Leo Tolstoi: Verskil tussen weergawes

'''Leo (LeoLjef) NikolajevitsjNikolajewitsj Tolstoi''' (Russies: Лев Николаевич Толстой) (landgoed Jasnaja Poljana, 9 September 1828 – AstapovoAstapowo, 20 November 1910) was 'n invloedryke Russiese skrywer. Hy is veral bekend vir sy kortverhale en sy romans ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina''.

Tolstoi is uit 'n ou adelikeadellike familie gebore, op die landgoed Jasnaja PljanaPoljana naby Toela, omtrent 180km180 km Suidsuid van [[Moskou]]. Sy vader, graaf NikolajNikolai Iljitsj Tolstoi, was 'n veteraan van die 1812 -oorlog tydens die [[Napoleontiese Oorloë|Franse inval van Rusland]], en sy moeder was die gravin Maria NikolajevnaNikolajewna. Sy ouers is egter oorlede toe Tolstoi nog klein was, en hy is deur ander familielede grootgemaak. Sy vroeë lewe op die landgoed het 'n sterk invloed op sy latere skryfwerk uitgeoefen, onder meer deur sy kennis van die lewe van arm boere. Hy het sy onderigonderrig van besoekende tuisleraretuisonderwysers ontvang en het baie gelees, insluitend werke uit [[Frans]], [[Duits]] en [[Engels]]. Hy het vroeg al 'n bewondering vir [[Aleksander Poesjkin|Poesjkin]] sowel as [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] ontwikkel.

[[Lêer:Fotothek df ps 0004025 Gärten - Parks ^ Villengärten ^ Gutshäuser - Herrenhäuser.jpg|thumb|links|240px|Tolstoi se huis op die landgoed Jasnaja Poljana]] Hy is op sestienjarige ouderdom na die universiteitUniversiteit van Kazan gestuur, waar hy veral Oosterse tale gestudeer het, om hom vir 'n loopbaan in die diplomatiekdiplomatieke diens voor te berei. Met diesy terugkeer na die familielandgoed het hy 'n skool vir die kinders van arm boere gestig. Daar is nie veel oor die skool bekend nie, en hydit het ook nie langer as 'n jaar of so bestaan nie. Tolstoi was toe 21 jaar oud.

Oor die volgende paar jaar lei Tolstoi 'n wilde lewe, en loopmaak weensgroot dobbelaryskuld grootmet skulde opdobbelary. In 1851 vergesel hy sy ouer broer NikolaNikolai, wat 'n offisier in die Russiese leër was, na die [[Kaukasus]] toe. Hierna treesluit hy self ook toe totby die leër aan en word 'n kadet. Hy wasis deel van die Russiese magte wat in die Kaukasus teen die Tatare in hulle onafhanklikheidsoorloë geveg hetveg. In die [[Krimoorlog]] wasis hy as 'n bevelvoerder van 'n artilleriebattery betrokke by die verdediging van [[Sebastopol]]. In hierdie jare skryf Tolstoi al sy ''Kinderjare en Jeugjare'' en 'n eerste reeks verhale. HyDit hetis nie moeite gehadmoeilik om 'n uitgewer vir sy skryfwerk te kry nie, en raakhy alraak gou as skrywer bekend. Deur die verhale wat hy oor sy oorlogservaring geskryf hetskryf, word hy soms die ''eerste oorlogsverslaggewer'' genoem.

In die jare van 1857 tot 1861 reis hy twee keer na Wes-Europa toe. Hy besoek [[Duitsland]], [[Frankryk]], [[Switserland]], [[Italië]], [[Engeland]] en [[België]]. Sy tweede toer wasis eintlik daarop gemik om sy sterwende broer NikolaNikolai, wat in 'n Franse kuuroordhersteloord verblyf hetbly, by te staan. NadatNa sy broer egterse oorlededood is, hetreis Tolstoi deur verkillendeverskillende lande gereis met die doel om die laer- en volwasse- onderwys te bestudeer. In 1859 stig hy vir die tweede keer 'n skool vir boerekinders op sy familielandgoed. In 1862 gee hy 'n tydskrif uit waarin hy oor sy ervarings as onderwyser en opvoedkundige verslag doen.

In die somer van 1862, terwyl hy by 'n hersteloord in Suid-Rusland wasis, bereik die nuus hom dat die polisie sy huis en skoolgebou binnegedring het en groot verwoesting gesaai het. Dit het op die bevel van die minister van binnelandse sake gebeur, en was daarop gemik om inkriminerende of onwettige materiaal te ontdek. Daar is egter niks gevind waaroor Tolstoi aangekla kon word nie. TolstoiHy reageer met uiterste verontwaardiging hierop, en skryf na sy tuiskoms 'n brief aan tsaar [[Aleksander II van Rusland|Alexander II]] om sy griewe te lug. Die brief word deur Tolstoi se vriende aan die hof in [[Sint- Petersburg]] persoonlik aan die tsaar oorhandig.

[[Lêer:Tolstoy ploughing.jpg|thumb|right|360px|Tolstoi agter die ploeg, deur [[Ilja Repin]]]]

In September 1862 trou Tolstoi skielik met die 18-jarige Sofia AndrejevnaAndrejewna Behrs, dogter van die [[Kremlin]] se geneesheer. Met hierdie bykomende familielewe verloor Tolstoi gou sy belangstelling in sy skool, wat dan ook in 1863 sluit. Oor die volgende dertien jaar kry die egpaar elke jaar een’n kind. Tolstoi skryf ook sy beroemde roman ''Oorlog en Vrede''. Na die publikasie van die roman, open Tolstoi weereens 'n skool. Hy ontwikkel 'n handboek vir die leesonderwys, wat 'n enorme sukses geword het. Daar word tussen een en twee mijoen eksemplare van die 18756 1875-uitgawe verkoop. Intussen hetbegin hy ook aan sy roman ''Anna Karenina begin'' werk, waarvan die eerste afleweringe vanaf 1877 in tydskrifte verskyn het.

