Rustenburg: Verskil tussen weergawes

'''Rustenburg''' is 'n stad teen die voet van die [[Magaliesberg]]e in die [[Noordwes]]-provinsie van [[Suid-Afrika]], 112 kilometer noordwes van [[Johannesburg]], met sowat 115 000 inwoners. Dit is een van die snelste groeiende dorpe in die land, wat ook bekend staan vir sy aangename klimaat. Naby die dorp lê die twee grootste [[platinum|platinum-myne]] en ook die grootste platinum-raffinadery, ''Precious Metal Refiners (PMR)'', ter wêreld. PMR lewer sowat sewentig persent van die wêreldwye platinum-produksie op. Die [[N4 (Suid-Afrika)|N4]] nasionale pad gaan as 'n snelweg verby die dorp.

 

 

 

Die vakansieoord Rustenburgkloof met [[rondawel|rondawels]], 'n kampeerplek en geriewe vir woonwaens lê sowat sewe kilometer van Rustenburg af.

 

Rustenburg is in [[1850]] as 'n administratiewe sentrum vir die omliggende landelike gebied gestig. Volgens ds. Lion Cachet is die dorp so genoem "omdat die Boere hier minder gely het onder die naturelle-aanvalle", 'n plek van rus. Die plaaslike Nederduits-Gereformeerde Kerkgemeente is op [[10 Februarie]] [[1859]] gestig. Sommige van die eerste sittings van die Transvaalse Volksraad, so ver terug as [[1852]], het op Rustenburg plaasgevind. Die president van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] ([[Transvaal]]), [[Paul Kruger]], koop in [[1863]] Boekenhoutfontein, 'n plaas van vyf vierkante kilometer noord-wes van Rustenburg en bevat drie huise met al die oorspronklike meubels van oom Paul. 'n Monument getuig van sy verbintenis met dié plek.

 

In Thlabane, 'n dorp buite Rustenburg, het sowat 1 000 Afrikaanssprekende Tswanas hulle teen die middel van die 19de eeu met die ondersteuning van die Transvaalse Volksraad gevestig. Dit was mense wat al lank op plase gewoon en naas die taal ook die gebruike van Afrikaners aangeneem het. Weens 'n gebrek aan infrastruktuur - hulle kon geen Afrikaanse onderwys of kerk bywoon nie - het hierdie gemeenskap later weer [[Tswana (taal)|Setswana]] en [[Engels]] as huistale gepraat.¹

 

Tydens die eerste [[Brittanje|Britse]] besetting van [[1877]], is 'n fort opgerig, waarin die garnisoen tydens die [[Eerste Vryheidsoorlog|Oorlog van 1880-81]] beleër is, tog het hulle die aanval afgeslaan.

 

Gevegte het ook tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] in die omgewing plaasgevind by Buffelspoort, Moedwil, Kosterrivier en Olifantsnek.

 

Onder die eerste inwoners van Rustenburg was ook setlaars van Indiese afkoms, waaronder die bekende Bhyat-gesin, wat 'n groot bydrae tot die geskiedenis van Rustenburg gelewer het. Ter ere van die Bhyats is een van die strate van Rustenburg hernoem tot ''Fatima Bhyatstraat''. Fatima Bhyat en haar eggenoot Abubakr Ahmed Bhyat het 'n ysterware-winkel in die dorp besit, wat President Paul Kruger tydens die Vryheidsoorlog van toerusting op kredietbasis voorsien het. Hulle het later goud daarvoor ontvang.

 

* [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]]

 

* ¹ Davey, L. & Van Rensburg, M.C.J. (1993): ''Afrikaans, sy ondergang in Thlabane''. In: Tydskrif vir Letterkunde, 31(3): 25-40.

 

* [[Eric Rosenthal]] (1967): ''Ensiklopedie van Suidelike Afrika''