Dagbreekpers Beperk: Verskil tussen weergawes

[[Beeld:AM van Schoor.jpg|thumb|230px|[[A.M. van Schoor]], redakteur van ''[[Die Vaderland]]'' na die onstaanontstaan van die Afrikaanse Pers (1962) Beperk.]]

[[Beeld:Min Ben Schoeman.jpg|thumb|rightregs|230px|Min. [[Ben Schoeman]], van die begin af direksielid van die Dagbreekpers Bpk.]]

Dié onderhandelings lei vroeg in 1947 tot die oprigting van Dagbreekpers Beperk en die besluit om 'n Sondagkoerant met die naam ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek]]'', waarby ''Die Weekblad'' ingelyf sou word, die lig te laat sien. Dit was die verwesenliking van die droom van Schwellnus en Van Heerden nadat hulle in 1946 by die Afrikaanse Pers bedank het, want hulle het die behoefte aan 'n Afrikaanse Sondagkoerant sterk aangevoel. Destyds het 'n groot aantal Afrikaanssprekendes gereeld die Engelse Sondagkoerante in [[Johannesburg]] gelees. Daarom het die twee dit op hulle geneem "om kapitaalkragtige individue en instansies te nader vir steun aan so 'n projek"<ref name="L.J. Erasmus 1962">*L.J. Erasmus, "'n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk". Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk. 1969.</ref>. Dit was egter makliker gesê as gedaan. In ''Fleur'', Tydskrifbylaag tot ''Dagbreek'' van [[30 Junie]] [[1957]], skryf Van Heerden: "[Dit is moeilik) om my voor te stel dat ek en Otto Schwellnus elf jaar gelede vrugteloos in en om [[Johannesburg]] rondgestap en rondgery het om £30&nbsp;000 te probeer bymekaar kry om 'n Afrikaanse Sondagblad te begin!" Van Heerden aanvaar toe 'n pos by die SAUK terwyl sy lewenslange vriend Schwellnus by 'n landboublad in die Kaap gaan werk het. Jooste en Van Schoor, wat vroeër saam aan die Afrikaanse Pers se vrouetydskrif ''[[Rooi Rose]]'' verbonde was, het intussen saam die tydskrif ''Fleur'' begin met kapitaal wat Jooste van 'n meubelhandelaar verkry het.

Onder inspirasie van dr. P.J. Meyer, bestuurder van L en S Boek- en Kunssentrum, is 'n nuwe persorganisasie geskep met die benaming Onafhanklike Pers van Suid-Afrika Beperk. Perskor is kort daarna in dié maatskappy opgeneem en ook van hiervan word prof. Du Plessis voorsitter. Hy en dr. Meyer was albei kennisse van Jooste en toe hy tydens samesprekinge gevra is of hy kans sien om die Onafhanklike Pers oor te neem, het hy ingestem, waarskynlik omdat hy gehoop het dat 'n Sondagkoerant van formaat mettertyd daaruit sou kon voortspruit. Terwyl Jooste dan sy aandag aan die uitgewerye onder sy vlerke gewy het, het prof. Du Plessis op sy versoek met kol. Jack Scott geskakel "met die versoek dat sy Strathmore-myngroep iets sou doen vir die Afrikanersaak"<ref>* name="L.J. Erasmus, "'n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk". Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk. 1969.</ref>. Na 'n tyd het Scott se vennoot, kol. J.C. McIntyre, vir Du Plessis laat weet dat die groep aan die versoek sou voldoen.

Die Strathmore-myngroep was bereid om 'n nuwe maatskappy, Dagbreekpers Beperk, te stig in samewerking met Du Plessis en Jooste se instansies. Aanvanklik sou dit 'n heeltemal onafhanklike blad, ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek]]'', uitgee "as besondere hartsbegeerte van én prof. Du Plessis én mnr. Jim McIntyre wat hom deur die jare heen 'n onverbeterlike idealis betoon het met opsig tot die hartlike samewerking tussen die Engels- en Afrikaanssprekende Afrikaner in Suid-Afrika"<ref>* name="L.J. Erasmus, "'n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk". Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk. 1969.</ref>. Die Strathmore-verteenwoordigers en die Du Plessis-Jooste-mense sou gelyke verteenwoordiging in die maatskappy se direksie hê. Die Onafhanklike Pers se bates was egter onvoldoende teenoor Strathmore se bydrae en daarom werf Jooste ondersteuning by wyse van onderskrywings voorsien deur prof. Du Plessis se Kopersbond, [[Anton Rupert]] se Rembrandt en dr. Phil Bothma se President-Finansieringsmaatskappy. Bothma het selfs gehelp om Onafhanklike Pers se skuld uit te wis.

Dagbreekpers het vinnig vooruitgegaan en binne 10 jaar skuldbriewe van £140&nbsp;000 afgelos en reserwefondse opgebou wat die maatskappy se nominale kapitaal van £125&nbsp;000 oortref het. Teen 1955 het die maatskappy 15 koerante en tydskrifte gedruk, sy eie sowel as ander uitgewers s'n, met 'n totale oplaag van amper drie miljoen. Reeds in 1953 kon die maatskappy sy eerste dividend van 6% uitbetaal en dit geleidelik verhoog tot 22,5% in 1968. Ook het Dagbreekpers Beperk al hoe meer handelsake beheer wat elkeen gespesialiseer het in die een of ander faset van die nuusblad- en uitgewersaak. Algaande is die handelsdrukkery, Hayne & Gibson, toegerus met die modernste en beste meganiese hulpmiddels om uiteindelik te kon ontwikkel tot die grootste onderneming van sy soort in [[Suid-Afrika]]<ref>* name="L.J. Erasmus, "'n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk". Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk. 1969.</ref>. Dr. Verwoerd het die blad beskou "as 'n kragtige draer van die gesonde Nasionale gedagte in die Noorde wat dit wel kon word sedert dit die eiendom van Afrikaanssprekendes geword het", daarom het hy van sy kant al die moontlike gedoen om Dagbreekpers se bestaan en krag as 'n sakeonderneming te vestewig, aldus Jack Steyl.

* Erasmus, L.J. 1969 '''n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk''. Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk.

* Potgieter, D.J. 1971. ''[[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]]''. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd.