Gill-kollege: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 35:
[[Beeld:Somerset-Oos Gill-kollege hoeksteen.jpg|thumb|regs|220px|Die hoeksteen van die "nuwe" gebou.]]
 
'''Gill-kollege''' is 'n dubbelmedium-, koëd-hoërskool op die [[Oos-Kaap]]se dorp [[Somerset-Oos]] se.

Dié roemryke, tweetalige, gemengde hoërskool,onderwysinstelling is in 1869 gestig danksy ’n £23 000-erflating van dr. [[William Gill]] (1783-1863), ’n geneesheer en wolboer wat skatryk geraak het danksydeur middel van sy merinoplaas naby [[Kookhuis]], as ’n hoërskool en universiteitsopleidingsentrum vir seuns en jongmansjong mans.
 
==Agtergrond==
Gill het die ''Somerset Reading Society'' in [[1832]] gestig as voorloper van die latere dorpsbiblioteek. Hy het geld nagelaat vir die stigting en onderhoud van 'n inrigting van hoër onderwys in die [[Oos-Kaap]]. Die oorspronklike gedagte was dit die Oostelike Provinsie ([[Oos-Kaap]]) se universiteit moes word, maar weens strawwe mededinging van die [[Rhodes-universiteit|Rhodes-universiteitskollege]] in [[Grahamstad]], destyds soos vandag, ’n veel groter en belangriker nedersetting as Somerset-Oos, kon Gill-kollege nie aan die vereiste voldoen nie wat die status van universiteitskollege beperk het tot instellinginstellings met meer as 75 studente wat matriek behaalverwerf het. Gevolglik verloor Gill-kollege sy universiteitstatus in 1903 en word 34 jaar ná sy ontstaan slegs ’n hoërskool.
 
’n Eiesoortige probleem het ontstaan weens verlies van Gill se status: Die kollege kon nie meer baat vind by dr. Gill se erflating nie omdat die testament bepaal het die geld mag slegs aangewend word vir ’n instelling vir hoër onderwys. Die saak het in die Unieparlement gaan draai en die Privaat Wet op die Gill-kollege-korporasie van 1912 het dit wettig gemaak om die bemaking aan te wend vir tersiêre beurse. Die fonds word tot vandag toe geadministreer deur die Gill-korporasie, wat jaarliks vier of vyf beurse toeken aan studente wat aan ’n Suid-Afrikaanse universiteit wil gaan studeer.