Hierna slaan Tolstoi 'n ander rigting met sy werk in. Hy fokus hoofsaaklik op geloof en skryf godsdiens-filosofiese traktate, en raak slaags met die [[Russies-Ortodokse Kerk]] omdat hy gedink hetdink dat die eenvoudige boere die draers van die ware geloof was. Hy doen afstand van sy rykdom en bediendes, en begin 'n eenvoudige lewe lei. Hy bly wel op sy familielandgoed woon.

Met sy gesondheid gaan dit egter nie goed nie. In die herfs van 1910 probeer 'n heel verswakte Tolstoi om hom na 'n klooster êrens in die Suidesuide van Rusland terug te trek, en daar op sy afsterwedood te wag. Maar hy kom egter nie so vêr nie. Op 20 November, na skaars 'n paar dae se reis, is hy in AstpovoAstpowo in die huis van die stasiehoofstasiemeester aan longontsteking oorlede. 'n Groot groep nasionale en internasionale verslaggewers het hulle rondom die stasie versamel. Die dood van die beroemde skrywer was wêreldnuus. Tolstoi is in 'n eenvoudige graf op sy eie landgoed begrawe.

Tolstoi se eerste werke was die gedeeltelik outobiografiese trilogie ''Kindertyd'' (1852), ''Jeugjare'' (1854) en ''Studentejare'' (1857), waarmee hy sy aangebore skrywerstalent deeglik tentoonstel. Baie van sy romans is relatief arm aan gebeurtenisse. Dit is die karakters self, en nie hulle dade nie, wat na aan die middelpunt van die verhale lê. Anders as sommige Russiese skrywers, soos [[Dostojefski]], beeld hy normale, gesonde en gebalanseerde mense uit, en hy fokus op hulle innerlike lewe. Tolstoi seSy realisme het ook 'n etiese sy, met diedié dat hy gereeld oordele oor sy karakters se waardes uitspreek.

In die omvattende roman ''Oorlog en Vrede'' (1865-1869) word 'n lang reeks episodes uit die lewe van die Russiese volk tussen 1805 en 1812 uitgebeeld. Dit vind alles plaas teen die agtergrond van die Franse inval van Rusland, en strek van die geveg by Austerlitz tot aanmet die terugtog van Napoleon na die brand van Moskou. Die pragtige realistiese beskrywings van veldslae word afgewissel met breedvoerige besrkrywingsbeskrywings van die lewe van die adel. Die verhaal ontwikkel op twee vlakke: die algemeen Russiese nasionale vlak, en die indiwiduele vlak. Historiese gebeurtenisse en indiwiduele lotsbestemming is nou met mekaar verbind. Tolstoi gebruik die historiese figure van Napoleon en KoetoezovKoetoezof om uiting te gee aan sy siening dat magtige mense nie noodwendig 'n bepalende invloed op die loop van die geskiedenis het nie. Die werklike verloop van sake word bepaal deur 'n groot groep mense wie se lewens mekaar deurkruis, en onvoorsiene en onverwagte situasies veroorsaak.

[[Lêer:Anna Karenina Wrubel.jpg|thumb|regs|180px|Anna Karenina ontmoet haar seun]]

In ''Anna Karenina'' (1877) handel oor Anna, wat getroud is met die ou hoë- amptenaar Karenin, maar wordverlief verliefraak op die jonger graaf VronskiWronski. Parallel hiermee word die verhoudings tussen twee kontrasterende egpare ook beskryf: LevinLewin (wat moontlik op Tolstoi self gebasseergebaseer is) en kittyKitty ondervind probleme in die eerste periode van hulle huwelik, maar die verhouding is tog suksesvol grootliks te danke aan die pligsbesef van die man. In teenstelling hiermee is Stefan Oblonski en Dolly al jare ongelukkig getroud, maar sy vrou aanvaar die huwelik omwilleter wille van die kinders. Die roman vorm 'n geballanseerdegebalanseerde en afgeronde geheel. Alles bly tot op die laaste bladsye boeiend en geloofwaardig.

Benewens ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina'' skryf Tolstoi nog 'n groot epiese roman, ''Opstanding'' (1899). Opstanding handel oor die gevalle waar die mens hoselfhomself moreel kan verhef en verbeter. Die werk het 'n sterk moralistiese houdingaanslag, en deels daardeur nie dieselfde grootsheid as sy vorige twee romans nie.

Buiten sy groot epiese werke het Tolstoi ook 'n aantal korter verhale geskryf, waaronder ''Luzern'' (1857), ''Die KossakeKosakke'' (1863), ''Die dood van IvanIwan Iljitsj'' (1886), ''Die Kreutzersonate'' (1889) en Hadji MuradMoerad (1904). Van hierdie werke word bekou as uitstekende voorbeelde van die novellanovelle.

Tolstoi se toneelstukke was minder geslaag gewees, maar die werk ''Die mag van die duisternis'' (1886) word soms nog in Rusland sowel as internasionaal opgevoer.

Hierdie artikel is 'n vertaling van die [http://nl.wikipedia.org/wiki/Lev_Tolstoj Nederlandse weergaweWikipedia]

[[bn:ল্যেভ তল্‌স্তোয়তল্স্তোয়]]

[[kn:ಲಿಯೊ ಟಾಲ್‍ಸ್ಟಾಯ್ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್]]

[[te:లియో టాల్‌స్టాయ్టాల్స్టాయ్]]

[[zh:列夫·•托爾斯泰]]