Fridtjof Nansen: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k r2.7.3) (Robot: verander uk:Фрітьоф Нансен na uk:Фрітьйоф Нансен |
No edit summary |
||
Lyn 179:
’n Groot probleem wat op Nansen se werk ingewerkt het ten bate van vlugtelinge was dat die meeste van hulle nie die nodige dokumentêre identiteits- of nasionaliteitsbewys gehad het nie. Sonder wetlike status in die land van hul toevlug het hul gebrek aan dokumente beteken dat hulle nêrens ander heen kon gaan nie. Om dit te oorkom het Nansen ’n dokument uitgedink wat bekend geword het as die ''Nansen-paspoort'', ’n tipe identiteit vir landlose mense wat in daardie tyd erken is deur meer as 50 lande en mense in staat gestel het om op wettige wyse grense oor te steek. Die kunstenaar Marc Chagall, die komponis [[Igor Strawinski]] en die danseres [[Anna Pavlova]] was van die bekende houers van die Nansen-paspoort.<ref>Huntford, p. 638</ref> Hoewel die paspoort aanvanklik vir Russiese vlugtelinge geskep is, is dit later uitgebrei om ander groepe in te sluit.<ref name="GibneyHarrison2005">Gibney & Harrison, pp. 441–442</ref> Na die Grieks-Turkse Oorlog van 1919-1922 het Nansen na [[Istanboel|Konstantinopel]] gereis om die hervestiging van honderdduisend vlugtelinge, hoofsaaklik Grieke wat uit Turkye gevlug het na die nederlaag van die Griekse weermag, te onderhandel. Die verarmde Griekse staat was nie in staat om hulle in te neem nie<ref name="Ryne" /> daarom het Nansen ’n plan uitgedink vir ’n bevolkingsuitruiling waardeur ’n halfmiljoen Turke in Griekeland na Turkye teruggekeer het met volle finansiële vergoeding, terwyl verdere lenings die absorpsie van die Griekse vlugtelinge in hul tuisland gefasiliteer het.<ref>Reynolds, p. 241</ref> Ten spyte van kontroversie oor die beginsel van ’n bevolkingsuitruiling<ref name="GibneyHarrison2005" /> is die plan met sukses geïmplementeer oor ’n tydperk van ’n paar jaar. In November 1922 het Nansen by die Lausanne-konferensie verneem dat hy toegeken is met die [[Nobelprys vir Vrede]] vir 1922. Die aanhaling het verwys na “sy werk vir die repatriasie van krygsgevangenes, sy werk vir Russiese vlugtelinge, se werk om miljoene Russe wat deur hongersnood geraak is tegemoet te kom en ook sy huidige werk vir die vlugtelinge in Klein-Asië en Thrakië”.<ref>Huntford, pp. 649–50</ref> Nansen het die prysgeld aan internasionale hulpleniging geskenk.<ref name="Ryne" />
Vanaf 1925 het hy baie tyd daaraan spandeer om Armeense vlugtelinge wat slagoffers van die [[Armeense volksmoord]] aan die hand van die [[Ottomaanse Ryk]] gedurende die Eerste Wêreldoorlog en verdere mishandeling daarna was, te help.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.unitedhumanrights.org/genocide/armenian_genocide.htm |title=Armeense volkmoord |publisher=Verenigde Menseregteraad |accessdate=18 Augustus 2010 }}</ref> Sy uiteindelike doel was die stigting van ’n nasionale tuiste vir hierdie vlugtelinge binne die grense van [[Armeense Sosialistiese Sowjetrepubliek|Sowjet Armenië]]. Sy assistent gedurende hierdie onderneming was [[Vidkun Quisling]], die toekomstige Nazi-medewerker en hoof van die marionetregering gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref name="Huntford659">Huntford, pp. 659–660</ref> Nadat hy die gebied besoek het, het Nansen ’n beskeie plan aan die Vergadering voorgelê vir die besproeiing van 36,000 ha waarop 15,000 vlugtelinge gevestig kon word.<ref>Reynolds, p. 262</ref> Die plan het uiteindelik misluk omdat daar, selfs met Nansen se aanhoudende voorspraak, geen geld beskikbaar was nie. Ten spyte van hierdie mislukking bly sy reputasie onder die Armeniërs goed.<ref name="Ryne" />
Binne die Vergadering van die Bond het Nansen hom uitgespreek oor baie kwessies naas die vlugtelinge. Hy het geglo dat die Vergadering aan kleinder lande soos Noorweë ’n “unieke geleentheid gebied het om in die wêreldnasies se rade te spreek.”<ref>Scott, p. 230</ref> Hy het geglo dat die omvang van die Bond se sukses in die vermindering van bewapening die grootste toets van sy geloofwaardigheid sou wees.<ref>Reynolds, p. 247</ref> Hy was ’n ondertekenaar van die Slawernykonvensie van 25 September 1926, wat die onwettigverklaring van die gebruik van gedwonge arbeid nagestreef het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.anti-slaverysociety.addr.com/cxslavery.htm |title=Slawernykonvensie 1926 |publisher=Die Anti-Slawernygenootskap |date=2003 |accessdate=18 Augustus 2010 }}</ref> Hy het die vestiging van die na-oorlogse repatriasies ondersteun en was ’n kampvegter vir Duitsland se lidmaatskap tot die Bond wat in September 1926 toegestaan is na intensiewe voorbereidende werk deur Nansen.<ref name="Huntford659"/>
