Sweeds: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
BRANDONSUTTON |
k Reverted 1 edit by 96.4.165.10 (talk) identified as vandalism to last revision by Wawiel. (TW) |
||
Lyn 48:
'n Oorgangsverandering van die Latynse skrifstelsel in die Nordiese lande was om die letterkombinasie "ae" as æ—en soms as a'— te spel. Dit het egter tussen streke en individue gewissel. Die kombinasie "ao" is op soortgelyke wyse geskryf as a<sup>o</sup>, en "oe" het o<sup>e</sup> geword. Hierdie gebruike sou later ontwikkel tot die afsondelike letters [[ä]], [[å]] en [[ö]].<ref>{{Harvnb|Pettersson|p=139}}</ref>
=== Moderne Sweeds ===
[[Lêer:Gustav Vasa Bible 1541.jpg|thumb|right|175px|Voorblad van die Gustav Vasa Bybel van [[1541]]. Die titel vertaal in Afrikaans lees: "Die Bybel / Dit wil sê / Die Heilige Woord / in Sweeds. Gedruk in [[Uppsala]]. 1541".]]
Moderne Sweeds (Sweeds: ''nysvenska'') het begin met die koms van die drukpers en die Europese Reformasie. Nadat die nuwe monarg [[Gustav Vasa]] die troon bestyg het, het hy 'n Sweedse vertaling van die [[Bybel]] beveel. Die Nuwe Testament is in [[1526]] gepubliseer, gevolg deur 'n volle Bybelverstaling in [[1541]], wat gewoonlik die ''[[Gustav Vasa Bybel]]'' genoem word, 'n vertaling wat as so suksesvol en invloedryk beskou is dat, met hersienings wat in opeenvolgende uitgawes ingesluit is, dit die mees algemen Bybelvertaling gebly het tot [[1917]]. Die hoofvertalers was Laurentius Andreæ en die broers Laurentius en Olaus Petri.
Die Vasa Bybel is baie keer as 'n billike kompromis tussen die oue en die nuwe beskou; terwyl dit nie gehou het by die omgangstaal van die dag nie was dit ook nie oordrewe behoudend in sy gebruik van argaïese vorms nie.<ref>{{Harvnb|Pettersson|p=151}}</ref> Dit was 'n belangrike stap na 'n meer konsekwente Sweedse [[ortografie]]. Dit het die gebruik van die vokale "å", "ä", en "ö" gevestig asook die spelwyse "ck" in die plek van "kk", wat dit duidelik van die Deense Bybel onderskei het, moontlik doelbewus as gevolg van die voortslepende wedywering tussen die lande. Al drie vertalers was uit Sentraal-Swede afkomstig wat volgens algemene beskouings bygedra het tot spesifieke Sentraal-Sweedse eienskappe in die nuwe Bybel.
Alhoewel 'n mens sou verwag dat die Bybelvertaling 'n uiters kragtige presedent vir ortografiese standaarde sou stel, het spelwyses in werklikheid meer onkonsekwent geword in die res van die eeu. Dit was eers in die [[17de eeu]] dat spelwyse onder bespreking gekom het, omtrent op dieselfde stadium toe die eerste grammatikas geskryf is. Die spelwyse-debat het voortgewoed tot die vroeë [[19de eeu]] en eers in die tweede helfte van die 19de eeu het die ortografie algemeen aanvaarde standaarde bereik.
Hoogletterkonvensie was op hierdie stadium nog nie gestandaardiseer nie. Dit het afgehang van die outeur en hulle agtergrond. Dié wat deur Duits beïnvloed is het alle selfstandige naamwoorde met hoofletter geskryf, terwyl ander hoofletters meer spaarsamig gebruik het. Dit is ook nie altyd duidelik watter letter as hoofletter geskryf is nie as gevolg van die Gotiese lettertipe wat gebruik is om die Bybel te druk. Hierdie lettertipe het in gebruik gebly tot die middel van die 18de eeu toe dit geleidelik met 'n Latynse lettertipe, baie keer antiqua, vervang is.
Sommige belangrike veranderings in die klank tydens die Moderne Sweedse tydperk was die geleidelike assimilasie van verskeie verskillende konsonantgroeperings in die [[stemlose alveolare frikatief|frikatief]] {{IFA|/ʃ/}} en later in {{IFA|/ɧ/}}. Daar was ook 'n geleidelike versagting van /g/ en /k/ na /j/ en die [[stemlose alveolopalatale frikatief|frikatief]] {{IFA|/ɕ/}} voor [[voorklinker]]s. Die [[stemhebbende velêre frikatief|velêre frikatief]] {{IFA|/ɣ/}} is ook omskep in die ooreenstemmende [[stemhebbende velare plofklank|plofklank]] /g/.<ref>{{Harvnb|Pettersson|p=138}}</ref>
=== Eietydse Sweeds ===
| |||