1820-Setlaars: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
JCBrand (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 1:
[[Beeld:Thomas Baines - The British Settlers of 1820 Landing in Algoa Bay - 1853.png|thumb|240px|"Die Britse setlaars van 1820 land in Algoabaai", deur Thomas Baines, 1853.]]
[[Beeld:Cruikshank All among the Hottentots capering to shore 1820.jpg|thumb|240px|'n Satiriese uitbeelding van die 1820-setlaars, wat emigrante waarsku oor wat op hulle wag.]]
'''1820-Setlaars''' is die historiese term vir die sowat 5 000 blanke Britse immigrante wat in sestig groepe in [[Suid-Afrika]] aangekom en hulle in die tydperk tussen [[April]] en [[Junie]] [[1820]] in die [[Oos-Kaap]] gevestig het. Die setlaars uit [[Engeland]], waaronder ook 'n aantal adellikes, is deur die Britse regering en die koloniale owerhede van die Provinsie van die Kaap die Goeie Hoop aangemoedig om in [[Suid-Afrika]] 'n nuwe tuiste te vind, maar in wese was dit 'n poging om die anglofone element van die Suid-Afrikaanse bevolking te versterk en veral die grensgebied van die [[Oos-Kaap]] deur middel van 'n groter blanke bevolking teen aanvalle van die [[Xhosas|Xhosa-stamme]] te verdedig. Dit was een van die grootste Britse immigrasiegolwe in die geskiedenis van Suid-Afrika.
 
== Historiese agtergrond ==
 
Ná die [[Napoleontiese Oorloë]] is [[Groot-Brittanje]] deur ernstige werkloosheid in die gesig gestaar. Die regering het derhalwe emigrasie na oorsese Britse besittings bevorder, waaronder die [[Kaapkolonie]]. Die eerste setlaars het op 17 Maart [[1820]] aan boord van die ''Nautilus'' en die ''Chapman'' in [[Kaapstad]] se [[Tafelbaai]] aangekom. Hulle is van daar na [[Algoabaai]] gestuur, die huidige [[Port Elizabeth]].
 
[[Lord Somerset]], die destydse Britse goewerneur, het die setlaars aangemoedig om hulle in die grensgebied van die Oos-Kaap te vestig om hierdie gebied teen die XhosaXhosas te verdedig. Die immigrante het plase naby die dorp [[Bathurst, Suid-Afrika|Bathurst]] ontvang en is teen betaling van basiese toerusting en voedselvoorrade voorsien. Maar 'n verskeidenheid faktore het daartoe gelei dat baie setlaars hul landbouaktiwiteite gestaak en hulle in nabygeleë nedersettings gevestig het.
Die meeste setlaars was geskoolde ambagsmanne wat weens die gebrek aan landboukundige kennis geen belang in die boerderybedryf gestel het nie. Die lewensomstandighede in die grensgebied was haglik. Gewasse is deur droogtes en siektes bedreig, terwyl ook die gebrek aan vervoer sake bemoeilik het. Weens hierdie probleme, en onder die indruk van die guerilla-taktiek van die Xhosa-krygers in die grensgebied, het talle setlaars hulle in stedelike nedersettings soos Port Elizabeth, [[Grahamstad]] en [[Oos-Londen]] gevestig. Sodoende het die oosgrensgebied, in teenstelling met Lord Somerset se planne, 'n eerder yl bevolkte streek gebly.