aarde Uranus.svg|thumb|left|150px|Vergelyking in grootte met die Aarde]]
 
Die enigste ruimtetuig om Uranus te besoek was [[NASA]] se ''[[Voyager 2]]''.
 
[[William Herschel]] het Uranus ontdek op 13 Maart 1781. Dit is uniek aangesien alle planete tot Saturnus vanaf antieke tye af reeds bekend was. Dit is ook die eerste planeet wat ontdek is deur tegnologie te gebruik in plaas van met die blote oog te sien.
 
== Ontdekking en benaming ==
[[Lêer:Uranus, Earth size comparison.jpg|thumb|leftlinks|150px|Groottes van die Aarde en Uranus]]
Uranus is die eerste planeet wat ontdek is wat nie vanaf antieke tyd bekend was nie. Die vorige kere wat Uranus gesien was, was dit verwar met 'n ster. Die eerste opgetekende besigtiging van die ster was in 1690 toe John Flamsteed dit gekatalogiseer het as 34 Tauri. Hy het Uranus ten minste 'n verdere ses kere gesien. Die rekord behoort egter aan 'n Fraanse astonoom, Pierre Lemonnier, wat Uranus ten minste twalf keer tussen 1750 en 1771 gesien het.
[[Lêer:Aarde Uranus.svg|thumb|leftlinks|150px|Vergelyking in grootte met die Aarde]]
Uranus is die eerste planeet wat ontdek is wat nie vanaf antieke tyd bekend was nie. Die vorige kere wat Uranus gesien was, was dit verwar met 'n ster. Die eerste opgetekende besigtiging van die ster was in 1690 toe John Flamsteed dit gekatalogiseer het as 34 Tauri. Hy het Uranus ten minste 'n verdere ses kere gesien. Die rekord behoort egter aan 'n Fraanse astonoom, Pierre Lemonnier, wat Uranus ten minste twalf keer tussen 1750 en 1771 gesien het.
 
[[William Herschel]] het die planeet formeel ondek op 13 Maart 1781. Hy het dit egter geraporteer as 'n [[komeet]] op 26 April 1781.<ref>''Account of a Comet, By Mr. Herschel, F. R. S.; Communicated by Dr. Watson, Jun. of Bath, F. R. S.'', [[Philosophical Transactions of the Royal Society|Philosophical Transactions of the Royal Society of London]], band 71, bladsye 492-501.</ref>
 
Die oorspronklike naam wat Herschel aan die planeet gegee het was ''Georgium Sidus'' (George se ster), vernoem ter vir Koning George III. Hy het dit egter verander na die ''Georgian Planet''. Die naam is selfs so laat as 1850 gebruik, maar was egter nie aanvaarbaar buite Britanje nie. [[Joseph Jérôme Lefrançais de Lalande|Lalande]] het die naam ''Herscel'' voorgestel in 1784. Na heelwat alternatiewe name voorgestel is, het [[Johann Elert Bode|Bode]], redigeer van die ''Berliner Astronomisches Jahrbuch'', die naam ''Uranus'' begin gebruik.
 
In [[Sjinees]], [[Japannees]], [[Koreaans]] en [[Viëtnamees]] beteken die naam van die planeet letterlik "Hemel koning ster" (天王星).<ref>{{cite web
Lyn 100:
 
== Natuurlike satelliete ==
: ''Hoofartikel: [[Uranus se natuurlike satelliete]].''
Uranus het 27 natuurlike satelliete. Die name is gekies as karakters uit [[William Shakespeare]] en [[Alexander Pope]]. Die vyf grootstes is [[Miranda (maan)|Miranda]], [[Ariel (maan)|Ariel]], [[Umbriel (maan)|Umbriel]], [[Titania (maan)|Titania]] en [[Oberon (maan)|Oberon]].
[[Lêer:Uranian system schematic-en.svg|thumb|left|220px|Uranus se natuurlike satelliete]]
{| class="wikitable"
Line 113 ⟶ 114:
! Orbitale periode<br />(d)
|- style="background:#eeeeff" align="center"
| '''[[Miranda (maan)|Miranda]]''' || 470<br />(14%) || 0.,7<br />(0.,1%) || 129,&nbsp;000<br />(35%) || 1.4<br />(5%)
|- style="background:#eeeeff" align="center"
| '''[[Ariel (maan)|Ariel]]''' || 11601&nbsp;160<br />(33%) || 14<br />(1.,8%) || 191,&nbsp;000<br />(50%) || 2.5<br />(10%)
|- style="background:#eeeeff" align="center"
| '''[[Umbriel (maan)|Umbriel]]''' || 11701&nbsp;170<br />(34%) || 12<br />(1.,6%) || 266,&nbsp;000<br />(70%) || 4.1<br />(15%)
|- style="background:#eeeeff" align="center"
| '''[[Titania (maan)|Titania]]''' || 15801&nbsp;580<br />(45%) || 35<br />(4.,8%) || 436,&nbsp;000<br />(115%) || 8.7<br />(30%)
|- style="background:#eeeeff" align="center"
| '''[[Oberon (maan)|Oberon]]''' || 15201&nbsp;520<br />(44%) || 30<br />(4.,1%) || 584,&nbsp;000<br />(150%) || 13.,5<br />(50%)
|}
 
== Sigbaarheid ==
Uranus se helderheid is tussen +5.,5 en +6.,0, wat beteken dat dit op 'n goeie aand gesien kan word met die blote oog as 'n ligte ster. Dit kan maklik gevind word met verkykers. Met 'n amateur teleskoop gee die planeet 'n ligte blou skynsel en twee van die mane ([[Titania (maan)|Titania]] en [[Oberon (maan)|Oberon]]) kan van tyd tot tyd gesien word.
 
== Verwysings ==
{{CommonsKategorie|Uranus (planet)|Uranus}}
{{Verwysings}}
 
Line 140 ⟶ 141:
{{Link FA|en}}
{{Link FA|oc}}
{{Link FA|pt}}
{{Link FA|ru}}
{{Link FA|sk}}