Moldowa: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig
Uitgebrei, nog besig
Lyn 17:
|leiername = [[Nicolae Timofti]] <br />[[Iurie Leancă]]
|oppervlak_rang = 135ste
|oppervlak_grootte = 1 E10
|oppervlak=33&nbsp;843
|oppervlakmi²= 13&nbsp; 067
|persent_water = 1,4%
|bevolking_skatting = 4&nbsp;455&nbsp;421
|bevolking_rang = 117de
Lyn 79:
Die nuwe Russiese provinsie is die "Oblast van Moldawië en Bessarabië" genoem en het aanvanklik ’n groot mate van onafhanklikheid gehad. Ná 1828 is dié outonomie al hoe meer beperken in 1871 is die oblast verander in die Bessarabiese Goewernement as deel van ’n russifikasieproses. Die administrasie van die [[tsaar]] in Bessarabië het geleidelik [[Roemeens]] as amptelike en godsdienstige taal in onbruik laat verval.<ref>[http://depts.washington.edu/cartah/text_archive/clark/bc_10.shtml#bc_10 ''Bessarabia'' deur Charles Upson Clark, 1927, hoofstuk 10]</ref> Die westelike deel van Moldawië (wat vandag deel van Roemenië is) het ’n outonome prinsdom gebly, en in 1859 het dit met [[Wallachye]] verenig en die [[Koninkryk van Roemenië]] gevorm.
 
Die Verdrag van Parys van 1856 het drie distrikte van Bessarabië — Cahul, Bolgrad en Ismail — aan Moldawië teruggegee, maar in die Verdrag van Berlyn van 1878 het die Koninkryk van Roemenië ingestem om dit aan die Russiese Ryk terug te gee. In die 19de eeu het die Russiese owerhede Russe, Roemeniërs,<ref>Vasile Baican, "Human settlements in Moldavia represented on «the Russian map» between 1828-1829", ''Scientific Annals of "Alexandru Ioan Cuza" University of Iasi - Geography series'', 54, 2008, p. 65.</ref> Oekraïners, [[KosakKosakke]]ke, Bulgare,<ref>[http://depts.washington.edu/cartah/text_archive/clark/bc_8.shtml#bc_8 ''Bessarabia'' deur Charles Upson Clark, 1927, hoofstruk8]</ref> Duitsers<ref>[http://www.ualberta.ca/%7Egerman/PAA/Bessarabians.htm The Germans from Bessarabia]</ref> en [[Gagausië|Gagausiërs]] aangemoedig om in die streek te gaan bly en al hoe meer [[Jood|Jode]] uit Bessarabië daar toegelaat<ref>The Jewish minority was more numerous in the past (228,620 Jews in Bessarabia in 1897, or 11.8% of the population). [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/moldova.html].</ref> om die groot Nogai-Tataarse bevolking te vervang wat uitgesit is in die 1770's en 1780's tydens die [[Russies-Turkse Oorloë]].<ref>[http://www.goshen.edu/mqr/pastissues/apr00staples.html Mennonite-Nogai Economic Relations, 1825–1860]</ref> Die Moldawiese deel van die bevolking het afgeneem van sowat 86% in 1816,<ref>[[Ion Nistor]], ''Istoria Bassarabiei'', Cernăuţi, 1921</ref> tot omtrent 52% in 1905.<ref>Flavius Solomon, ''Die Republik Moldau und ihre Minderheiten'' (Länderlexikon), in: Ethnodoc-Datenbank für Minderheitenforschung in Südostosteuropa, p. 52</ref> In dié tyd was daar anti-Semitiese opstande en dit het daartoe gelei dat duisende Jode na die [[VSA]] geëmigreer het.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/moldova.html Moldova]</ref>
 
====Groter Roemenië====
Lyn 121:
In die Moldowiese parlementêre verkiesing van 1994 het die Demokratiese Landbouparty ’n meerderheid van die setels gewen en dit was ’n keerpunt in die land se politiek. Nuwe maatreëls is aanvaar om die etniese spanning te verlig. Planne om met Roemenië te herenig is laat vaar<ref name="lang matei"/> en in die nuwe 1994-grondwet is Transnistrië en Gagausië se onafhanklikheid erken.
 
[[Lêer:Petru_Lucinschi,_March_2012-2.jpg|thumb|160px|links|Petru Lucinschi, die tweede president van Moldowa.]]
Nadat hy die presidentsverkiesing in 1996 gewen het, het [[Petru Lucinschi]], die voormalige eerste sekretaris van die land se Kommunistiese Party, op 15 Januarie 1997 die tweede president geword (1997–2001) ná Mircea Snegur (1991–1996). In 2000 is die grondwet aangepas om Moldowa in ’n parlementêre republiek te verander waarin die president indirek verkies word in plaas van deur by die stembus.
 
