James Clerk Maxwell: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
AHB (besprekings | bydraes) |
AHB (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 42:
===Kleur===
Maxwell het verskeie bydraes tot die studie van lig en kleur gelewer, en het onder andere die basis van praktiese kleurfotografie gelê. Van 1855 tot 1872 het hy gereeld artikels oor die menslike waarneming van kleur, kleurblindheid en die teorie van kleur gelewer, en hy het hiervoor die Rumsford medalje ontvang.
[[Lêer:Tartan Ribbon.jpg|thumb|regs|Die eerste permanente kleurfoto, geneem deur James Clerk Maxwell in 1861]]
In 1855 het hy voorgestel hoe om 'n kleur weergawe van 'n foto te bekom. Op hierdie stadium was dit al goed bekend hoe om swart en wit fotos te maak, maar niemand het al suksesvolle kleurfotos gemaak nie. Maxwell het voorgestel dat daar drie fotos van 'n voorwerp geneem word: een deur 'n rooi filter, een deur 'n blou filter en een deur 'n groen filter. Daar word dan transpirante van hierdie fotos gemaak. Die transpirante word almal saam op een skerm geprojekteer, maar met drie afsonderlike projektors waarvan die ligkleure met die fotos se filterkleure ooreenstem. Op die manier verkry mens 'n kleurprojeksie van die oorspronklike voorwerp. Gedurende 'n siting van die ''Royal Institution'' in 1861, het Maxwell die wêreld se eerste kleurfoto vertoon. Sy metode het die basis vir byna al die toekomstige fotochemiese- en elektroniese vorms van kleurfotografie gevorm.
===Kinetiese toerie en termodinamika===
Maxwell het ook die kinetiese teorie van gasses ondersoek. Volgens hierdie teorie, wat teen Maxwell se tyd nog betwis was, bestaan gasse uit klein deeltjies wat rondbeweeg en teen mekaar bots. Hy het eksperimentele en teoretiese bydraes tot die veld gemaak, en die status van die teorie aansienlik versterk.
In 1866 het hy, onafhanklik van [[Ludwig Boltzmann]], die Maxwell-Boltzmann verspreiding bereken. Hierdie verspreiding dui aan hoeveel partikels in 'n gas teen 'n sekere spoed beweeg. Sy benadering het na 'n veralgemening van die bestaande wette van termodinamika toe gelei, en het sommige eksperimente en waarnemings beter beskryf as die bestaande teorie. Hy het ook die [[gedagte-eksperiment]] ontwikkel wat as ''Maxwell se demoon'' bekend staan.
==Saturnus se ringe==▼
In 1871 het hy die termodinamiese uitdrukkings wat bekend staan as ''Maxwell se verhoudings'' beskryf. Dit is die stelling dat die tweede afgeleidenes van die termodinamiese potensiale (interne energie, entalpie, vrye energie, Gibbsenergie) ten opsigte van die termodinamiese veranderlikes (temperatuur, druk, volume, entropie) gelyk is aan mekaar.
▲===Saturnus se ringe===
Sedert hulle ondekking deur [[Galileo Galilei]] in 1610 was daar groot belangstelling in [[Saturnus se ringe]]. Daar was onsekerheid oor die materiaal waaruit hulle gemaak is, en dit was 'n raaisel hoe hulle stabiel kon bly sonder om op te breek, en dan weg te dryf of na die planeet toe terug te val. Maxwell het bewys dat 'n soliede ring nie stabiel kan wees nie, en dat 'n ring wat uit vloeistof gemaak word deur golwe se aksie opgebreek sal word. 'n Derde opsie, wat Maxwell toe voortgestaan het, was dat die ringe uit kleinerige voorwerpe bestaan wat almal onafhanklik rondom Saturnus wentel. Hierdie werk was so gedetailleerd en noukeurig, dat dit die meeste mense oortuig het sonder om werklik 'n bewys te lewer. Maxwell se teorie is 1895 gerugsteen deur die spektroskopiese waarnemings van die ringe deur James Keeler van die Allegheny-sterrewag by die Universiteit van Pittsburgh. Die finale antwoord op die vraag moes egter tot in 1981 gewag het, toe waarnemings deur die Voyager 1 ruimtetuig gedurende sy verbyvlug van Saturnus gewys het dat Maxwell werklik reg was.
Line 54 ⟶ 61:
===Beheerstelsels===
Maxwell het in 1867 'n belangrike artikel ''On governors'' aan die Royal Society voorgelê. Dit word gereeld as een van die klassieke werke in die beginsdae van beheerteorie gesien.
==Nalatenskap==
Verskeie goed is na hom vernoem:
* Die maxwell (Mx) is 'n afgeleide eenheid in die CGS stelsel vir magnetiese fluks
* Maxwell Montes, 'n bergreeks op Venus, een van slegs drie plekke op die planeet wat nie vroulike name het nie
* Die James Clerk Maxwell Teleskoop, die grootste onder-millimeter golflengte teleskoop in die wêreld
* Die Maxwell brug, 'n elektriese brug
==Lys van Publikasie==
* "On the description of oval curves, and those having a plurality of [[Focus (geometry)|foci]]". ''Proceedings of the Royal Society of Edinburgh'', '''2''' (1846).
* "[http://www.ideayayinevi.com/metinler/real_analogies/are_there_real_analogies_in_nature.htm Are There Real Analogies in Nature?]" (February 1856)
* ''Illustrations of the Dynamical Theory of Gases''. 1860.
* ''[http://rstl.royalsocietypublishing.org/content/150/57 On the Theory of Compound Colours, and the Relations of the Colours of the Spectrum]''. 1860.
* "[[:File:On Physical Lines of Force.pdf|On physical lines of force]]". 1861.
* "[[A dynamical theory of the electromagnetic field]]". 1865.
* "[[:File:On Governors.pdf|On governors]]". ''Proceedings of the Royal Society'', '''16''' (1867–1868) pp. 270–283.
* ''[http://www.archive.org/details/theoryheat02maxwgoog Theory of Heat]''. 1871.
* "On the Focal Lines of a Refracted Pencil". ''Proceedings of the London Mathematical Society'' s1-4(1):337–343, 1871.
* ''[[A Treatise on Electricity and Magnetism]]''. Clarendon Press, Oxford. 1873.
* "[http://www.victorianweb.org/science/maxwell/molecules.html Molecules]". ''[[Nature (magazine)|Nature]]'', '''8'''(204) (25 September 1873) pp. 437–41.
* "On Hamilton's characteristic function for a narrow beam of light". ''Proceedings of the London Mathematical Society'' s1-6(1):182–190, 1874.
* ''Matter and Motion'', 1876.
* "On Stresses in Rarefied Gases Arising from Inequalities of Temperature". ''Philosophical Transactions of the Royal Society of London'', '''170''' (1879), pp. 231–256
* ''On the Results of Bernoulli's Theory of Gases as Applied to their Internal Friction, their Diffusion, and their Conductivity for Heat''.
* "[[s:Encyclopædia Britannica, Ninth Edition/Ether|Ether]]", ''Encyclopædia Britannica'', Ninth Edition (1875–89).
* ''[[An Elementary Treatise on Electricity]]'' Clarendon Press, Oxford. 1881, 1888.
Line 62 ⟶ 95:
==Bronne==
Hierdie artikel steun op 'n vertaling van die Engelse en Nederlandse Wikipedia
[[Kategorie:19de eeuse wiskundiges]]
| |||