Universiteit van Glasgow: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
kNo edit summary |
||
Lyn 62:
Oud-studente van die universiteit sluit ses Nobelpryswenners, twee Britse eerste ministers en 'n aantal leiers van die grootste politieke partye in die Verenigde Koninkryk en Skotland in.
== Geskiedenis ==
Die [[Universiteit van Glasgow]] is op 7 Januarie 1451 deur pous Nikolaas V gestig. Die 15de eeu was 'n periode waartydens in baie Europese lande hoër onderwysinstellings in die lewe geroep is. In Glasgow was dit biskop William Turnbull († 1484) wat die stigting van 'n stedelike kollege bevorder het om geestelikes in Wes-Skotland op te lei, net soos St. Andrews wat sedert 1413 as onderwysinstelling vir die klerus van Oos-Skotland gedien het.
Die eerste lesings is nog in die Dominikaneklooster en in die katedraal gehou, maar in 1460 is 'n groot gebou noord van die klooster deur James Lord Hamilton († 1479) aan die kollege verhuur wat vierhonderd jaar lank as die universiteit se hoofgebou sou dien. Ofskoon die pouslike bul voorsiening vir onderrig in alle fakulteite gemaak het, het die meeste studente in kunste gestudeer, terwyl net 'n minderheid grade in teologie of burgerlike en kanoniese reg verwerf het.
Na senior dosente is as ''regents'' verwys, en van hulle is verwag dat hulle klasse in 'n verskeidenheid vakke moes gee. Van die vroeë dosente was bekende persoonlikhede soos John Major (1469-1550) wat in 1521 sy werk ''A History of Greater Britain'' gepubliseer het. In die eerste honderd jaar van sy bestaan was die universiteit nou verbonde met die katedraal, en die meeste personeellede het belangrike funksies in die diosese vervul. Toe die Protestantse Hervorming in 1560 'n einde aan die Rooms-Katolieke Kerk se oorheersende invloed gemaak het, het aartsbiskop James Beaton (1517-1603) na Parys gevlug en nie net die universiteit se staf nie, maar ook 'n groot deel van sy argiewe saamgeneem. Onderwys by die universiteit is enkele jare lank ontwrig, en studentegetalle het gedaal terwyl daar net een dosent was wat klasse kon gee.
Die Protestantse hervormers was net soos hul Rooms-Katolieke voorgangers verbind tot hoër onderwys en het Andrew Melville (1545-1622) ná sy terugkeer uit [[Genève]] as rektor van die universiteit benoem. In 1577 het 'n koninklike oktrooi voorsiening gemaak vir die herstigting (''Nova Erectio'') van die universiteit, en alhoewel middele in die tydperk tussen die laat 1620's en 1662 beperk was, het die akademiese gehalte verbeter en is 'n nuwe universiteitsgebou in High Street opgerig. Gelykertyd het 'n ruim biblioteek ontstaan.
In dié periode was nog 'n meerderheid van die studente van voorneme om as predikante van die Gereformeerde Kerk te dien, maar daar was 'n groeiende getal van studente wat ander ambisies gehad het, meestal die seuns van adellikes. Die ou tradisies is steeds gevolg - so was alle studente verplig om op die kampus te woon, rooi tabberds te dra en slegs Latyn as omgangstaal te besig. In 1702 het die studentegetal al vierhonderd beloop, en die meeste van hulle het intussen van privaat losies gebruik gemaak.
In die volgende vyftig jaar het die uitbreiding van Glasgow se handelsaktiwiteite die demografiese samestelling van die kampusgemeenskap ingrypend verander. Steeds meer studente was die seuns van plaaslike koopmanne wat dikwels net een of twee jaar aan die universiteit gestudeer het. Daarnaas het die universiteit talle Ierse Presbiterianers en Engelse Nie-konformiste gelok waarvan sommige uit oorsese lande, hoofsaaklik Noord-Amerika, gekom het.
Die ou stelsel van ''regents'' wat klas in 'n reeks vakke gegee het is vervang deur professionele leerstoele vir spesifieke vakgebiede. In 1712 het die universiteit sy verbintenis tot onderrig in regswetenskappe en geneeskunde bevestig. Teen die middel van die 18de eeu het 'n reeks ervare professore en eersterangse wetenskaplikes aan die universiteit gedoseer, waaronder Francis Hutcheson (1730-1746), Adam Smith (1723-1790), Joseph Black (1728-1799) en William Cullen (1710-1790). Skots of Engels is as onderrigmedium gebruik, en die meerderheid studente het steeds in kunste gestudeer. Maar net enkele van hulle het akademiese grade behaal.
{{clear}}
== Eksterne skakels ==
| |||