Line 151 ⟶ 152:
In September 2010 het die [[Europese Parlement]] ’n lening van €90 miljoen aan Moldowa toegestaan.<ref>[http://www.europarl.europa.eu/en/pressroom/content/20100907IPR81460/ EU to grant €90 million to crisis-hit Moldova]</ref> Ook die IMF,<ref>{{cite web|url=http://en.rian.ru/exsoviet/20100130/157721106.html |title=Moldova to get $570 million in IMF loans &#124; Ex-Soviet States &#124; RIA Novosti |publisher=En.rian.ru |date=2010-01-30 |accessdate=2012-11-25}}</ref> Wêreldbank en ander organisasies het lenings toegestaan. Lande wat hulp met allerlei projekte verleen, is Roemenië<ref>[http://www.balkaninsight.com/en/article/romania-moldova-to-boost-relations Romania, Moldova to Boost Relations]</ref> en [[Pole]].<ref>[http://www.azi.md/en/story/9504 Poland will support Moldova in its European integration efforts]</ref>
 
===Administratiewe verdeling===
{{Moldowa-gebiede|links}}
===Administratiewe verdeling===
Moldowa is verdeel in 32 distrikte (''raioane''), drie munisipaliteite en twee outonome gebiede ([[Gagausië]] en Transnistrië).<ref>{{cite web|url=http://descentralizare.gov.md/regionmap.php?l=ro&idc=310|title=Autorităţi publice locale|publisher=Government of Moldova|accessdate=12 October 2010}}</ref> Die finale status van Transnistrië word betwis, aangesien die sentrale regering nie die gebied beheer nie. Die stede [[Comrat]] en [[Tiraspol]], die hoofstede van die twee outonome gebiede, het ook munisipale status.
 
Line 176 ⟶ 177:
 
{{Wide image|Orhei panorama 01.jpeg|1100px|Panorama van die museumkompleks Ou Orhei, ’n reeks historiese monumente en natuurlike landskappe, wat bekend is vir sy grotkloosters.}}
 
Die grootste stede is die hoofstad, [[Chisinau]], in die middel van die land, [[Tiraspol]] in die ooste van Transnistrië, [[Bălţi]] in die noorde en [[Bender]] in die suidooste. [[Comrat]] is die hoofstad van Gagausië.
 
Daar is altesaam 66 stede en dorpe, insluitende die vyf met munisipale status, en 916 kommunes. Nog 699 dorpe is te klein om aparte administrasies te hê en vorm deel van óf stede (40 van hulle) óf kommunes (659). Dit is altesaam 1 681 nedersettings, waarvan almal behalwe twee bewoon word.
 
{{Grootste stede van Moldowa}}
 
{{clear}}
 
===Klimaat===
Line 221 ⟶ 214:
 
{{smallsup|A}} Daar is steeds ’n geskil oor of Moldawiërs en Roemene tot dieselfde etniese groep behoort – dus of die Moldawiërs se selfidentifikasie ’n aparte etniese groepe of ’n Roemeense subgroep is. Wat die resultaat nog ingewikkelder maak, is dat 18,8% van die respondente wat hulself as Moldawiërs beskou, Roemeens as hul moedertaal aangegee het.<ref>{{cite book |last=Protsyk |first=Oleh |others=Andrzej Marcin Suszycki, Ireneusz Pawel Karolewski |title=Nation and Nationalism. Political and Historical Studies |publisher=Oficyna Wydawnicza Atut Wrocawskie Wydawn. Oswiatowe |date=1 January 2007 |chapter=Nation-building in Moldova |isbn=978-83-7432-261-4 |url=http://www.policy.hu/protsyk/Publications/NationalisminMoldova.pdf}}</ref>
 
===Stede===
Die grootste stede is die hoofstad, [[Chisinau]], in die middel van die land, [[Tiraspol]] in die ooste van Transnistrië, [[Bălţi]] in die noorde en [[Bender]] in die suidooste. [[Comrat]] is die hoofstad van Gagausië.
 
Daar is altesaam 66 stede en dorpe, insluitende die vyf met munisipale status, en 916 kommunes. Nog 699 dorpe is te klein om aparte administrasies te hê en vorm deel van óf stede (40 van hulle) óf kommunes (659). Dit is altesaam 1 681 nedersettings, waarvan almal behalwe twee bewoon word.
 
{{Grootste stede van Moldowa}}
 
{{clear}}
 
===Tale===