== Latere lewe ==
<!--[[Lêer:Fridtjof Nansen Berlin NH.JPG|thumb|right|200px|Nansen in vergadering met lede van die skiklub wat sy naam dra in Berlin, Nieu-Hampshire in die 1920’s.]]-->
[[Lêer:Bundesarchiv Bild 102-09772, Fridjof Nansen.jpg|thumb|200px|right|Nansen op gevorderde leeftyd]]
Op 17 Januarie 1818 het Nansen met Sigrun Munthe, ’n ou vriendin met wie hy ’n liefdesverhouding in 1905 gehad het terwyl Eva nog geleef het, getrou. Die huwelik is deur Nansen se kinders verafsku en was boonop nie gelukkig nie; ’n kennis van die egpaar skryf van hulle in die 1920’s dat Nansen ondraaglik ellendig voorgekom het en Sigrun deurdrenk van haat.<ref>Huntford, pp. 598, 664</ref>
Nansen se verpligtinge vir die Volkebond deur die 1920’s het beteken dat hy meestal in die buiteland was en min tyd gehad het om aan sy wetenskaplike werk te wy. Hy het nietemin steeds artikels gepubliseer.<ref>Scott, p. 298</ref> Hy het die gedagte gekoester dat hy eendag per lugskip na die Noordpool sou kon reis maar kon nie genoegsame befondsing kry nie.<ref>Fleming, p. 421</ref> Hy is buitendien deur Amundsen verhinder, wat in Mei 1926 in [[Umberto Nobile]] se lugskip ''Norge'' oor die pool gevlieg het.<ref>Fleming, pp. 405–407</ref> Twee jaar later het Nansen ’n herdenkingstoespraak aan Amundsen uitgesaai; Amundsen het verdwyn terwyl hy ’n reddingsgeselskap georganiseer het vir Nobile se lugskip wat ’n ongeluk gehad het gedurende ’n tweede poolvlug. Nansen het van Amundsen gesê:
<blockquote>Hy het ’n onbekende graf onder die helder lug van die yswêreld tegemoet gegaan, met die gonsende vlerke van ewigheid deur ruimte."<ref>Huntford, pp. 663–664</ref></blockquote>
<!--
In 1926 Nansen was elected [[Rector of the University of St Andrews]] in Scotland, the first foreigner to hold this largely honorary position. He used the occasion of his inaugural address to review his life and philosophy, and to deliver a call to the youth of the next generation. He ended:
<blockquote>We all have a Land of Beyond to seek in our life—what more can we ask? Our part is to find the trail that leads to it. A long trail, a hard trail, maybe; but the call comes to us, and we have to go. Rooted deep in the nature of every one of us is the spirit of adventure, the call of the wild—vibrating under all our actions, making life deeper and higher and nobler.<ref>Reynolds, pp. 272–274</ref></blockquote>
Nansen largely avoided involvement in domestic Norwegian politics, but in 1924 he was persuaded by the long-retired former prime minister Christian Michelsen to lend his name to a new anti-communist political grouping, ''[[Fædrelandslaget]]'' ("Fatherland League"). There were fears in Norway that should the [[Marxism|Marxist]]-oriented [[Norwegian Labour Party]] (''Arbeiderpartiet'') gain power it would introduce a revolutionary programme. At a ''Fædrelandslaget'' rally in Oslo (as Christiania had now been renamed), Nansen declared:
<blockquote>
To talk of the right of revolution in a society with full civil liberty, universal suffrage, equal treatment for everyone ... [is] idiotic nonsense." <ref>Huntford, pp. 657–658</ref></blockquote>
In between his various duties and responsibilities, Nansen had continued to take skiing holidays when he could. In February 1930, aged 68, he took a short break in the mountains with two old friends, who noted that Nansen was slower than usual and appeared to tire easily. On his return to Oslo he was laid up for several months, with influenza and later [[phlebitis]], and was visited on his sickbed by [[King of Norway|H.M.K.]], [[Haakon VII of Norway]].<ref>Scott, p. 255</ref><ref>Huntford, p. 665</ref>
-->
== Notas ==
|