E.G. Jansen: Verskil tussen weergawes

In die oorwegend Engelssprekende Natal het Jansen ’n leidende rol in die bevordering van die Afrikaanse taal en kultuur gespeel. Hy was prominent in die kultuur-historiese verenigingslewe van dié provinsie. Hy het onder meer in die besture van die Debats- en Letterkundige Vereniging van Pietermaritzburg gedien, wat hy in 1908 gestig het, en ook van die Voortrekkermuseumkomitee. Hy het die stigting van soortgelyke verenigings elders in die Tuinprovinsie aangemoedig, wat in Maart 1910 saamgebind is in die Unie van Debatsverenigingen. Dit het weer gelei tot die stigting van De Organisatie van Hollandse Taalvrienden in 1914. Hierin speel Jansen ’n groot rol in die stryd om Afrikaans erken te kry as onderrigmedium. ’n Blywende bydrae was die stigting saam met sy vrou en prof. G. Besselaar in Pietermaritzburg van die Saamwerk-Unie van Natalse Vereniginge in 1917, waarvan hy voorsitter gebly het tot 1924 en wat die voorloper was van die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge]]. Jansen was ’n stigterslid van die F.A.K. Onder leiding van die Jansen-egpaar begin die Saamwerk-Unie die eerste eksamens in die Afrikaanse taal, wat aanvanklik deur hulle gereël, gevoer en bestuur is.

 

Jansen het lewendig belanggestel in die Suid-Afrikaanse geskiedenis en skryf die gesaghebbende ''Die Voortrekkers in Natal'' in 1938, ''Uit die Voortrekkertyd'' in 1939<ref>[http://openlibrary.org/books/OL6506264M/Uit_die_voortrekkertyd Open Library]</ref> en ''Die Boerekongres in Natal'' in 1942. Deur sy, sy vrou en sy swaer ds. (later prof.) [[George Murray Pellissier]] se ywer is die Geloftekerk in [[Pietermaritzburg]] bewaar. Hy het ook ’n groot aandeel daarin gehad dat die Engelenburg-huis vir die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] bekom is. Van die Akademie was hy in 1909 ’n stigterslid. Dit het destyds nog bekend gestaan as die Zuid-Afrikaanse Akademie voor Taal, Letteren en Kunst. Jansen was sedert 1938 voorsitter van die Sentrale Volksmonumentekomitee en Eeufeeskommissie, wat vir die organisasie, oprigting en hoeksteenlegging van die [[Voortrekkermonument]] verantwoordelik was. In 1949 tree hy weer as voorsitter van die Voortrekkermonument se Inhuldigingskomitee op. Hy was seremoniemeester tydens die hoeksteenlegging in 1938 en die inhuldiging van die [[Voortrekkermonument]] in Desember 1949.

 

 

[[Lêer:Akedamieberig.jpg|thumb|links|300px|Jansen was in 1909 ’n stigterslid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]]. Dié berig het in die koerant ''Het Westen'' verskyn.]]

Jansen bedank ná net nege maande as redakteur. Hy was nou die Natalse leier van die Nasionale Party en het gemeen hy kon geldelik beter vaar as hy sy regspraktyk voortsit. Nietemin het die egpaar Jansen in hierdie jare albei skrywers geword. Hy het aan die geskiedenis van die Voortrekkers in Natal gewerk en [[Martha Mabel Jansen|sy vrou]] het haar eerste drama, “Afrikaner harte” gelewer wat by die Pers in [[Pietermaritzburg]] gedruk en oral in Natal opgevoer is. Deur die nuwe blad het die Jansens ’n aansienlike stoot aan die Afrikaanse kultuurlewe in Natal gegee. Onder die leiding van die egpaar het die Saamwerk-Unie in ’n reeks los bylaes in ''Die Afrikaner'' sy kultuurwerk onder die Afrikaners in Natal bevorder. Die egpaar was in die jare wat die Nasionale Pers die koerant besit het (1918 tot ’25), in verskeie hoedanighede op die voorgrond.

 

[[Lêer:Mabel en Ernest.jpg|thumb|regs|300px|Die goewerneur-generaal, dr. E.G. Jansen, en sy vrou, [[Mabel Jansen]], omstreeks [[1953]].]]

[[Lêer:Jansen Huisgenoot.jpg|thumb|regs|250px|''[[Huisgenoot]]'' plaas in September en Oktober 1957 'n reeks voorblaaie van Suid-Afrikaanse leiers. Jansen kom op [[14 Oktober]] laaste aan die beurt.]]

Hy betree die politiek kort voor [[Uniewording]] as sekretaris van die [[Afrikaner]]organisasie Het Kongres en neem aktief aan die verkiesingsveldtog van 1910 deel, maar stel hom nie verkiesbaar nie. Hy bly in die amp van sekretaris toe Het Kongres De Volksvereniging word. Ná [[Uniewording]], en nadat De Volksvereniging in die SAP opgeneem is, beklee hy die amp van sekretaris van die [[Suid-Afrikaanse Party]] in Natal tot 1915 terwyl hy ook op die party se hoofbestuur gedien het. Met die wegbreek van genl. [[J.B.M. Hertzog]] uit die SAP in 1914, het Jansen hom nie onmiddellik gevolg nie. Hy was van mening dat die beginselbasis van Hertzog reg was, maar dat die [[Nasionale Party]] nie die regte taktiek gevolg het nie. Met die samenstelling van die NP in Natal was Jansen nie teenwoordig nie en dit was eers met sy benoeming as kandidaat vir [[Umvoti (kiesafdeling|Umvoti]] in Julie 1915 dat hy hom met die NP vereenselwig het. Tydens die verkiesing verloor hy met 143 stemme teen G. Leuchars van die [[Suid-Afrikaanse Party]].

 

 

==Bronne==

* [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1978. ''Encyclopaedia of Southern Africa''. Juta and Company Limited, Kaapstad en Johannesburg.

* Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. ''Afrikaanse kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.

* {{cite book |last=Schoeman |first=B.M. |title=Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika, 1910-1976 |origyear=1977 |format=Hardeband |publisher=Aktuele Publikasies |location=Pretoria |language=Afrikaans |isbn=0620023686 |pages=513 }}

 

==Eksterne skakels==

 

==Verwysings==