Rilaklooster: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 33 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q207945
+ Inligtingskas & meer
Lyn 1:
{{Inligtingskas Wêrelderfenisgebied
[[Beeld:Karta Rilski Manastir.png|thumb|right|250px|Die ligging van die Rilaklooster]]Die '''Rilaklooster''' ([[Bulgaars]]: Рилски манастир, ''Rilski manastir'') is die grootste en bekendste Ortodokse [[klooster]] in [[Bulgarye]], wat ook as 'n nasionale heiligdom beskou word. Die klooster lê 1 147 meter bo seevlak in die noord-westelike Rilaberge, 117 kilometer suid van die hoofstad [[Sofia]], in die Rilariviervallei.
|naam = Rilaklooster
|beeld = [[Lêer:Rila klooster.jpeg|290px]]
|beeldbyskrif= Binne die Rilaklooster
|lande = {{vlagland|Bulgarye}}
|onderafdelings =
|tipe = Kultureel
|kriteria = vi
|ID = 216
|skakel =
|streek = [[Europa]]
|duimdrukkerkaart = Bulgarye
|duimdrukkerkaartbyskrif = Posisie van die Rilaklooster in Bulgarye
|duimdrukkeretiketposisie =
|duimdrukkerkaartgrootte =
|duimdrukkerkaartbyskrif =
|breedtegraad = 42
|breedtegraad_m = 08
|breedtegraad_s = 00
|breedtegraad_NS = N
|lengtegraad = 23
|lengtegraad_m = 20
|lengtegraad_s = 25
|lengtegraad_OW = O
|köordinate =
|jaar = 1983
|sessie = 7de
|uitbreding =
|bedreigd =
}}
 
[[Beeld:Karta Rilski Manastir.png|thumb|right|250px|Die ligging van die Rilaklooster]]Die '''Rilaklooster''' ([[Bulgaars]]: Рилски манастир, ''Rilski manastir'') is die grootste en bekendste Ortodokse [[klooster]] in [[Bulgarye]], wat ook as 'n nasionale heiligdom beskou word. Die klooster lê 1 147 meter bo seevlak in die noord-westelike Rilaberge, 117 kilometer suid van die hoofstad [[Sofia]], in die Rilariviervallei.
 
Volgens oorlewering is die klooster in die [[10de eeu]] deur die monnik Ivan Rilski as 'n kluis gestig. Die klooster was tydens die [[13de eeu|13de]] en [[14de eeu]] 'n belangrike kulturele sentrum van Bulgarye en het in die 19de eeu in die middelpunt van Bulgarye se nasionale hernuwingsbeweging gestaan. Die Chreljo-toring uit die 14de eeu is die oudste gebou van die klooster, wat in die jare [[1834]] tot [[1837]] ná 'n brand heropgebou is. Die kompleks is in [[1983]] deur [[UNESCO]] tot [[wêrelderfenisgebied|wêrelderfenis]] verklaar en is vandag een van die belangrikste besienswaardighede in Bulgarye.
 
== Geskiedenis ==
[[BeeldLêer:Innenhof Rila-Kloster.jpg|thumb|rightlinks|250px|Die klooster se binnehof]]
[[BeeldLêer:Saint John of Rila (Ivan Rilski).jpg|thumb|leftlinks|150px|Die heilige Jan van Rila (Ivan Rilski)]]
Die klooster is deur die monnik Ivan Rilski (die heilige Jan van Rila) in die 10de eeu as 'n beskeie kluis in die afgeleë Rilabergreeks gestig. In die 13de en 14de eeu het die klooster tot 'n godsdienstige en kulturele sentrum in Bulgarye ontwikkel. In [[1378]] het Tsaar Ivan Sjisjman die klooster van besondere voorregte voorsien, en 'n groot aantal skrywers, kunstenaars en boumeesters het manuskripte, godsdienstige en wêreldlike geboue, muurskilderye, houtsnywerk, liturgiese bekers en ikone aan die klooster geskenk.
 
