Wysiging soos op 12:56, 20 September 2012 wysig EmausBot (besprekings \| bydraes) 47 107 edits k r2.7.2+) (robot Verander: az:Valensiya ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 00:30, 21 Oktober 2012 wysig maak ongedaan SpesBona (besprekings \| bydraes) Burokrate, Administrateurs 68 995 edits Bygewerk Nuwer wysiging →
Lyn 1: {\| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" \| <span style="font-size:16pt">'''Valencia''' • '''València'''</span><br /> ~~'''Valencia'''~~ [[Lêer:Plaça marededeu mar muntanya.jpg\|280px]] \|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" \| '''Kaart''' Line 21 ⟶ 22: \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [[Lêer:Flag of Spain.svg\|20px]] [[Spanje]] \|- style="border-top:1px solid #999;" \| '''~~Deelstaat~~Outonome Gemeenskap''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [[Lêer:Flag of the Land of Valencia (official).svg\|20px]] ~~Outonome Gemeen-<br />skap van~~ Valencia \|- style="border-top:1px solid #999;" \| '''Provinsie''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| Valencia \|- style="border-top:1px solid #999;" \|- style="border-top:1px solid #999;"▼ \|-▼ \| '''~~Oppervlak~~Koördinate'''▼ \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| {{Koördinate\|39\|29\|N\|0\|22\|~~E\|display=inline,title~~W}}▼ \|- style="border-top:1px solid #999;"▼ \| '''Stigting''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [[137 v.C.]] \|- style="border-top:1px solid #999;" \| '''~~Koördinate~~Oppervlakte:''' ▲\| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| {{Koördinate\|39\|29\|N\|0\|22\|E\|display=inline,title}} ▲\|- style="border-top:1px solid #999;" ▲\| '''Oppervlak''' \| style="background: #f7f8ff" \|   \|- Line 42 ⟶ 43: \|  '''Hoogte bo seevlak''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| 15 m \|-▼ \| '''Bevolking'''▼ \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| ▼ \|- style="border-top:1px solid #999;" \|- style="border-top:1px solid #999;" \|  - Totaal▼ ▲\|- \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| 807 396 <small>(Maart 2006)</small>▼ ▲\| '''Bevolking:''' \| style="background: #f7f8ff" \|   ▲\|- ▲\|  - Totaal (2011) ▲\| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| 798 033 \|- \|  - Bevolkingsdigtheid \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| 5 ~~916~~926,72/vk km \|- ▲\|- style="border-top:1px solid #999;" \| '''Tydsone''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [[UTC]] +1 (MET) \|- style="border-top:1px solid #999;" \|  - [[Somertyd]] ▲\| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| ~~807 396~~[[UTC]] ~~<small>(Maart~~+2 ~~2006~~(MEST)~~</small>~~ \|- \| '''Burgemeester''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [[Rita Barberá Nolla]] (PP) \|- style="border-top:1px solid #999;" \| '''Amptelike Webwerf''' \| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" \| [http://www.valencia.es/ ''valencia.es''] \|- style="border-top:1px solid #999;" \|} '''Valencia''' ([[Spaans]]: ~~/ba~~[baˈlenθja]) of '''València'''~~lenθia/;~~ ([[Katalaans]]/[[Valenciaans]]: ~~València /va'lεnsia/~~[vaˈɫensia]) is die derde grootste stad in [[Spanje]] ná [[Madrid]] en [[Barcelona]]. Valencia is ook 'n hawestad aan die Ooskus van [[Spanje]] en is aan die [[Middellandse See]] geleë. Valencia is die hoofstad van die Outonome Gemeenskap van Valencia en die provinsie van Valencia. Die bevolking van die stad van Valencia staan volgens 'n skatting van ~~Maart 2006~~2011 op ~~807~~798 ~~000~~033 inwoners. Die burgermeester van Valencia is Rita Barberá Nolla. Valencia het 'n Mediterreense klimaat met warm droë somers en matige winters. [[Lêer:Valencia City Hall.jpg\|thumb\|~~left~~links\|250px\|Valencia Stadsaal]] == Geskiedenis == Valencia is in 137 v.C. deur die [[Romeinse Ryk\|Romeine]] gestig op die terrein van 'n vorige Iberiese dorp aan die oewer van die Turia rivier. Die oorspronklike [[Latyn]]se naam van die stad was Valentia /wa'lentia/, wat "krag" of "fermheid" beteken. Tydens die Moorse besetting van Valencia het dié stad as Balansiya bekend gestaan. Deur die eeue heen het veranderende uitsprake gelei tot die naam in sy moderne vorm, te wete Valencia /ba'lenθja/ in [[Spaans]] en València in [[Katalaans]]. ▼ Valencia was onder Romeinse heerskappy tot 413 n.C. toe dit deur die [[Wes-Gote]] en later in 714 deur die More verower is. In hierdie tyd was die bevolking op die Spaanse Skiereiland oorwegend [[Moslem]]s. In 1094, het Rodrigo Díaz de Vivar (El Cid) Valencia verower. Sy oorwinning is in die ''Cantar del mio Cid'' opgeteken. In 1102 is die stad weer vir [[Islam]] deur die Almoravide herower. In 1238 het Koning James I van Aragon Valencia verower. As 'n politieke en outonome gemeenskap, met 'n eie spesiale parlement en voorregte, het Valencia sy oorsprong aan hierdie oorwinning te danke en is daarna by James I se nuutgevestigde Koninkryk van Valencia ingelyf. ▼ ▲Valencia is in 137 v.C. deur die [[Romeinse Ryk\|Romeine]] gestig op die terrein van 'n vorige Iberiese dorp aan die oewer van die Turia rivier. Die oorspronklike [[Latyn]]se naam van die stad was Valentia /wa'lentia/, wat "krag" of "fermheid" beteken. Tydens die Moorse besetting van Valencia het dié stad as Balansiya bekend gestaan. Deur die eeue heen het veranderende uitsprake gelei tot die naam in sy moderne vorm, te wete Valencia /ba'lenθja/ in [[Spaans]] en València in [[Katalaans]]. ▲Valencia was onder Romeinse heerskappy tot 413 n.C. toe dit deur die [[Wes-Gote]] en later in 714 deur die More verower is. In hierdie tyd was die bevolking op die Spaanse Skiereiland oorwegend [[Moslem]]. In 1094, het Rodrigo Díaz de Vivar (El Cid) Valencia verower. Sy oorwinning is in die ''Cantar del mio Cid'' opgeteken. In 1102 is die stad weer vir [[Islam]] deur die Almoravide herower. In 1238 het Koning James I van Aragon Valencia verower. As 'n politieke en outonome gemeenskap, met 'n eie spesiale parlement en voorregte, het Valencia sy oorsprong aan hierdie oorwinning te danke en is daarna by James I se nuutgevestigde Koninkryk van Valencia ingelyf. Tydens die 15de en 16de eeue was Valencia een van die groot ekonomiese magte aan die Middelandse See. In hierdie tydvak beleef Valencia 'n Goue Era (''Siglo de oro''), gepaardgaande met 'n opbloei in die kunste aan die hand van Joanot Martorell, skrywer van ''Tirant lo Blanc'', wat as die eerste moderne Europese roman beskou word. Ander skrywers en bekendes uit Valencia in die era sluit die digters Ausias March, Roig de Corella asook Isabel de Villena, Jordi de Sant Jordi en Jaume Roig, en andere, in. Ander kultuurprestasie uit dié tyd was die eerste drukpers op die Iberiese Skiereiland wat in Valencia bedryf is. Die eerste gedrukte [[Bybel]] in 'n Romaanse taal, [[Katalaans]], is in circa 1478 in Valencia gedruk en hierdie prestasie word aan Bonifaci Ferrer toegedig. [[Lêer:Philip V 3.jpg\|thumb\|~~right\|200px~~upright\|Koning Phillipus V van Spanje]] Tydens die Spaanse Opvolgingsoorlog van 1702 tot 1713, het Europese moondhede na die afsterwe van Karel II van Habsburg met mekaar gewedywer om elkeen 'n eie kandidaat as leier van [[Spanje]] te probeer afdwing. Die koning van Aragon (insluitende Aragon, die Baleariese Eilande, Valencia en Katalonië) het hom by Aartsbiskop Karel VI van [[Oostenryk]] geskaar uit vrees vir dreigende sentralisasie, terwyl die Adelstand Philippus V van Bourbon, kleinseun van Lodewyk XIV ondersteun het. Na die verdrae van Utrecht in 1713 en Rastatt in 1714 is Philippus V van Bourbon aangewys as Koning van Spanje met die voorwaarde dat hy afstand doen van die Franse troon. Sy sukses het gelei tot die afskaffing van plaaslike voorregte en die einde van die streek se tradisionele outonomie tot gevolg gehad. Line 87 ⟶ 91: Op 3 Julie, 2006, enkele dae voor 'n Katolieke feesviering gelei deur [[Pous Benedictus XVI]], het 40 mense in 'n ondergrondse treinongeluk omgekom nadat 'n tonnelmuur vermoedelik ingeval het. [[Lêer:VALENCIA ES Cathedral alabaster windows.jpg\|thumb\|left\|220px\|Binne die Katedraal]]▼ == Argitektuur == ▲[[Lêer:VALENCIA ES Cathedral alabaster windows.jpg\|thumb\|~~left\|220px~~upright\|Binne die Katedraal]] Die antieke kronkelende strate van die ''Barrio del Carmen'' se geboue dateer uit die Romeinse and Arabiese tydperke. Die Katedraal, wat tussen die [[13de eeu\|13de]] en [[15de eeu]]e geboue is, is hoofsaaklik in 'n gotiese styl gebou en bevat elemente van beide barokse en Romaanse argitektuur. Langs die Katedraal is die gotiese Basiliek van die Maagde (''Basílica De La Virgen De Los Desamparados'') geleë. Die 15de eeuse ''Serrano'' en ''Quart'' torings is bekende landmerke, wat eens deel van stadsmuur was. Line 99 ⟶ 101: == Parke en pleine == [[Lêer:Basílica De La Virgen De Los Desamparados.jpg\|thumb\|~~right\|280px~~250px\|Basiliek van die Maagd]]▼ ▲[[Lêer:Basílica De La Virgen De Los Desamparados.jpg\|thumb\|right\|280px\|Basiliek van die Maagd]] Die grootste plein is die ''Plaza del Ayuntamiento'', waar die stadsaal (Ayuntamiento) geleë is. Daar is restourante, koffiewinkels en kroeë. Lyn 111: == Onderwys == Valencia spog met twee universiteite. Die Universiteit van Valencia (''Universitat de València'') is in 1499 as die ''Estudi General de Valènciaen'' gestig en is een van die grootste en oudste universiteite in Spanje. Die Universiteit het ongeveer 60 000 studente oor vier kampusse versprei. Valencia het ook 'n Politegniese universiteit (''Universitat Politécnica de València''). == Ekonomie en vervoer == Valencia se [[ekonomie]] het oor die laaste dekade sterk gegroei, aangevuur deur toerisme en bounywerhede. Valencia spog met een van die besigste hawens aan die Middelandse see en hanteer 20% van Spanje se uitvoere. Die vernaamste uitvoerprodukte is drank en voedsel. Die Valencia streek is verál bekend vir sy lemoene. Ander produkte sluit meubels, keramiese teëls, waaiers, tekstiele en ysterprodukte in. Valencia se vervaardigingsektor is gefokus op metaalverwerking, chemikalieë, tekstiele, skeepsbou en brouerye. Die werkloosheidsyfer is Valencia is laer as die Spaanse gemiddeld, terwyl klein en medium-groot ondernemings 'n belangrik bousteen van die streeksekonomie is. Line 121 ⟶ 119: == Kultuur == [[Lêer:Falla valencia 2006-03-19.jpg\|thumb\|~~right\|280px~~250px\|Les Falles de Sant Josep in Valencia]]▼ ▲[[Lêer:Falla valencia 2006-03-19.jpg\|thumb\|right\|280px\|Les Falles de Sant Josep in Valencia]] Die Spaanse skrywer, Vicente Blasco Ibáñez (1867 - 1928), is in Valencia gebore. Hy het met groot bewondering na Valencia as 'lewende' kunsstad met statige ou paleise, elegante herehuise en kerke verwys, met rumoerighede op die ''Estación del Norte'' stasie of die Sentrale mark. Hy was veral beïndruk met die oop, vriendelike gaardheid van die seevarende inwoners langs die kus. Hierdie ryk kultuurerfenis manifesteer vandag nog in die talle besienswaardighede en feestelikhede in Valencia. Line 131 ⟶ 127: == Museums en monumente == [[Lêer:Valencia Oceanografic.jpg\|thumb\|right\|230px\|Valencia Oseanografie]] [[Lêer:Hemispheric - Valencia, Spain - Jan 2007.jpg\|thumb\|230px\|Die Halfronde of ''L'Hemisfèric'' vorm deel van die ''Ciudad de las Artes y las Ciencias'' en huisves (onder andere) 'n Imax-bioskoop en'n planetarium.]] Line 167 ⟶ 162: == Verwysings en verdere leesstof == * [http://vryeafrikaan.co.za/lees.php?id=461 Mas, Antoni Segura I. 2006. Katalonië: tussen outonomie en nasie. In ''Die Vrye Afrikaan''] * [http://www.aboutvalencia.com About Valencia, Valencian Community, Spain] Line 173 ⟶ 167: * [http://www.myboot.com/articles/2281-a-history-lovers-guide-to-valencia.html Whittington, Mark R. 2005. A History Lovers Guide to Valencia] * [http://worldfacts.us/Spain-Valencia.htm Wêreldfeiteindeks: Spain Valencia] ~~{{voorbladster}}~~ [[Kategorie:Nedersettings in Spanje]] [[Kategorie:Nedersettings langs die Middellandse See]] {{Voorbladster}} {{Link GA\|es}} [[an:Valencia]]

Valencia, Spanje: Verskil tussen weergawes