Line 11 ⟶ 42:
 
Die klooster is ten die einde van die 15de eeu heropgebou, en die relieke van Ivan Rilski is vanuit die destydse Bulgaarse hoofstad Weliko Tarnovo na Rila teruggebring. Die sultan in [[Konstantinopel]] het 'n vrygeleide vir die klooster toegestaan. Nogtans het van die Turkse besetters die klooster verskeie kere aangeval. In [[1466]] het die Rilaklooster 'n samewerkingsooreenkoms met die Klooster van die Heilige Panthaleimin op die Griekse berg Athos gesluit.
[[BeeldLêer:RilaMon2.jpg|thumb|leftlinks|280px|Die binnehof met die middeleeuse toring]]
Terselfdertyd is daar nouer bande met die [[Russies-Ortodokse Kerk]] gesluit, en in [[1558]] het baie monnike na Rusland geëmigreer. Tydens die [[16de eeu|16de]] en [[17de eeu]] is ook die klooster se bande met die buurlande [[Serwië]], [[Roemenië]] en [[Griekeland]] versterk.
[[BeeldLêer:RilaMon1.jpg|thumb|right|250px|Die hoofkerk]]
Die tydperk van die nasionale hergeboorte van Bulgarye het in die [[18de eeu|18de]] en [[19de eeu]] 'n nuwe bloeitydperk vir die klooster ingelui. Danksy die skenkings van die Bulgaarse bevolking is die kloosterkompleks herstel en het as 'n ontmoetingsplek vir duisende pelgrims, donateurs, boumeesters en kunstenaars gedien.
 
Line 23 ⟶ 54:
 
== Die kloosterkompleks ==
 
Die kloosterkompleks beslaan 'n oppervlak van 8 800 vierkante meter. Dit het die vorm van 'n reghoek, met die binnehof van 3 200 vierkante meter as sy sentrum. Hier lê die Chreljo-toring en die hoofkerk.
 
=== Die hoofkerk ===
[[BeeldLêer:Affreschi di Rila 1.jpg|thumb|right|250px|Fresko's in die hoofkerk]]
Die hoofkerk van die Rilaklooster is in die tydperk tussen 1834 en 1837 deur die argitek Petar Ivanovitsj opgerig. Die kerk spog met vyf koepels, drie altare en twee kapelle, wat sydelings bygevoeg is. Die vergulde ikonostase, 'n reusagtige muur met skilderye, is een van die kosbaarste kunswerke in die klooster. Dit staan onder meer bekend vir sy houtsnywerk, wat deur vier ambagsmanne oor 'n tydperk van vyf jare uitgevoer is. Die fresko's, wat in 1846 voltooi is, is deur kunstenaars soos Bansko, Samokov, Razlog en die gebroeders Zahari en Dimitar Zograf geskep. Die kerk se ikone dateer uit die tydperk tussen die 14de en 19de eeu.
 
=== Die woongebou ===
 
Die woongebou met altesame vyf verdiepings beskik oor 300 kamers, vier kapelle, die ab se kamer, 'n kombuis met besonder groot kookpotte en skottels, 'n biblioteek met 250 manuskripte en 9 000 historiese drukwerke en 'n donateurskamer. Die gebou se buitekant lyk meer soos 'n vesting as 'n klooster.
 
=== Die kloostermuseum ===
 
Die Kruis van Raffail is een van die bekendste kunswerke in die kloostermuseum. Dit is uit een enkel groot stuk hout gesny. 'n Monnik met die naam Raffail het 'n vergrootglas gebruik om 104 godsdienstige tonele en 650 klein figuurtjies in die hout te sny. Hierdie werk het hom twaalf jaar geneem voordat dit in 1802 voltooi is. Raffail het toe sy sig verloor.
 
== Sien ook ==
* [[Bulgaars-Ortodokse Kerk]]
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Rila Monastery}}
* {{bg}} [http://www.rilamonastery.pmg-blg.com/ Amptelike webwerf]
 
[[Kategorie:Bulgarye]]
[[Kategorie:Kloosters]]
[[Kategorie:Wêrelderfenisgebiede in Europa]]
 
{{Link FA|hu}}